Faiz gelirinde neler oluyor?

İKİ AYDA 7 PUAN DÜŞTÜ

Enflasyonun düşüş trendine girmesiyle birlikte Merkez Bankası, aralık itibarıyla faiz indirimine başlamıştı. Peş peşe iki toplantıda 5 puan düşen politika faizi şu anda yüzde 45. Faizdeki bu gerilemenin ilk etkisi mevduat ve para piyasası fonları getirilerinde hissedildi. 32 gün vadeli mevduatın faizi yüzde 40-44 bandına yerleşti. Aralık ayında yüzde 52-53’leri konuşuyorduk. Yani son 2 ayda vadeli mevduat getirilerinde 7-8 puanlık gerileme oldu. Merkez Bankası’nın verileri de 3 aya kadar olan vadelerde ortalama faizin 7 puan düştüğüne işaret ediyor.

STOPAJ ARTTI GETİRİ AZALDI

Merkez’in faiz indirimlerinden sonra 1 Şubat itibarıyla stopaj oranlarında artışa gidildi. Vadesi 6 aya (dahil) kadar olan hesaplardan elde edilen kazançtan kesilecek stopaj yüzde 10’dan yüzde 15’e çıktı. Hem faiz indirimi hem de stopaj artışı mevduat getirilerini bir miktar aşağı çekmiş durumda. Örneğin; aralık ayında 100 bin lirasını yüzde 52 hoş geldin faiziyle 32 gün vadeli mevduata yatıranın cebine net 4 bin 103 lira giriyordu. Yani hem faiz yüksek hem de stopaj oranı yüzde 10’du. Şu anda aynı tutar için yüzde 44 faizle hesap açan net 3 bin 278 lira kazanıyor. Fark 825 lira!

FONDAKI SEYİR DE BENZER

Para piyasası TL fonların getirilerinde de benzer düşüşler hakim. Aralık ortalarında bu fonların günlük getirileri yüzde 0.13-0.14 seviyelerindeydi. Buna göre 100 bin lira için günlük 130-140 lira brüt getiri elde edilebiliyordu. Bunun da 32 günlük bileşik getirisi yaklaşık yüzde 4.24-4.58 yani 4 bin 244 lira ila 4 bin 578 arasındaydı. 1 Kasım 2024 ila 31 Ocak 2025 tarihleri arasında alınan bu fonların kazancına yüzde 10 stopaj uygulanıyordu. Bir başka deyişle fon bu tarihler arasında alındıysa cebe net 3 bin 819-4 bin 120 lira arasında para giriyordu.

TAHVİL ALMA ZORUNLULUĞU GELDİ

TL fonlardaki günlük getiriler ocak sonunda yüzde 0.17-0.18’lere kadar çıktı. Faizler düşerken, bu getirilerin olması yatırımcıyı hem sevindirdi hem şaşırttı. Bunun sebebi fonlardaki tahvil ağırlığının artmasıydı. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) kasım ayındaki düzenlemesiyle, bu fonların portföylerinin en az yüzde 10’unun 28 Şubat’a kadar ‘Devlet İç Borçlanma Senetleri’ne yönlendirmesi zorunlu oldu. Dolayısıyla portföyünde tahvil ağırlığı artan fonlar, faiz indirim sürecinde getirilerini artırdı. Ancak ocak enflasyonu beklentiyi aşıp enflasyon hedefi de yükselince tahvil getirileri düştü ve kazancı negatif etkiledi. Ayrıca 1 Şubat itibarıyla fonların stopajı yüzde 15’e yükseldi.

PORTFÖY DEĞİŞTİRMEYE DEĞER Mİ?

Son iki aylık gelişmelerin etkisiyle tasarruf sahipleri ‘TL cinsi enstrümanların cazibesinin sonuna mı geldik?’ diye sormaya başladı. Uzmanlar bu konuda karar değiştirmek için erken olduğuna dikkat çekiyor. Faizler indi, stopaj yüzde 10’dan 15e çıktı. Evet! Bazı faiz yatırımcıları arayışa da girmiş olabilir. Ancak diğer enstrümanlarda da çok fazla fırsat görünmüyor. Yatırımcı garanti fırsat sunan bir alternatif bulmakta zorlanıyor.

