Giriş
Kadınların yumurta kalitesini etkileyen faktörler
Kadınların yumurta rezervinde bulunan yumurtaların sayıca azalmasına ek olarak zaman geçtikçe yumurtaların kalitesinde de düşme yaşanmaktadır. Yumurta kalitesini etkileyen başlıca etken yaş olsa da sağlıksız beslenme, sigara kullanımı, bazı hastalıklar, kullanılan ilaçlar, kemoterapi-radyoterapi gibi birtakım genetik ve çevresel faktörler de yumurta kalitesinin düşmesine neden olmaktadır diye konuşan Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Önder Sakin; “Yumurta kalitesini artırmak için sağlıklı bir yaşam tarzına geçmek ve dengeli beslenmek büyük önem taşımaktadır.
Mevsim meyve ve sebzelerinin, fındık gibi gıdaların yumurta kalitesini artırarak üreme sağlığını olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Haftada 4 gün egzersiz yapmak, sigara- alkol ve stresten uzak durmak, gün içinde tüketilen çay ve kahve sayısını sınırlamak yumurta kalitesini artırmaya yardımcı olan etkenler arasındadır” dedi.
FAZLA KİLO, SİGARA KULLANIMI, STRES GİBİ FAKTÖRLER YUMURTA KALİTESİNİN DÜŞMESİNE YOL AÇAR
Doğal yollarla ya da üremeye yardımcı tüp bebek tedavi yöntemiyle gebe kalabilmek için ihtiyaç duyulan yumurta kalitesi, döllenmenin gerçekleşebilmesi ve gebeliğin sağlıklı bir doğumla sonuçlanabilmesi için olmazsa olmazlar arasında yer alır. Bu da öncelikli olarak anne adayının yumurta rezervi ile alakalıdır diyen Doç. Dr. Önder Sakin; Anne adayının yumurtalık rezervinde yeterince yumurta bulunmaması, gebelik şansını düşüren etkenlerden biridir. Kadınlar dünyaya geldiklerinde belirli bir yumurta rezervine sahip olur. Farklı bir deyişle kadın vücudu, üreme hücresi olan yumurtayı sonradan üretmez. Kişi, doğurganlık çağının başlangıcı kabul edilen ergenlik dönemine geldiğinde ortalama 400 bin yumurtaya sahip olur. Adet döngüsü sırasında her ay tek bir yumurta fallop tüplerine atılsa da kişi her ay yaklaşık 1000 yumurta kaybeder. Ancak bu kayıp, yaşla beraber artış gösterir.
Kişi 30 yaşındayken yumurtalarının yaklaşık %12’sini kaybetmişken, 40 yaşına geldiğinde yumurtaların yalnızca %3’ü yumurtalık rezervinde kalır. Yumurtalık rezervindeki yumurta sayısı azaldıkça, yumurta kalitesi de düşer. Yaş etkeninin yanı sıra genetik faktörler ve birtakım çevresel faktörler de yumurta sayısının azalmasında ve kalitesinin düşmesinde etkilidir. Çikolata kistleri, yumurtalık kistleri, bazı immünolojik rahatsızlıklar, obezite, kemoterapi, ilaç kullanımı, sigara, stres, alkol ve kafein tüketimi gibi nedenler de yumurta kalitesinin düşmesine yol açabilir. Bu faktörlere bağlı olarak hem yumurta sayısının hem de yumurta kalitesinin azalması doğurganlık şansını düşürmektedir” şeklinde uyardı.
İLERLEYEN YAŞLA BERABER AZALAN YUMURTA SAYISI YUMURTA KALİTESİNİ DE DOĞRUDAN OLUMSUZ ETKİLER
Hamile kalmayı planlayan kadınların en büyük endişelerinden biri yumurta sayısı ve kalitesinin düşük olma ihtimallidir. AMH adı verilen test yumurta rezervine dair bilgi verir ama yumurta kalitesinin belirlenmesi için özel bir test yoktur. Yumurta kalitesinin belirlenmesinde birkaç parametre bulunur; bu bilgilere dayanarak kişinin yumurta kalitesi hakkında fikir sahibi olunabilir diye konuşan Doç. Dr. Önder Sakin; “Tüp bebek tedavi yönteminde implantasyon öncesinde uygulanan genetik tarama, embriyoda var olan kromozomal anomalilerin tespit edilmesini sağlar. Genetik taramanın sonucunda çok fazla anomali bulunması, yumurta kalitesinin düşük olduğunu işaret edebilir.
Bu tür anomalilerin %90’ı yumurtadan kaynaklanır. Geçmişte var olan gebeliklerle ilgili yaşanan bazı sorunlar da yumurta kalitesi hakkında fikir verebilir. Gebeliğin düşük ile sonuçlanması ya da kişinin gebe kalma süresinin uzun olması, yumurta kalitesinin düşüklüğünü ortaya koymaya yardımcı göstergelerdir. Laboratuvar testleriyle belirlenen yumurta folikül sayımı sonuçlarına göre 35 yaşın altındaki kadınların yumurta sayısı ve dolayısıyla yumurta kalitesi, farklı bir sağlık sorunu olmadığı sürece yüksektir. Yaşla beraber azalan yumurta sayısı da yumurta kalitesinin düştüğünün işaretidir” diye ifade etti.
SAĞLIKLI BESLENME PROGRAMI OLUŞTURULUP DÜZENLİ EGZERSİZ YAPILMALI
Yumurta kalitesi düşük olan kişiler yumurta kalitesini artırmak için pek çok farklı yola başvurabilir. Sağlıklı ve dengeli beslenme bunların başında yer alır. Yumurta kalitesini artıran besinlerin tüketilmesi ve hekim kontrolünde bazı besin takviyelerinin kullanılması yumurta kalitesini artırmaya yardımcı olacak seçeneklerdir diyen Doç. Dr. Önder Sakin; “Beslenme düzenini değiştirme noktasında daha az kırmızı et, daha fazla deniz ürünü ve taze meyve sebze prensibiyle hareket edilmelidir. Bunların yanı sıra mevsiminde olan meyveler, sebzeler, fındık ve tohumlar kadın üreme sağlığına yönelik beslenmenin önemli bir parçasıdır. Ispanak ve lahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerin ve antioksidan özelliği bulunan yiyeceklerin de yumurta kalitesini arttırdığı bilinir. Kafein tüketimi mümkün olduğunca sınırlandırılmalı; sigara-alkol ve stres gibi üreme sağlığını doğrudan etkileyen olumsuz faktörlerden uzak durulmalıdır. Tüm bunlara ek olarak haftada 4 gün yapılacak yapılacak yürüyüş ya da egzersizlerin de üreme hücrelerini daha kaliteli hale getirmesi mümkündür” diye konuştu.
