Genellikle testosteron hormonundaki azalma, östrojen hormonundaki artış ile birlikte çoğu erkeklerde meme büyüme vakalarına rastlanır. Hormon üretiminin artması yaşamın farklı evrelerinde görülebilir. Bebekler, ergenliğe giren çocuklar ve yaşlı erkekler bu durumdan en çok etkilenenlerdir.

Meme büyümesi, bir diğer adıyla jinekomasti ergenlik dönemindeki erkek çocuklarında da görülebilemektedir. Meme büyümesinin çeşitli sebepleri vardır ve tedavi edilebilir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Nesibe Andıran, ergenlik çağındaki erkek çocuklarda meme büyümesiyle ilgili bilgi verdi.

Jinekomasti nedir?

Erkek çocuklarda tek taraflı veya iki taraflı meme gelişiminin olması jinekomasti olarak adlandırılır. Jinekomasti en sık ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Bu durum “pubertal jinekomasti” olarak adlandırılır. Ergenlik döneminin başında, obez çocuklarda daha sık olmak üzere, erkek çocukların yaklaşık yüzde 75’inde değişik derecelerde jinekomasti oluşur. Ancak çoğunluk hafif olur ve ilk 6 ay içerisinde düzelir. Yaklaşık üçte birinde ise jinekomasti daha ağır ve uzun seyreder ki bu çocukların tedaviye gereksinimi olur. Aslında pubertal jinekomasti, sağlığa zararlı bir durum olmamasına karşın, ergenin kendisinde sıkıntıya ve utanmaya yol açmaktadır.

Jinekomastinin nedenleri nelerdir?

Testosteron erkeklerde yüksek olarak bulunan cinsiyet hormonudur. Kas kütlesi, sakal, bıyık, vücut kılları, libido gibi erkeklik özelliklerini belirler. Östrojen ise kadınlarda yüksektir, meme büyümesi gibi dişilik özelliklerini kontrol eder. Erkeklerde yüksek testosteron hormonuna ek olarak, testosteron hormonunundan “aromataz enzimi” adlı bir enzim tarafından üretilen az miktarda östrojen hormonu da bulunur. Ergenliğe girişle (puberte) birlikte hızlı bir testosteron artışı olur ve bundan dönüştürülen östrojene bağlı olarak meme gelişimi oluşabilir (pubertal jinekomasti). Ancak çoğunlukla kısa sürede iki hormon arasındaki denge sağlanarak pubertal jinekomasti belli bir süre içerisinde (sıklıkla 6 ay, en uzun 2 yıl) düzelir. Jinekomastinin en sık görüldüğü diğer dönemler ise yenidoğan ve yaşlılık dönemleridir. Bunun dışında erkekteki bu testosteron/östrojen dengesinin, östrojen yönüne kaydığı patolojik durumlarda da jinekomasti ortaya çıkabilir. Örneğin etkili testosteron miktarının azaldığı Kleinfelter Sendromu ve kısmi androjen direnci, böbrek ve karaciğer yetmezliği, hipogonadizm, bazı tümörler (adrenal, testis), hipertiroidizm de jinekomastiye neden olabilen hastalıklardır. Bazı ilaçların (anti-androjen, bazı anti-depresan, kemoterapi ve kalp ilaçları, vb.), alkol ve uyuşturucu madde kullanımı da jinekomastiye neden olur.

Jinekomasti tanısı nasıl konur?

Hastada şikayet olarak memede hassasiyet, ağrı ve şişkinlik vardır. El ile muayene önemlidir, meme başı arkasında fındık/ceviz büyüklüğünde, sert, basınç uygulanması ile ağrılı bir kitle ele gelir. Meme ultrasonu da yapılarak durum doğrulanabilir.

Çocuklarda meme büyümesi nasıl tedavi edilir?

Bu hastaların mutlaka bir endokrin uzmanı tarafından görülmesi, iyi bir öykü ve muayeneye ek olarak, ayırıcı tanıya yönelik gerekli tüm tetkiklerin yapılması, hormonların ölçülmesi ve nedenin saptanması önemlidir.

Uzun süredir var olan jinekomasti kendiliğinden gerilemez. İlaç tedavisi (sıklıkla tamoksifen, aromataz enzim inhibitörleri) ve gerekli durumlarda da cerrahi müdahale (ameliyat) gerektirir.

Betül Meral SARIİZ / Posta.com.tr

betul.sariiz@posta.com.tr