Giriş
Türkiye için dış politikadaki en kritik sorun Suriye. Bu ülkenin toprak bütünlüğü, terör örgütlerinin etkinliğinin ortadan kaldırılması ve göç dalgasının önlenmesi, Ankara’nın birinci derece öncelikleri arasında. Bu konuya Cumhuriyet Halk Partisi’nin nasıl baktığını, uzun bir diplomatik kariyere sahip olan emekli büyükelçi ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz ile konuştum.
● Türkiye bu aşamadan sonra ulusal güvenliğini sağlamak ve süreçte daha fazla zarar görmemek için hangi adımları atmalı?
İdlib’deki oyun planı eğer Suriye rejiminin İdlib’e bir askerî müdahalesi ile devam edecek ise ve Rusya ile İran da buna engel olmayacaklarsa 12 gözlemci misyonumuzun bulunduğu İdlib coğrafyasında Türkiye ile Suriye rejiminin sıcak çatışmaya yaklaşması ihtimali çok yüksek. Böyle bir tırmanmanın engellenmesinin yolu, Suriye rejimiyle meselenin barışçıl bir şekilde çözümünün imkânlarını aramak için diyalog içine girmektir.
● Türkiye İdlib’de yeni ve büyük bir göç dalgasıyla karşılaşırsa nasıl bir tutum içine girmeli?
Türkiye’nin söz konusu durumda öncelikli hedefi göç dalgasını önleyecek siyasi tutum sergilemek olmalıdır; çünkü Türkiye’nin bu defa karşılaşacağı, önceki gibi sivil halktan oluşan bir göç dalgası olmayacak, aralarında terör örgütü mensuplarının da bulunacağı bir göç dalgası olacaktır. Bu da ulusal güvenliğimiz için ciddi bir tehdit oluşturacaktır. İdlib’den gelecek olan göç dalgası ülkemiz için bir uyum/entegrasyon sorunu değil, bir güvenlik sorunudur.
● Irak ve Suriye’nin geleceğini orta vadede nasıl görüyorsunuz?
Orta Doğu’daki kanlı vekâlet savaşlarından en çok etkilenen iki devletten söz ediyoruz. Irak’a müdahale 2003 yılında yapıldı. On beş yıl oldu, ülke hâlâ istikrara kavuşamadı. Suriye’de ise iç karmaşa 2011 yılında başladı. Irak’ın geleceğinin teminatı, istikrarlı bir hükümet kurularak yeniden egemen bir devlet olarak yoluna devam etmesine bağlı. Orta vadede Orta Doğu’nun tümüne yansıyacak bir ortak güvenlik ve İşbirliği sürecinin başlatılması büyük önem taşıyor. Bunun için güven artırıcı önlemler ile başlamak, hükümet dışı unsurların silahlarından arındırılmasını sağlayarak onların topluma barışçı bir şekilde kazandırılmalarını hedeflemek gerekiyor. CHP’nin “Ortadoğu Barış ve İşbirliği Teşkilatı (OBİT)” önerisi bunu hedefliyor.
....
Ünal Çeviköz ile dış politikanın başka cepheleri hakkında da konuştuk. Onları da diğer yazımda aktaracağım.