KAZANCIN ÖLÇÜTÜ NE?

Öncelikle paranın değerini koruyabilmek için en az enflasyon kadar getiri sağlamak gerekiyor. Bunun üzerindeki her kuruş reel getiri anlamına geliyor. Uzmanlar, yüzde 6-7’lik reel getiriyi oldukça makul buluyor. Peki, yıl sonu enflasyon beklentisi ne? Merkez Bankası yüzde 21’den yüzde 24’e çıkardı. Piyasa katılımcıları anketinde ise beklenti yüzde 28. Bu öngörülere karşı politika faizi yüzde 30-32’e kadar gerilese dahi bu, reel kazancın korunacağına işaret ediyor. Ayrıca Merkez, faiz inse de ‘sıkı duruşa devam’ mesajı veriyor. Bu da ‘beklenen enflasyondan yüksek faiz vereceğiz’ anlamına geliyor. Özetle, şu anda TL’deki ‘garanti, risksiz yüksek getiri’ hiçbir yatırım aracında yok. Tahminler yılın toplamında en az yüzde 32-37 arasında kazanca işaret ediyor.

Para piyasası fonları yılbaşından bu yana yüzde 6.2, borçlanma araçları fonları yüzde 5.8 kazandırdı.

MEVDUATA DÖNME ZAMANI MI?

Bu getiri açısından kritik bir nokta. Para piyasası fonların içindeki tahvil (kamu-özel) miktarının yüksek olması getirilerin dalgalanmasına neden olabilir. Dolayısıyla bazı aylar mevduatın altında getiri sunabilir. Bu yüzden fon alırken tahvil oranının yüzde 10’u çok da aşmamasına dikkat etmeli. Eğer bu gibi dalgalanmalardan etkilenmek istemiyorsanız cazip faizli 32 gün vadeli mevduatlar bir seçenek olabilir. Yeni müşterilere yüzde 47-48 faiz sunan bankalar halen var. 100 bin lirası için yüzde 47 faizle 32 gün vadeli hesap açan bugün net 3 bin 502 lira kazanır. Şu anda fonlar günlük 0.10-0.12 arası kazanç sunuyor. Ortalama yüzde 0.11 günlük gelirle 32 günlük kazanç net 3 bin 43 lira oluyor. Yüzde 0.12 günlük gelirde ise 32 günlük bileşik kazanç 3 bin 325 lira olarak hesaplanıyor. Yani yüzde 44-45 mevduat daha stabil ve bir tık fazla getiri sağlayabilir. Stopaj, ikisinde de yüzde 15.

ENFLASYON VERİSİ NASIL ETKİLİYOR?

Ocak enflasyonu yüzde 5.03 ile beklentilerin üzerinde geldi. Bu da tahvil faizlerinde yükselişe ve değerlerinde düşüşe neden oldu. Yani tahvil getirileri düştü. Şubat enflasyonu kritik. Beklentiyi aşan bir enflasyon yine benzer etki yaratabilir. Bu nedenle daha az tahvil taşıyan para piyasası fonları veya tahvil taşıma zorunluluğu bulunmayan, portföyünde ağırlıklı olarak ters repo ve mevduat ürünü bulunan ‘serbest para piyasası fonları’ tercih edilebilir. Öte yandan enflasyondaki düşüş trendinin sürmesi durumunda tahvillere yeniden talep artabilir ve haliyle tahvil getirileri artarak fon kazançlarını yukarı çekebilir. Artık günlük getiriden ziyade aylık getirilere bakmak daha sağlıklı olacaktır!

BORÇLANMA ARAÇLARI FONLARI NE DURUMDA?

Bu fonlar ağırlıklı olarak uzun vadeli borçlanma araçlarına yatırım yaptığından enflasyon ve faiz beklentisine duyarlı. Aralık ve ocakta yüksek getiri sağlamasına rağmen enflasyon tahminlerindeki değişim bu fonlarda negatif getiriler görülmesine neden oldu. Enflasyonda ve faizde düşüşün sürmesiyle getirilerin artması beklenebilir.