Ebeveynlere uyarı: Depremi olabildiğince normalleştirin

Ailelere bu konuda önemli rol düşüyor.Çünkü ailelerin depremle ilgili yanlış bir ifadesi çocuklarda travmaya neden olabilir. Deprem yalnızca can ve mal kaybına yol açmıyor. Ona maruz kalan insanların ruhsal durumlarında da sarsıntılara yol açıyor.

Özellikle çocuklar bundan çok olumsuz etkileniyor. Peki, çocuklara depremi nasıl anlatmalı? Ağır bir travma yaşamamaları için neler yapmalı? Onlara deprem bilincini nasıl kazandırmalı? Işık Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gülden Güvenç ve Altınbaş Üniversitesi Çocuk Gelişim Programı Başkanı Uzman Klinik Psikolog Dila Özçelik, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Aile kilit nokta

Psikolog Dila Özçelik, ailenin bu konuda çok kilit bir noktada yer aldığını belirterek, “Eğer aile depremi, her şeyi yıkan korku dolu bir durum şeklinde çocuğa sunarsa çocuğun da depreme karşı travmatik bir tutumda olması kaçınılmaz olacak. Bunun yerine depremi olabildiğince normalleştirmek gerekiyor. Böylece çocuk kaygılarıyla baş etme ve deprem olduğu esnada duygularını, hal ve hareketlerini kontrol edebilme konusunda daha etkin olur” dedi.

‘Yaşa göre anlatılmalı’

Çocuğun yaşının, anlatım biçimi konusunda belirleyici bir faktör olduğunu vurgulayan Özçelik, sözlerini şöyle sürdürdü: “Çocuk 7 yaşından küçükse mümkün olduğunca yer kabuğunu, kıta oluşumlarını ve bu tektonik hareketleri resimlerle göstermek ya da oyun aracılığıyla anlatmak gerekiyor. Depremin aslında ne olduğunu ve depremle alakalı neden sonuçları algılayabilmesi adına önemli.”

Depremin çocuklar üzerindeki etkileri

Prof. Dr. Gülden Güvenç depremin çocuklar üzerindeki psikolojik etkilerini şöyle sıraladı:

● Aşırı karanlık korkusu

● İçe kapanma veya yalnız kalamama

● Ebeveyne sığınma

● Yabancı korkusu

● Kaygı ve üzüntü

● Okula gitmekten kaçınma

● Yemek-uyku sorunları

● Utangaçlık/saldırganlık

● Yatak ıslatma/parmak emme

● Kabuslar ve baş ağrısı Bu belirtilerin uzun sürmesi durumunda uzman terapisi gerektiren travma sonrası stres bozukluğuna dönüşme riski var.

Ailelere öneriler

● Çocuğa depremin ne olduğunu ve nasıl oluştuğunu yalın, net ve kısa cümlelerle anlatın. Yağmurun yağması ya da fırtına kadar doğal bir doğa olayı olduğunu açıklayın.

● Çocuğa depremi anlatılırken yumuşak bir ses tonuyla konuşun ve olumlu bir yüz ifadesi yansıtın.

● Kafasını karıştırabilecek ekstra bilgiler vermeyin.

● Deprem konusu geçtiğinde ona ‘Biz güvendeyiz’, ‘Deprem herkesin başına gelebilecek bir şey’, ‘Depremler yer kabuğunun rahatlamasını ifade eder’ gibi cümleler kurun.

● Çocuğunuzu deprem haberlerinden ve tekrar tekrar gösterilen afet görüntülerinden uzak tutun.

● Çocuğunuza deprem anında yapacağı şeyleri sırasıyla öğretin.

● Uykudan önce onunla birlikte daha fazla zaman geçirin, konuşun, güven verin.

● Gerginliğini azaltıcı faaliyetler düzenleyin. Çocuğunuzu oyundan uzaklaştırmayın.

SEVİM BÜYÜKTAŞ DEMİR