12 soruda yurtdışında lise eğitimi

AFS Kültürlerarası Programları; lise öğrencilerine bir öğretim yılı, bir dönem veya 3 ay boyunca yurtdışında lisede okuma fırsatı sunuyor. Temelleri 1947 yılına kadar uzanan ve liseli gençlere değişim öğrencisi olma fırsatı sunan bu programa kimler katılabilir? Şartları nedir? Programa katılım ücretli mi? Öğrenciler, en çok hangi ülkeye gitmek istiyor? Tüm bu merak edilen soruları, Türk Kültür Vakfı Müdürü ve Değişim Programları Ülke Direktörü Derya Komitoğlu Kaplan’a sordum. İşte sorular ve yanıtlar
EĞİTİM / Sevim Büyüktaş Demir
1 Öncelikle AFS Kültürlerarası Değişim Programları nedir?
Temelleri 1’inci ve 2’nci Dünya Savaşları’nda ambulans şoförlüğü yapan gönüllülere, AFS‘ye (American Field Service) dayanıyor. Gönüllüler, savaşlar bittikten sonra dünyada yapılacak bir kültürlerarası değişimin dünya barışına ciddi bir katkısı olacağına inanırlar. Böylece 1947 yılında AFS Kültürlerarası Değişim Programları başlar. AFS’nin Türkiye’de ilk adımları da 1952 yılında atıldı. Gönüllülerin 1974 yılında Türk Kültür Vakfı’nı kurmasından sonra AFS programları, ülkemizde daha güçlü bir organizasyon yapısına kavuştu. Bugüne kadar 7 bin fazla Türk öğrenci AFS kapsamında yurtdışına gitti. 5 bin 500 yabancı öğrenci de Türkiye’ye geldi. AFS, dünya çapında 55 ülkede var. Müfredatımızın uygun olduğu 40 ülkeyle çalışıyoruz. Amerika, Fransa, İtalya, İspanya, Japonya ile Latin Amerika ve Asya Pasifik’teki tüm ülkelere öğrenci gönderiyoruz.
2 Kaç program söz konusu?
Türk Kültür Vakfı’nın 18 yaş üstü programları da var ama dünyada lise değişim programı ile tanınıyoruz. 3 ay, bir dönem ve bir öğretim yılı olmak üzere lise değişim programlarımız mevcut. Her yıl, lise değişim programı kapsamında 200’e yakın Türk öğrenciyi yurtdışına gönderiyoruz. Avrupa, Asya ve Amerika kıtalarından da 50 öğrenciyi Türkiye’de konuk ediyoruz.
3 Lise öğrencilerinin katılabilmesi için şartlar nedir?
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bütün okullara açığız. Hazırlık, 9, 10, 11 ve 12’nci sınıfta okuyan öğrenciler başvurulabilir. Yaş olarak bu seneyi söylersem, 1 Ocak 2007-1 Eylül 2010 tarihleri arasında doğmuş öğrencileri değerlendirmeye alıyoruz. Küçük bir yazılı değerlendirme yapıyoruz. Çocuğun kişilik envanterine bakıyoruz. Aynı gün öğrenciyi bireysel ve grup mülakatına alıyoruz. Merak, empati, belirsizliğe tölerans ve adaptasyon temel kriterlerimiz.
4 Yabancı dil şartı var mı?
Ülkeden ülkeye değişiyor. Mesala Amerika ve Fransa dil şartı arıyor. İspanya temel düzeyde İngilizce isterken, İtalya’da dil şartı yok.
5 Programa katılanlar ücret ödüyor mu?
Vize masrafı ve cep harçlığı hariç, yıllık program ücreti 16 bin ABD Doları.
6 Burs veriyor musunuz?
Programızın yüzde 15’i burslu. Bu yıl 26 ülkeye öğrenci gönderdik. Orta Avrupa’ya giden öğrencilere burs sağlamaya çalışıyoruz. Ya kısmi ya da ailenin maddi durumuna göre dezavantajlı öğrencilere tam burs veriyoruz.
7 Öğrenciler, en çok hangi ülkeye gitmek istiyor?
Bu soruya 15 sene önce Amerika cevabını verirdim. Pandemi öncesinde Kanada ve Danimarka şimdi ise Almanya, Fransa ve Macaristan.
8 Öğrenciler, gittikleri ülkede nerede konaklıyor?
‘Host family’ yani ‘ev sahibi aile’ sistemimiz var. Öğrenciler, gönüllü ailelerin yanında kalıyor, ailelere ücret ödenmez. Pandemiden sonra yatılı okul isteyen çok oldu. Ama aile yanında konaklama programımız daha çok tercih ediliyor.
9 Eğer öğrenci gittiği aileden ya da okuldan memnun olmazsa ne yapılıyor?
Bir sorun yaşanırsa, tabii ki aile değişikliğine gidiliyor. Aile ile ilgili sorunun kaynağına iniyoruz. Çözüm odaklı olmaya çalışıyoruz. Her öğrencinin gittiği ülkede yabancı bir danışmanı oluyor. Öğrencilerle yurtdışına gitmeden önce 3 günlük kamp şeklinde uyum oryantasyonu yapıyoruz. Kimse sudan çıkmış balık gibi yurtdışına gitmiyor. Veli için de benzer bir oryantasyon programımız var.
10 Öğrencinin AFS sürecinde aldığı dersler, Türkiye’deki okulunda geçerli oluyor mu?
Öğrencileri, akademik kağıtlarına göre yurtdışında doğru sınıflara yerleşmesini sağlıyoruz. Ama çocuk orada kendi kafasına göre takılırsa denklik alamaz. Genelde bizim çocuklarımız böyle değil, yönlendirme yapıyoruz. Çocukların doğru ders ve sınıfta olması bizim için esas ama karar merci biz değiliz. Döndükten sonra Türkiye’de denkliğe başvuruyorlar. Son karar, her zaman Milli Eğitim Bakanlığı’nın.
11 İngiltere’de neden AFS yok?
İngiltere’de Au-Pair (yabancı dil öğrenmek isteyen gençler için hazırlanan yardımcı anne programlarına verilen isim) sistemi var. Au-Pair sisteminde aileye para ödenir. Para aldığı için de AFS’nin host aile mantığına terstir.
12 Öğrenciler neden AFS’ye katılmalı?
Kişisel gelişim, en önemli etkenlerden biri. Dil becerileri gelişiyor ve dünya vatandaşı oluyorlar. AFS, hiçbir akademik sınıf modeliyle ya da kitaplarla sunulamayacak sıradışı bir kültürlerarası öğrenme ve değişim deneyimi sunuyor