Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan acil düzenleme çağrısı: Yapay zeka kadına eşit davranmıyor

ADİL VE GÜVENLİ GELECEK İÇİN

Kadın ve Demokrasi Vakfı’nın (KADEM), Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile birlikte iki yılda bir düzenlediği Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi, dün başladı. Bu yıl altıncısı düzenlenen zirvenin ana teması ‘Yapay Zeka ve Kadın’ oldu. İki gün sürecek zirvede kadınların daha adil ve güvenli bir geleceğe sahip olması için yapay zekanın nasıl kullanılabileceği ve mevcut dezavantajların nasıl bertaraf edilebileceği tartışılıyor. Dünyanın dört bir yanından alanında uzman isimlerin katıldığı zirvenin açılış konuşmasını Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yaptı.

ÇİRKİN YÜZÜNÜ GÖSTERİYOR

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Gerçekle sanalın, algı ile olgunun, yalan ile gerçeğin yer değiştirdiği dijital kültürün insanın hayata bakış açısını alt üst ettiği bir dönemde yaşıyoruz” diyerek, teknolojinin özellikle de yapay zekanın adaletsizlikleri derinleştiren yönünün kimi zaman göz ardı edildiğini vurguladı. Yapay zeka teknolojileri ve algoritmaların mağdurları arasında ilk sırada kadınların yer aldığını vurgulayan Erdoğan, “İş başvurularından sosyal medya platformlarına kadar birçok farklı mecrada kadınlar yapay zekanın eşitsizlikleri artıran bu çirkin yüzüyle çok sık muhatap oluyor” dedi.

REGÜLASYON GEREKİYOR

Regülasyon eksikliğinin burada da en ciddi sorun olduğunu ifade eden Erdoğan, daha fazla mağduriyet oluşmadan, sorunlar daha fazla kronik hale gelmeden bu konuda evrensel bir deklarasyona imza atılması gerektiğini vurguladı. Erdoğan, şöyle devam etti: “Kadınları dışlayan, kadınlara adaletsizlik yapan bir teknolojinin insanlığa hayrının dokunması mümkün değildir. Kadın emeğinin ucuz işgücü olarak görüldüğü, kadının metalaştırıldığı, kadının sadece adının olduğu, siyasete, iş dünyasına, eğitime, devlet idaresine kadın elinin değmediği velhasıl kadının üretimden, toplumdan, siyasetten, akademiden dışlandığı bir sistem sadece eksik değildir. Böyle bir düzen aynı zamanda adaletsizdir, toplumun gücünün yarısını yok sayıyor demektir.”

İŞGÜCÜNE KATILIM ARTMALI

Kadınların işgücüne katılım oranlarında önemli ilerlemeler yaşandığını söyleyen Erdoğan, “Mesela 2002 yılında yüzde 27.9 olan kadınların işgücüne katılım oranı 2024 yılı Ağustos ayı itibarıyla yüzde 37.3’e çıktı. Kadın istihdam oranı yüzde 25.3’ten yüzde 33’e yükseldi. Bu rakamları yeterli görmediğimizi her vesileyle söylüyoruz. Amacımız 2028 yılı sonuna kadar kadın işgücüne katılım oranını yüzde 40’ın, istihdamı da yüzde 36’nın üzerine çıkarmaktır” şeklinde konuştu.

Demirören Medya’nın iletişim sponsorları arasında olduğu Yapay Zeka ve Kadın Zirvesi’ne Demirören Holding Yönetim Kurulu Üyesi Murat Oktay, Demirören Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Meltem Demirören ve Revna Demirören de katıldı.

