Giriş
EYT'li memurlarla ilgili tüm detaylar: Kademeli geçiş ve yeni yasa ayrıntısına dikkat!
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT’li) denince sadece SSK’lı çalışanlar akla gelse de memurlardan da bu yönde mağdur olan ve emekliliği 17 yıla kadar uzayan bir kesim var. 1999’dan önce emeklilik şartı neydi, sonrasında nasıl oldu? POSTA gazetesi yazarı Ekrem Sarısu, emeklilikte yaşa takılan memurlarla ilgili çok önemli detayları bugün köşesinde yazdı.
Kamu kesiminde çalışan ve genel olarak memur olarak adlandırılan kesimin sosyal güvenliği birkaç maddesi hariç yürürlükten kalkan Emekli Sandığı Kanunu hükümlerince sağlanmaktaydı. Sosyal güvenlik reformu düzenlemelerinin yürürlüğe girdiği 8 Eylül 1999’dan önce memur olanların emekli olma şartları ağırlaştırılarak emeklilik tarihleri uzatıldı.
EMEKLİ OLMA KOŞULLARI
1) 8 EYLÜL 1999’DAN ÖNCE
8 Eylül 1999’dan önce memur olanlar;
- Kadın memur 20 tam yıl (7200 gün) fiili hizmet süresi,
- Erkek memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi şartlarıyla yaş haddi aranmadan emekli olabiliyorlardı. Ayrıca yaş haddinden emekli olmak için de;
- Kadın memur 10 tam yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma,
- Erkek memur 10 tam yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma şartlarını sağlayarak emekli olabiliyorlardı.
2) 8 EYLÜL 1999-30 NİSAN 2008 ARASI
8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Emekli Sandığı Kanunu’nda yapılan değişiklikle memurlara emekli olmak için hizmet süresinin yanında yaş şartı da getirilerek emeklilik şartları oldukça ağırlaştırıldı. İlk defa 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında memur olanlar emekli olmak için;
- Kadın memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi ve 58 yaşını doldurma,
- Erkek memur 25 tam yıl (9000 gün) fiili hizmet süresi ve 60 yaşını doldurma şartlarına tabi tutuldu. Yaş haddinden emekli olmak için de;
- Kadın memurlar 15 tam yıl (5400 gün) fiili hizmet süresi ve 61 yaşını doldurma,
- Erkek memurlar 15 tam yıl (5400 gün) fiili hizmet süresi ve 61 yaşın doldurma şartlarına tabi tutulmaya başlandı.
16 YIL KAYBETTİ
ÖRNEK 1: 1 Ocak 1979 doğumlu olan Fatma Hanım, 15 Ağustos 1998 tarihinde memur olarak çalışmaya başlamış olup 23 Mayıs 2002 itibarıyla 3 yıl 9 ay 8 gün hizmet süresi bulunmaktadır. Fatma Hanım’ın hizmet süresini 20 tam yıla tamamlamaya 16 yıl 2 ay 22 gün hizmet süresi vardır. Bu süre geçiş tablonun son sırasındaki ‘16 yıldan fazla 17 tam yıldan az kalanlar’ aralığına girdiğinden Fatma Hanım emekli olmak için 55 yaşa tabi bulunuyor.
Fatma Hanım toplam hizmet süresini 20 tam yıla tamamlaması şartıyla, 55 yaşını dolduracağı 1 Ocak 2034’te emekli olabilecek. 8 Eylül 1999’da 4447 sayılı yasa yürürlüğe konmasaydı yani EYT’li olmasaydı, Fatma Hanım, 20 tam yıl hizmet süresini dolduracağı 1 Ağustos 2018’de emekli olacakken, şimdi 16 yıl gecikmeyle 1 Ocak 2034’te emekli olacaktır.
11 YIL GECİKME
ÖRNEK 2: 15 Şubat 1977 doğumlu Mehmet Bey’in memuriyete başlama tarihi 15 Nisan 1999 olup 23 Mayıs 2002 itibarıyla 3 yıl 2 ay hizmet süresi vardır. Mehmet Bey’in hizmet süresini 25 tam yıla tamamlamak için 21 yıl 10 ay hizmet süresi eksiği vardır. Bu süre tablonun son sırasındaki ‘21.5 tam yıldan fazla, 22 tam yıl kalanlar’ aralığına girdiği için Mehmet Bey, emekli olmak için bu aralığın karşısında bulunan 58 yaşa tabi bulunuyor.
Mehmet Bey hizmet süresini 25 tam yıla tamamlaması şartıyla 58 yaşını dolduracağı 15 Şubat 2035’te emekli olabilecek. Mehmet Bey’i EYT’li yapan 4447 sayılı yasa çıkmasaydı, 25 yıllık hizmet süresini dolduracağı 15 Nisan 2024’te emekli olabilecekken, şimdi yaklaşık 11 yıl geç olarak 15 Şubat 2035’te emekli olabilecek.
YENİ YASAYA TABİ OLANLAR
8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla memur olanlardan; Hizmet süresi şartını sağlayan, yani kadın 20, erkek 25 tam yıl fiili hizmet süresini dolduranların ve emekli olmak için aranan fiili hizmet süresini doldurmaya 2 tam yıldan az kalanların yeni yasadan etkilenmeden eski şartlarla emekli olmaları benimsendi.
ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL ETMİŞTİ
4447 sayılı yasa ile Emekli Sandığı Kanunu’na eklenen ve kademeli geçiş hükümlerini düzenleyen geçici 205’inci madde hükmünün Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmesi üzerine 23 Mayıs 2002’de yürürlüğe konan 4759 sayılı yasa ile 5434 sayılı Kanunu’n geçici 205’inci maddesindeki kademeli geçiş hükümleri yeniden düzenlendi ve bu kez kademelerin düzenlenmesinde 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla olan hizmet süresi dikkate alındı. Düzenleme ile kadın memurların emekli olacağı tarih 17 yıla kadar, erkek memurların 15 yıla kadar uzadı.
YARIN: EYT’Lİ MEMURLARIN MAĞDURİYETLERİ NASILGİDERİLEBİLİR?
