Giriş
Ergenlik kuşkusuz en çocukların gençliğe geçiş dönemine girişlerindeki en zorlu süreçlerden biri. Hem kendileri hem de özellikle ebeveynleri açısından. Ancak bazen, çocuklar “ergenlik” süreciyle erken karşılaşabiliyor. Bu sorun sadece psikolojik değil, fizyolojik bazı sıkıntıları da beraberinde getirebiliyor. Bunların başında büyüme plaklarının erken kapanması nedeniyle boy kısalığı geliyor. Ancak yaşanabilecekler bununla sınırlı değil.
Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Hacıhamdioğlu, ergenlikle ilgili bulguların kız çocuklarında 8, erkek çocuklarında 9 yaşından önce başlamasının “erken ergenlik” olarak tanımlandığını ifade ediyor.
Ergenliğin zamanında başladığı halde hızlı ilerlemesinin de erken ergenlik olarak değerlendirildiğini vurgulayan Doç. Dr. Hacıhamdioğlu, ergenliğin erken veya beklenenden hızlı ilerlemesinin çocuklarda bazı sıkıntılara yol açabileceğinin altını çizdi:
“Büyüme plaklarının erken kapanmasına neden olarak boy kısalığına neden olabileceği gibi, çocuklarda psikolojik ve sosyal bazı sorunlara da yol açabilir. Erken ergenlik temelde üç farklı nedene bağlı oluşabilmektedir. Birincisi gerçek erken ergenliktir ki adından anlaşıldığı gibi normal zamanında (kızlarda ortalama 10 yaş) başlayan ergenliğin beklenenden önce başlamasıdır. Bu durum genellikle bilinen veya ortaya konabilen hiçbir neden olmaksızın meydana gelirken nadiren de altta yatan organik bir lezyona bağlı gelişebilmektedir. Örneğin hipofiz bölgesindeki kist ve tümörler gerçek erken ergenliğe neden olabilmektedir. Başlangıç yaşı ve diğer bulgularına göre ergenliği durduracak ilaçların kullanılması ile tedavi edilmesi gerekebilir.”
YALANCI ERKEN ERGENLİK
Doç. Dr. Bülent Hacıhamdioğlu, bu noktada ergenliği başlatan merkezi sistemler faal olmadığı halde hormon (kızlarda östrojen erkeklerde testosteron) üretimi olduğunu ifade ediyor:
“Kız çocuklarında genellikle yumurtalıklarda bulunan ve östrojen üreten kistlere bağlı gelişmektedir. Çoğunluğu kendiliğinden gerilerken bir kısmı özel tedaviler gerektirebilmektedir.Üçüncü neden ise masum erken ergenliktir. Burada hormonal bir aktivasyon yokken sadece meme gelişimi vardır. Nedeni tam olarak bilinmez ve tedavi gerektirmez, ancak olgular yakın izlenmelidir çünkü bir kısmında zamanla gerçek erken ergenlik gelişebilmektedir.”
ERKEN ERGENLİK İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Doç.Dr. Bülent Hacıhamdioğlu anlattı:
- "Erken ergenlik bulgusu olan her hastanın tedavi edilmesi gerekmez çoğu zaman sadece izlem yeterli olmaktadır.
- Bazı olgularda ise hormonal uyarı testleri, hipofiz magnetik rezonans incelemesi gibi kapsamlı tetkikler yapılması ve hemen tedavi verilmesi gerekebilir.
- Kızlarda yumurtalıklarda normalde de kist bulunur bu durum bir hastalık bulgusu değildir ve erken ergenlik ile çoğu zaman ilişkili değildir. Kistleri yapısı, büyüklüğü ve sayısı önemlidir ancak asıl önemli olan fonksiyon gösterip göstermedikleridir."
Doç.Dr. Bülent Hacıhamdioğlu, erken ergenliğin çok farklı nedenlere bağlı gelişebileceği için her hasta için farklı bir değerlendirme yapılabileceğini de sözlerine ekledi.
