Uzmanlar, doğal yollarla üretilmediği için endokrin bozucular içeren domates, çilek, fındık, salatalık, elma, portakal ve benzeri birçok sebze-meyve, hormonla büyütülen hayvanların etleri ve yumurtalar ile endüstride kullanılan kimyasallarla temas edilmesini erken ergenlik nedeni olarak gösteriyor.

Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği ve Gazi Üniversitesi (GÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Peyami Cinaz, ergenliğin büyümenin hızlandığı, cinsel karakterlerin geliştiği, ruhsal değişikliklerin olduğu çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olarak tanımlandığını söyledi.

Birçok ailenin, çocuklarının ergen ergenliğe girdiği yönünde kaygı yaşayabildiğini belirten Cinaz, ergenlik bulgusunun kızlarda 8-13, erkeklerde 9-14 yaş arasında başlaması gerektiğini belirten Cinaz, ''Kızlarda 13 yaşına gelmesine rağmen erkeklerde de 14 yaşında olmasına rağmen ergenlik bulgusunun gelişmemesinde de gecikmiş ergenlik söz konusu olabilir, bunun da mutlaka araştırılması gereklidir'' uyarısında bulundu.

Cinaz, ergenlik başlama bulgusunun kız çocukları için meme tomurcuklanmasının başlaması, erkek çocuklarda testislerde büyümesi şeklinde görüldüğünü ifade etti. Kız çocuklarındaki gelişimin kolay fark edildiğini, ancak şişman çocuklarda yağ dokusu ile karıştırılmamasına dikkat edilmesi gerektiğini anlatan Cinaz, testis büyümesinin ise doktor tarafından tespit edilebildiğini söyledi.

ŞİŞMANLIK, ERKEN ERGENLİK NEDENİ

Cinaz, bulguların kız çocukta 8, erkek çocukta 9 yaştan önce görülmesinin erken ergenlik olarak ifade edildiğini dile getirerek, şöyle devam etti:

''Bu bulgulardan sonra genital bölgede, koltuk altında kıllanma gözlenir. Bazı çocuklarda kıllanma artışları ergenliğin ilk bulgusu olarak gözlenebilir. Genellikle patolojik bir durum değildir, ancak bu çocukların da doktorlarca değerlendirilmesi gereklidir. Kızlarda ilk adet kanaması ergenliğin bitiminde ortaya çıkan bir bulgudur. Fakat ailelerce ergenliğin ilk bulgusu olarak değerlendirilebilir. Ergenlik bulgularının başlaması ile ergenlik bitimine kadar geçen süre 3-4 yıldır. Kızlarda ergenlik bitimi ilk adet kanamasının olması, erkeklerde sperm üretiminin başlamasıdır. Ergenliğin başlamasında ve süresinde genetik, ailesel özellikler, iklim şartları, ısı artışı, beslenme özellikle şişmanlık, çevresel uyaranlar etkilidir. Kızların ilk adet yaşının annelerinkine benzer olduğu gösterilmiştir. Şişmanlığın kız çocuklarında erken ergenliğe neden olduğu bilinmektedir. Çocukların şişman olmamaları için sağlıklı beslenmelerine, spor yapmalarına, aktif olmalarına dikkat edilmelidir.''

DOMATES, ÇİLEK, FINDIK, ELMAYA DİKKAT

Bugün için erken ergenliğin ''endokrin bozucular'' olarak isimlendirilen ve hormonal dengeleri bozarak insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen, dışarıdan alınan maddelerle ilişkili olabileceğini gösteren bilimsel yayınların giderek arttığına dikkati çeken Cinaz, ''Örneğin, doğal yollarla üretilmediği için endokrin bozucular içeren domates, çilek, fındık, salatalık, elma, portakal ve benzeri birçok sebze-meyve, hormonla büyütülen hayvanların etleri ve yumurtaların tüketilmesi ve endüstride kullanılan kimyasallarla temas edilmesi erken ergenlik nedenleri arasında sıralanabilmektedir'' diye konuştu.

Cinaz, ''Endokrin çevre bozucular, çocuklarımızı ve gelecek nesilleri etkilemektedir. Bu konuda ciddi önlemler almak durumundayız'' uyarısında bulundu.

ERKEN ERGENLİK, PSİKOLOJİK SORUN YARATABİLİYOR

Erken ergenliğin ciddiye alınması gereken önemli bir sorun olduğunu vurgulayan Cinaz'ın verdiği bilgiye göre, erken ergenlik başlayan çocukta yaşıtlarından farklı bir vücut yapısı oluşuyor, bu da psikolojik olarak sorun yaratabiliyor.

Erken ergenlik ile birlikte çocuğun boyu yaşıtlarından daha uzun oluyor, büyümesi artıyor ancak ergenlik hormonlarının kemiklerdeki büyüme plaklarının olgunlaşmasını hızlandırması sonucu büyüme hatları erken kapanacağından bu çocukların erişkin boyları genetik potansiyellerinden kısa kalıyor. Bu iki olumsuz sonuç, erken ergenliğin zamanında tanınmasını ve tedavi edilmesini gerektiriyor.

Bazen de genetik ve çevresel faktörler dışında özellikle erkek çocuklarda çok daha önemli bulgular, erken ergenlik nedeni olabiliyor. Bu nedenle, bu dönemdeki çocukların ergenlik açısından doktor tarafından değerlendirilmesi gerekiyor.

Yapılan araştırmalarda, 19. ve erken 20. yüzyıldan itibaren ergenlik yaşının daha düşük yaşlara indiği, ancak son otuz yıldır önemli bir değişiklik olmadığı belirtiliyor. Türkiye'de yapılan çalışmalarda da önceki yıllara göre ergenlik yaşında belirgin farklılık olmadığı gösteriliyor.

AA