Toplumda en sık görülen ruhsal bozukluklardan biri olan sosyal fobi bireyin sosyal ortamlardan kaçmasına neden oluyor. Düşük benlik saygısı ve eleştirilme korkusunun neden olduğu sosyal fobi ergenlik döneminde ortaya çıkıyor. Çocuklar ve ergenlerin sosyal fobi geliştirmesinde en önemli faktör aile olarak görülüyor. Klinik Psikolog Hasan Arslan ‘Sosyal fobi ile nasıl başa çıkılır? Sosyal fobinin nedenleri nedir? Sosyal fobi tedavisi nasıl yapılır?’ sorularına yanıt verdi.

Sosyal fobinin nedenleri nelerdir?

Sosyal fobinin, sıklıkla ergenlik yaşlarında ve küçük gruplarda insanlar tarafından incelenme korkusu çerçevesinde geliştiğini belirten Psikolog Hasan Arslan, bu bozukluğun yaşam boyu görülme oranının yüzde 10-13 arasında değiştiğini ifade etti. Sosyal fobinin, bireyin sosyal ortamlardan kaçınmasına yol açtığını, genellikle düşük benlik saygısı ve eleştirilme korkusu ile birlikte olduğunu belirten Arslan, bu fobinin gelişmesinde ailenin etkisine dikkat çekti.

Sosyal fobi belirtiler nelerdir? Sosyal fobi hangi dönemde ortaya çıkar?

Sosyal fobinin çocuğun okul başarısını da olumsuz etkileyeceğini vurgulayan Arslan şöyle konuştu: “Sosyal fobik bireylerde yüz kızarması, el titremesi, bunaltı, ani işeme hissi, terleme gibi fiziksel belirtiler; toplum içinde kusma, rezil olma, aşağılanma gibi korkulu düşünceler görülebilmektedir. Başkaları ile tanıştırılma, yetkili kişilerle konuşma/tanıştırılma, telefon kullanma, bir iş yaparken izlenme, restoranda yemek yeme, umumi tuvaletleri kullanma, misafir kabul etme, partiye gitme, ilgi odağı olma, alışveriş yapma, topluluk önünde konuşma gibi durumlar sosyal fobik kişilerin korktuğu, kaçtığı durumlardır. Sosyal fobinin gelişiminde, olumsuz çocukluk yaşantıları önem taşımaktadır. Aşırı koruyucu, eleştirel, ret edici, duygusal açıdan soğuk anne baba tutumları sosyal fobinin gelişiminde önemlidir. Bunun dışında anne babanın mükemmelliyetçi tutumu da etkili olabilmektedir. Erken dönem ilişkilerde, akranlar tarafından çeşitli nedenler dışlanmış veya yargılanmış olmak da sosyal fobinin oluşumuna etki eden faktörler arasında sayılabilir. Bununla birlikte genetik geçiş rolü, diğer faktörler kadar olmasa da vardır.”

Sosyal fobi nasıl tedavi edilir?

Sosyal fobi konusunda ebeveynleri hatalı davranışlarını değiştirmeleri yönünde uyaran Psikolog Arslan, tedavi konusunda ise “Sosyal fobinin farmakoterapisinde, kaygı giderici ve azaltıcı birçok ilaç kullanılmaktadır. Bunların çoğu etkili olmakla birlikte, psikoterapi ile kombine edildiğinde başarı oranı çok daha yüksektir. Bilişsel Davranış Terapi, bu alanda başarının yüksek olduğu bir terapi yöntemidir” diye konuştu.