SÜMEYYE ERDOĞAN BAYRAKTAR: FIRSATLAR SUNDUĞU KADAR TEHDİTLER DE BARINDIRIYOR

BİLİŞİMDE İSTİHDAM YÜZDE 22

* KADEM Mütevelli Heyet Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, yapay zekanın dünyamızı dönüştürücü güce sahip olduğunu, bu dönemde dünyanın ciddi bir kırılım yaşayacağını belirterek, “Eğitimden sağlığa, adaletten akademiye pek çok alanda yapay zekanın insan hayatını ne kadar kolaylaştırıcı bir unsur olabileceği ama aynı zamanda çok çeşitli tehditler de barındırabildiği görülüyor” dedi. Yakın zamanda Gazze’de Lübnan’da, savaşlarda da bu teknolojinin kullanılabildiğinin görüldüğünü ifade eden Erdoğan Bayraktar, “Kadın alanında çalışan bir vakıf olarak kadınlar tarafında da yine benzer avantajların ama aynı zamanda dezavantajların oluşturulabileceğini görüyoruz yapay zekada. Yapay zeka konusunu zirvemizde seçmemizin nedeni; burada bir fırsat penceresi var. Nasıl değerlendirebiliriz, kadınlar olarak burada ne kadar rol alabiliriz? Veri ve bilişim dünyasında, yapay zeka dünyasında çalışanların sadece yüzde 22’si kadın. Bu sayıyı nasıl artırabiliriz ve kadınların pozisyonlarını nasıl yükseklere çekebiliriz? Bunları konuşuyor olacağız zirvemizde ve çok kıymetli konuşmacılarımız var” diye konuştu.

İŞE ALIMDA, KREDİDE...

* Sümeyye Erdoğan Bayraktar, yapay zekanın oluşturabileceği dezavantajlar üzerine de şunları söyledi: “2018’de Amazon’da yapay zeka tabanlı işe alım sistemi denendi. Burada erkek adayların kadın adaylara tercih edildiği görüldü. Yapay zekaya veriyi sağlayan biz insanlarız. Dünyada halihazırda var olan veriyi kullanıyor. Var olan cinsiyet adaletsizliklerinin aynen burada da kopyalandığını gördük. Kredi başvurularında da bir cinsiyet ayrımcılığının uygulandığı görüldü. Adalet alanında da benzer örnekleri var. Çok basit ve masum görünse de sesli asistanların kadın sesini kullanıyor olmaları hizmetkar kadın algısını pekiştiren bir örnek olarak da karşımızda duruyor. Bütün bunların karşısında biz kadınlar olarak daha çok rol almalı, farkındalığı ortaya koymalıyız.”

GÜÇLÜ TÜRKİYE VİZYONU

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, zirvedeki konuşmasında “Kadınları, teknoloji ve inovasyon alanlarında güçlendirmeyi, ülkemizin geleceğine yapılacak önemli bir yatırım olarak görüyoruz” dedi. Göktaş, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde, ‘Güçlü Kadın, Güçlü Aile, Güçlü Türkiye’ anlayışıyla Türkiye Yüzyılı hedeflerine doğru sağlam adımlarla ilerlediklerini ifade etti.

BUGÜNDEN DOĞRU ADIMLAR ATILMALI

KADEM Yönetim Kurulu Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu, yapay zekanın toplumsal hayatı ve alışkanlıkları kökten değiştirme potansiyeline sahip çok güçlü bir teknoloji olduğunu belirterek, “Peki bu yeni dünya, geçmişte görmezden gelinen kadını nasıl algılıyor? Son yıllarda yaygınlaşan yapay zeka uygulamalarının, dünyanın en büyük kadın sorunlarından cinsiyet ayrımcılığını sürdürdüğünü görüyoruz. Yani bu teknolojik devrim, zaten var olan fırsat eşitsizliğini ve adaletsizlikleri algoritmalar aracılığıyla yeniden biçimlendiriyor. Şu da bir gerçek ki, yapay zeka teknolojileri kadınlara yeni fırsatlar da sunuyor. Ancak, bu imkanların kadınlar için gerçek kazanımlara dönüşmesi, bugün atılacak doğru adımlarla mümkün” diye konuştu.

UZMAN İSİMLER KONUŞMACI

Zirvede, dünyada yapay zeka alanında çalışan uzman isimler yer alıyor. Zirveye, Birleşmiş Milletler Veri Yapay Zeka ve Sorumlu Teknoloji Şefi Lambert Hogenhout, Kanada’dan Awaken Your Human Design Kurucusu Moana Sangeo, Avustralya’dan Griffith Üniversitesi Uygulamalı Etik ve Siber Güvenlik Kıdemli Öğretim Üyesi Dr. David Tuffley, ABD’den Sosyal Girişimci Lighthouse3 Kurucusu Mia Shah-Dand, ABD’den Higer Digital Stratejik Hizmetler Başkan Yardımcısı Dr. Jess Evans, ABD’den Yapay Zeka ve Dijital Politika Merkezi Başkanı, yapay zeka politikası, etik ve yönetişim konularında dünya çapında tanınan ödüllü uzman Merve Hickok gibi isimler konuk oluyor.