Bir ebeveyn olarak, çocuğunuzun erken ergenliğe girdiğini keşfetmek endişe verici olabilir. Çoğu ebeveyn çocuklarında erken ergenlik belirtilerini hissettiklerinde soluğu doktorda alır. Fiziksel ve psikolojik olarak ne yapılması gerektiğini bilmek ve uzman desteği almak hem sizin hem de çocuğunuzun süreci daha kolay atlatmasına yardımcı olur. Girişimsel Radyoloji Uzmanı Dr. Rengin Türkgüler, erken ergenlik ile ilgili merak edilenler hakkında bilgi verdi.

Erken ergenlik nedir?

Ergenlik, ortalama 8 ila 13 yaş arası kızlarda ve 9 ila 14 yaş arası erkek çocuklarda başlar. Erken ergenlik ise 8 ile 9 yaş öncesinden itibaren başlar.

Santral ve periferik olmak üzere iki tür erken ergenlik vardır. Santral erken ergenlik en sık görülen tiptir. Süreç olarak normal ergenlik ile aynıdır, ancak erken gerçekleşir. Hipofiz bezinin gonadotropinler adı verilen hormonlar üretmesi ile ortaya çıkar. Bu hormonlar sırayla diğer hormonları, testosteron veya östrojen yapmak için testis veya yumurtalıkları uyarır.

Periferik erken ergenlik ise farklı bir durumdur. Aynı zamanda daha nadir görülür. Östrojen ve testosteron hormonları semptomları tetikler. Ancak beyin ve hipofiz bezi etkilenmez. Genellikle etkileri yumurtalıklarda, testislerde, adrenal bezinde veya tiroid bezinde görülür.

Erken ergenlik belirtileri nelerdir?

Erken ergenlik ve ergenlik belirtileri genellikle aynıdır. Farklı olan sadece zamanlamadır. Kızlarda; meme gelişimi genellikle ilk işarettir. Adet görme ise genellikle erken semptomların başlamasından iki ila üç yıl sonra başlar. Erkeklerde; testislerin, penis ve skrotumun büyümesi ile ses değişikliği görülen belirtiler arasındadır.

Erken ergenlikte rol alan faktörler ne?

Kızların, erkeklere kıyasla erken ergenliğe girme ihtimali 10 kat daha fazladır. Genetik faktörler de etkili bir rol oynar. Nadiren erken ergenlik, cinsellik hormonlarının salınımını tetikleyen genetik mutasyonlarla tetiklenebilir. Çoğu zaman ailede benzer genetik özellikleri olan ebeveynler veya kardeşler vardır.

Erken ergenlik sorunlara neden olur mu?

Çocuklar için erken ergenlik fiziksel ve duygusal sorunlara neden olabilir. Örneğin boy kısalığı. Erken ergenlik çağındaki çocuklar genellikle yaşlarına göre uzun boyluyken, bazıları ise kısa kalabilir. Çünkü ergenlik sona erdiğinde büyüme durur. Erken ergenlik normal ergenlikten daha erken bittiğinden, bu çocuklar daha erken yaşta büyümeyi bırakır - ve bazen sonuç, diğerlerinden daha kısa bir boyda olabilir.

Davranış problemleri ortaya çıkabilir. Erken ergenlik çocuklarda öfke, özgüven kaybı, bir takım sosyalleşme problemlerine yol açabilir. Ergenlik kafa karıştırıcı bir süreçtir. Bu süreci çok daha erken yaşlarda yaşamak ise çok daha zor olabilir. Erken ergenlik çağındaki küçük çocuklar için her şey daha fazla stresli olabilir. Akranlarından farklı görünmek konusunda garip hissedebilirler. Erken adet kanaması 9 veya daha küçük yaşta olan veya gelişimsel olarak gecikmiş kızlar için rahatsız edici olabilir. Ebeveynler, çocuklarını ne tür değişiklikler beklemeleri gerektiği konusunda eğiterek yardım edebilirler.

Erken ergenlik nasıl teşhis edilir?

Öncellikle vücuttaki değişiklikleri değerlendirmek için fizik muayene yapılır. Aile yani genetik öykü araştırılır. Çocuğun hormonunu ve bazen de tiroid seviyelerini kontrol etmek için kan testleri yapılabilir.

Çocuğun kemik yaşını kontrol etmek için genellikle X ışınları kullanılabilir. Bu, ne kadar hızlı büyüdüğünü ve nihai yetişkin boyunun etkilenip etkilenmediğini görmenin bir yoludur.

Beyin MRG'leri bazen tümör gibi santral erken ergenliğe neden olabilecek tıbbi sorunları dışlamak için kullanılır. MRG çoğu çocuk için rutin değildir. 6 yaşın altındaki çocuklarda veya diğer semptomları olan çocuklarda olduğu gibi, altta yatan nedeni bulmak için uygulanabilir.

Yumurtalıkların ve rahimin gelişimi bu çocuklarda önemlidir. Yumurtalık ve rahim kontrolünde ultrason kullanılır. Yumurtalık boyutalarında artış, yumurtalıktaki foliküllerin sayı boyut olarak artmış olması, rahmin büyümesi, rahim içindeki endometrium denilen dokunun kalınlaşmış olması, ergenlik sürecinin başlangıcının tamamlandığını gösterir.

Erken ergenlikte tedavi gerekir mi?

Doğru teknikler kullanılarak doğru teşhis konulabilirse, belirlenen nedenin tedavi edilmesi sağlanabilir. Ultrason ile yumurtalık gelişimi erken safhada yakalanabilirse uygun tedavi ile ergenlik durdurulabilir. Bazı durumlarda, hormonları bloke etmek ve daha fazla gelişmeyi önlemek için ilaç önerilebilir.

Tedavi ile çocukları boylarının gelişiminin devam etmesi sağlanabilir. GnRH ile tedavi edilen çocukların normal kemik yoğunluğuna sahip olduğunu göstermektedir.

Betül Meral SARIİZ / posta.com.tr