Koronavirüsün Türkiye’de ilk vakanın tanımlanmasının ardından temizlik, temas ve alınabilecek önlemler gibi konular sürekli konuşuluyor. Virüsün başta Çin’de sonrasında Avrupa’da ani yayılımı İnsanlarda kaygıyı tetikliyor. En başta da Obsesif Kompulsif Bozukluk yani temizlik takıntılı insanlarda. Hatta toplu ulaşımda yetişkinler ve özellikle de çocuk gruplarda çocukların bulaşıcı hastalık korkusuyla birbirlerine yaptığı akran zorbalıkları ve linçler de artmakta. Uzman Psikolog Feyza Ağaç, koronavirüsün insan psikolojisi üzerine etkilerini anlattı.

Kaygı giderek artıyor

Son zamanlarda Çin’de başlayarak tüm dünyada büyük bir yankı uyandıran koronavirüsü ülkemizde de büyük korkulara sebep olmaya başladı. Virüsün yayılma gücünün yüksek olması bu kaygıyı giderek arttırdı. Sürekli bir hijyen sağlamak, elleri dikkatlice yıkamak, maske takmak bir yana dünya üzerinde birçok insan üzerinde bulunan Obsesif Kompülsif Bozukluk olarak bilinen rahatsızlığa sahip olan insanların korkusu ve temizlik takıntıları daha da fazla tetiklenmeye başladı. Bir tek obsesyonlara bağlı kalmayan bu kaygı, patolojik bir kaygıya dönüşüyor diyebilirim. İnsanlar kontrol etmeyi sağlayamadığı bilinmezlik durumlarında kaygı, endişe, panik ve tahammülsüzlük gibi olumsuz duyguları daha çok yaşamaya başlar. Ancak bu belirsizlikten korunmak adına araştırmaya tedbir almaya sarılarak hayatı günün neredeyse tamamını bunu araştırmaya bırakan insanlarda panik atak, yüksek düzeyde stres, fobi, uykusuzluk, yeme sorunları gibi rahatsızlıklar artış gösteriyor.

Çocuklarda akran zorbalığını tetikliyor

Bu kaygı ve korkular koronavirüs hakkında daha çok bilgi edinilmesine, gün içerisinde defalarca el yıkamaya, insan ilişkilerinde ve sosyalleşmekte kısıtlanmaya hatta çocuk gruplarda çocukların bulaşıcı hastalık korkusuyla birbirlerine yaptığı akran zorbalıkları ve linçler de artmakta. Bu dışlanma ve yalnızlaşma sürecine dur diyemezsek depresyonda kapımıza çökecek gibi. Bu sebeple aşırı olan her şeyden kaçınmak gerekli. Mesela aşırı bilgiden kaçınmak gerek. Aşırı bilgi tedbir ve güvenden ziyade korku ve kaygıyı çok daha fazla hissettirir. Sürekli virüsü araştırmak bununla ilgili yatıp kalkıp düşünmek, konuşmak, korkutucu yaklaşımlarda bulunarak uyarılar yapmak, iş ve sosyal yaşamınıza engel koymak bir müddet sonra yaşam kalitenizi büyük oranla etkileyerek size ruhsal olarak da zarar verebilir.

Koronavirüse karşı ne yapmalıyız?

1. Aşırı büyük tepkilerle (korkutarak) çocuklara anlatmak çok büyük yanlış. Çocuğunuzun yaş grubuna inerek anlayabileceği ve sakin bir dilde korunmak gerektiğini ifade etmelisiniz. Aksi taktirde yetişkinler gibi çocuklar için de travma etkisi yaratabilir.
2. Tedbir al, kontrolü bırak. Elbette tedbirli bir şekilde korunmalıyız ancak duygularımızı ve hayatımızı kontrol altına almaya çalışmak, yarını görmeye çalışmak büyük gelecek korkusu ile daha fazla kaygılanmanıza sebep olacaktır. Kontrol etmeyi bırakıp kabullendiğimiz taktirde baş etmek çok daha kolay olacaktır.
3. Çocukların ve yetişkinlerin birbirine karşı dışlama ve aşırı tepkileri duygusal anlamda hasarlar yaratabilir. Kırıcı olabilir. İlişkilerinizi korumaya özen gösterin.
4. Eğer bu durum uykularınızı kaçırıyor, felaket senaryolarınız son bulmuyor hayat kalitenizi virüsten çok bunun kaygı korkusu etkiliyorsa bu süreç sizin için baş edilemez bir hale gelmiştir. Bu sebeple en kısa sürede bir uzman desteği almanızı tavsiye ederim. Dilerim en kısa sürede virüslerin ve diğer tüm toplumca maruz kaldığımız travmatik süreçleri geride bırakarabiliriz.