Giriş
3 ayda geliştirilmişti... Cep telefonuyla ilk ‘Alo’nun üzerinden 50 yıl geçti
3 ayda geliştirilen bir icadın tüm dünyada yaygın hale gelmesi çoğu zaman beklenen bir durum değil. Ancak ilk cep telefonu, bunu başaran sayısız inovasyonlar arasındaydı. 50 yıl önce kurulan 'Tuğla' olarak anılan cihaz, hepimizin yaşam tarzını baştan aşağı değiştirecekti.
Derleyen: Mine Bozkurt | 3 Nisan 1973’te ayakkabı kutusu büyüklüğündeki taşınabilir bir cihazın hayatımızı kökünden değiştireceğini bilmiyorduk.
Telefonun mucidi olarak bildiğimiz Graham Bell’in 10 Mart 1876’da “Bay Watson, buraya gelin. Sizi görmek istiyorum” cümlesini kurduğu ilk telefon yerleşik ve kablolu bir cihazdı. Bu görüşmenin üzerinden geçen neredeyse 100 yıllık bir sürenin ardından, New York City’den bir mühendis, çığır açan icadının varlığını duyurdu.
3 Nisan 1973'te New York City'de, DynaTac Motorola ile ilk cep telefonu görüşmesi yapıldı. Bu tarihi görüşmedeki ana kahraman ise ABD’li mühendis Martin Cooper’dı.
Fotoğraf: Wikimedia
Cep telefonu pazarında AT&T'nin tekel olmasını engellemeye çalışan Motorola için işler gittikçe kızışmaya başlamıştı. Böylece şirket Cooper’a ilk cep telefonunu geliştirme görevi verdi. Bu iş için mükemmel kişi kesinlikle Cooper’dı, çünkü telefonları kablosuz ve daha özgür yapmaya kararlıydı.
KAPTAN KIRK İLHAM MI VERDİ?
Kimileri Martin Cooper’ın ilk cep telefonunu icat ederken Star Trek filmindeki Kaptan Kirk'ün kullandığı iletişim cihazından etkilendiğini söylüyor. Ancak Cooper, daha önce yaptığı tüm röportajlarda Star Trek’ten kesinlikle ilham almadığını söyledi.
Star Trek
Cooper taşınabilir bir cep telefonu prototipi oluşturmak için üç ay harcadı ve sonunda 23 cm boyunda ve 1,1 kg ağırlığındaki DynaTAC telefonunu yarattı.
Cooper’ın rakibi olan Bell Labs mühendisi Joel Engel ile yapılan ilk kablosuz aramada Graham Bell ve Watson arasındaki görüşmeden biraz daha farklı bir cümle geçiyor.
Biz bunu başardık. Cep telefonu bir gerçek.
Ancak Cooper, bu sözlerin ardından karşı hatta derin bir sessizlik olduğunu söylüyor.
'TUĞLA' DENİYORDU
Elbette cep telefonlarının piyasaya sürülmesi için uzun yıllar süren deneyler gerekti. En sonunda Martin Cooper'ın ilk görüşmeyi yaptığı prototipin gelişmiş bir versiyonu 6 Mart 1983’te DynaTac 8000X adıyla satışa sunuldu.
Bu telefon 30 dakika boyunca kablosuz görüşme yapmamızı sağlıyordu. ‘Tuğla’ olarak bilinen bu telefonun taban fiyatı ise o dönem 3995 dolardı.
‘Tuğla’nın giderek üne kavuşmasını sağlayan Michael Douglas'ın oynadığı 1987 yapımı Wall Street filmiydi. Filmin birçok sahnesinde Michael Douglas’ı cep telefonuyla konuşurken görüyoruz.
3 AYDA GELEN İCAT
Şimdi 94 yaşında olan Martin Cooper, hâlâ telefonların gelişimini yakından takip ediyor. Çığır açan kablosuz telefon icadı Cooper’a 2009 yılında İspanya'da Asturias Prensi ödülünü aldırdı.
Mart başında El Pais’e röportaj veren Cooper, tüm yeni telefonları denediğini söyleyerek şirketlerinin o dönem rekabet tehdidi altında olduğunu ve ilk prototipi ekibiyle 3 ayda tamamladığını söyleyerek o günleri şöyle anlatıyor:
Şirketimiz tehdit altındaydı. Sistemin yerini alacak kablosuz bir cep telefonunun insanların dikkatini çekeceğini düşündüm. Ekibim o telefonu üç ayda yarattı. Yıllardır bu teknoloji üzerinde çalışıyorduk ve hepsini sonunda bir araya getirdi. Yeni icadı New York'ta bir TV programında göstermem gerekiyordu ama iptal edildi. Biz de bir muhabir bulduk ve gerçekten mobil telefon olduğunu göstermek için gelip arama yapmasını istedik. O telefon türünün tek örneğiydi. Birkaç dakika çalışıp sonra kapanıyordu. Önemli olan teknolojinin ne zaman hazır olduğunu bilmekti ve biz bunun 1973'te olduğunu biliyorduk.
PEKİ YA TÜRKİYE?
Türkiye’ye mobil telefonlar, ABD’de piyasaya sürüldükten 11 yıl sonra geldi. 1991’de araç telefonlarındaki 1G ile tanışmıştık. Ancak yine de bu cihazlar gerçek anlamda ‘cep telefonu’ sayılmazlardı.
Fotoğraf: İHA
Türkiye’deki ilk cep telefonu görüşmesi, 23 Şubat 1994’te dönemin başbakanı Tansu Çiller ve yine dönemin cumhurbaşkanı Süleyman Demirel arasında gerçekleşti.
Basın toplantısında Demirel, “Haberleşmenin uygar dünyada ne kadar önemli olduğunu hep biliyoruz. İşte bu” diyerek cep telefonunu tanıtmıştı.
Ancak cep telefonlarının Türkiye genelinde yaygın hale gelmesi, 2000’lerin başlarını buldu.
1994 yılında Türkiye’ye ilk cep telefonu gelirken, dünya genelinde işler biraz daha ilerlemiş ve veri aktarımı ve SMS gönderilmesini sağlayan 2G teknolojisi hayata geçmişti.
Türkiye 2009 yılında 3G’ye ve 2016 yılında 4,5G’ye geçerek iletişimdeki gelişmeleri hızlı bir şekilde yakalamayı başardı.
AKILLI TELEFON İLE GELEN YENİ ÇAĞ
Cep telefonu devriminde gerçek bir dönüm noktası olan akıllı telefonlar şu an herkesin elinde. Hatta bu yazıyı okurken de akıllı telefon kullanıyor olma olasılığınız bir hayli yüksek.
Akıllı telefonların çağı, Apple’ın iPhone’u piyasaya sürmesiyle başladı. 2007 yılında çıkarılan iPhone 1, tüm akıllı telefonların miladı olarak görülüyor.
Bankmycell adlı sitenin verilerine göre, dünya üzerinde 2023 itibariyle 6.92 milyar kişi akıllı telefona sahip.
Sonuç olarak teknoloji gelişmeye ve bizi etkilemeye devam ediyor. Kim bilir belki bir gün akıllı telefon kullanmak zorunda bile kalmayacağız…
