Giriş
Evi riskli olana 10 yıl vadeli düşük faizli kredi
Oturduğu binanın sağlamlığından emin olamayan yüz binlerce kişi risk tespitine koşarken, aynı tedirginliği yaşasa da yeniden inşa ya da güçlendirme maliyetlerinden endişe eden pek çok kişi test yaptırmıyor. Bu noktada dönüşüm ya da güçlendirme kararı verildikten sonra, vatandaşa bazı finansal destekler sağlanıyor. 10 yıl vadeli, yıllık 600 baz puana kadar destekli kredi bunlardan biri... / Meltem Kara Söyleyenoğlu- Posta
Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem ve ardından önceki akşam Hatay’da yaşanan depremler sonrasında Türkiye’nin dört bir yanında herkes tedirgin... Oturduğu binanın sağlamlığından emin olamayan yüz binlerce kişi, risk tespiti yapan firmaların telefonlarını susturmuyor, talep çok arttı.
Ancak aynı tedirginliği yaşasa da binasının riskli çıkması sonrasında yaşayacağı süreçten korkup tespit yaptırmayan yüz binlerce kişi de var. Son dönemde inşaat maliyetlerinin rekor yükselişler sergilemesi ve ülke genelinde yaşanan kira krizi, vatandaşı mevcut evini yıkıp yeniden inşa etmekten korkutuyor.
YÜZDE 40’I SEVİYESİNDE
Risk tespiti sonucunda bina riskli çıkarsa, ya kentsel dönüşüme girip yenileniyor ya da teknik olarak mümkünse güçlendirme yapılıyor. Kentsel dönüşümde, binanın imar durumuna göre inşaatı finanse edecek ek daireler çıkmıyorsa ya mevcut daireler küçültülüyor ya da hak sahipleri borçlandırılıyor. Güçlendirmede ise binanın ihtiyacı olan teknik desteğe göre bir maliyet çıkıyor. Ancak güçlendirme maliyetinin, kentsel dönüşüm maliyetinin yüzde 40’ını geçmemesi gerekiyor. Örneğin dönüşümde 100 bin lira maliyet çıkıyorsa, aynı binanın güçlendirme maliyeti 40 bin lirayı aşmamalı.
BAŞKA HANGİ DESTEKLER SUNULUYOR?
- Riskli yapıda 18 aya kadar kira yardımı veriliyor. Kira yardımı illere göre 1.000 ile 1.500 lira arasında değişiyor. Kira yardımı ya da kredi desteğinden yalnızca biri kullanılabiliyor.
- Kentsel dönüşüm kapsamında inşa edilen binalar, vergi ve harçlardan muaf tutuluyor.
- Evini kendi dönüştürenler için Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 1 olarak uygulanıyor.
YARARLANMA KOŞULLARI
Kentsel dönüşüm kredisinden konutlarını yeniden inşa etmek isteyen hak sahipleri, riskli yapılarda en az 1 yıl oturan kiracı veya sınırlı ayni hak sahipleri, konutu riskli yapı olarak tespit edilen ve farklı bir konut almak isteyen malikler yararlanabiliyor. Birden fazla bağımsız bölüme sahip olan hak sahipleri adına faiz desteği sağlanacak toplam kredi tutarı her bir bağımsız bölüm için 600 bin TL’yi aşmamak kaydıyla toplamda en fazla 3 milyon TL olabiliyor. Yardım ve desteklerden faydalanabilmek için riskli yapı olarak belirlenen binanın anlaşma ile tahliye edilmesi şart.
240 BİN LİRAYA KADAR
Dönüşüm ya da güçlendirme kararı verildikten sonra, vatandaşın mali endişelerini azaltmak için bazı finansal destekler sağlanıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın sağladığı bu desteklerin başında faiz destekli krediler geliyor. 10 yıl vadeli, 2 yıl anapara ödemesiz dönem sunan bu kredilerde güçlendirme için 240 bin liraya kadar kredi kullanılabiliyor. Ayrıca bu krediye yıllık 600 baz puan faiz desteği sağlanıyor. Kredi faiz oranları bankadan bankaya değişiyor. Örneğin aylık yüzde 1.50 oranlı kredi kullanıldığında bunun yüzde 0.50’si bakanlık tarafından karşılanıyor, vatandaşın ödeyeceği oran yüzde 1 oluyor.
KONUT VE İŞYERİ İÇİN
Aynı destekler konut yapım ve edinme ile işyeri yapım ve edinme için de sağlanıyor. Konut yapımında 600 bin liraya kadar 10 yıl vadeli 2 yıl anapara ödemesiz dönem sunulurken, konut edinmede anapara ödemesiz dönem 1 yıl olarak uygulanıyor. İşyerleri için ise vade süresi 7 yıl olarak belirlendi. İşyeri yapımına da 7 yıl vade ile 600 bin lira kredi sunuluyor. Yıllık faiz desteği ise 450 baz puan seviyesinde oluyor. İşyeri edinmede 250 bin lira kredi veriliyor. Faiz desteği 450 baz puan olup, vade 7 yıl, anapara ödemesiz dönem ise 1 yıl olarak uygulanıyor.
ARTMASI GÜNDEMDE
Bu yılın başında 600 baz puanlık faiz desteğinin daha da artırılması gündeme gelmişti. Dönüşüm kredisinde faiz oranlarının yüzde 1’in altına düşmesinin, 10 yıl olan vade süresinin de uzaması planlanıyor. Depremlerden sonra artan taleple bu düzenlemenin öne çekilmesi bekleniyor.
