Harcama limiti dayatmasına gereken yapıldı

Son bir yılda en az yüzde 120 zamlanan menü fiyatları sonrası hem yerli hem yabancı müşterilerini kaybeden bazı restoranlar, satışlarını canlandırmak için yeni bir yol buldu. Geçen hafta vatandaşların sosyal medya üzerinden dile getirdiği tepkilere göre, İstanbul’daki bazı restoranlar müşterilerine ‘harcama limiti’ getirdi. Geçen hafta teyit edilemediği için ‘iddia’ şeklinde yayılan bu duruma göre, vatandaş restorana gidip sadece çay veya kahve içse bile 1200 ya da 1500 liralık harcama limitini doldurması isteniyor. Hüriyet olarak tepki çeken bu uygulamanın detaylarını hem restoranların üye olduğu derneklere hem de Ticaret Bakanlığı’na sorduk.

‘HUKUKA AYKIRI’

Hürriyet'ten Gamze Bal'ın haberine göre; restoranları temsil eden dernekler bunun hâlâ bir iddia olduğunu söyleyip, böyle bir uygulamanın varlığını kabul etmezken; Ticaret Bakanlığı ise İstanbul’daki bazı restoranların bu yola başvurduğunu doğruladı. Ticaret Bakanlığı yetkililerinden edindiğimiz bilgilere göre, söz konusu iddialar yapılan denetimlerle doğrulandı. Bu restoranlara ceza kesildiği bilgisini de veren Ticaret Bakanlığı yetkilileri, “Ceza miktarı kurulda belli olacak. Çalışmalar ve denetimler devam ediyor” açıklamasında bulundu.

Ticaret Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan da geçen hafta cumartesi günü sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, bu uygulamaların yasal mevzuatla bağdaşmadığına; hem tüketici haklarına hem de hukuki düzenlemelere açıkça aykırı olduğuna vurgu yapmıştı. Açıklamasında, benzer bir durumla karşılaşan vatandaşların Alo 175 Tüketici Danışma Hattı’na başvuru yapmalarını öneren Gürcan, gelen bildirimler üzerinden söz konusu işletmelerin denetleneceğini bildirmiş ve “Cezai süreçler başlatılacak, bu konuda herhangi bir müsamaha gösterilmeyecektir” demişti.

Bakanlıktan dün edindiğimiz bilgilere göre, Gürcan’ın işaret ettiği denetimlere başlandı ve ilk cezalar kesilmiş oldu. Bakanlığın ilerleyen günlerde söz konusu işletmelere kesilen cezaların miktarını açıklaması bekleniyor.

TÜRES REDDETTİ

Öte yandan, Ticaret Bakanlığı’ndan teyit ettiğimiz bu durumu restoranlar reddetti. Bazı sektör temsilcileri restoranların harcama limiti uygulaması başlattığına dair herhangi bir duyum almadıklarını söylerken; bazıları ise bu uygulamanın genele yayılmadığını aktardı.

Tepki çeken uygulamayı, 25 bin restoranı temsil eden Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl’e sorduk. “‘Bu uygulamayı şu lokanta yapıyor’ desinler, ceza kesilmesi için uğraşalım, ama yok” diyen Bingöl, ‘harcama limiti’ni kabul etmedi. Bingöl, Hürriyet’e yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “Restoranların hem giriş kapısının önüne hem de masaların üzerine vatandaşın kolaylıkla görüp, okuyabileceği fiyat listesi koyma zorunluluğu bizim önerimizdi. Ticaret Bakanımız Ömer Bolat, derneğimizin Yüksek İstişare Kurulu üyesi. Dolayısıyla ‘harcama limiti’ uygulayan meslektaşlarımızı görsek, ilk biz müdahale ederiz.”

‘BİZE GELEN BİR BİLGİ YOK’

Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer de Hürriyet’e yaptığı açıklamada, harcama limiti uygulamasına geçen restoranların olduğuna yönelik kendilerine bir bilgi gelmediğini söyledi. ‘Restoranların bu tür bir uygulamaya başvurduğunu zannetmediğini’ ifade eden Demirer, dünya genelinde çok özel kulüplerde veya plajlarda bu tür uygulamaların yıllardır süregelen bir durum olduğuna dikkat çekerek şöyle devam etti: “Özel bir bölüm, loca, şezlong vs kiralamak istediğiniz zaman asgari bir harcamayı garanti eder işletme. Müşteri de bunu önden bilir ya da girişte kapıda bilgisini alır. Ülkemizde de ara ara özellikle sahil bölgelerindeki plaj işletmelerinde uygulanabilen bir durum. Menü üzerinde bilgisi olan bir durum gibi değerlendirilebilir. Ancak herhangi bir restorana gittiğinizde A La Carte bir menü ile çalışan bir işletme bu tür uygulamaya zannetmiyorum başvursun.”

HAFTASONU KAHVALTISINA KİŞİ BAŞI 1200 TL LİMİTİ

Gittiği sıradan bir kafede ya da restoranda çay, kahve içse bile işletmenin 1200 TL ila 1500 TL arasında harcama yapılmasının istediğini belirten vatandaşlar, bu duruma sosyal medya üzerinden tepki göstermişti.

Kadıköy Bağdat Caddesi’ndeki bir kafede arkadaşıyla iki kahve içen bir vatandaş, kendilerinden harcamalarını 1500 liraya tamamlanmasının istendiğini belirtti. Haftasonu arkadaş grubuyla kahvaltıya gitmek için rezervasyon yaptıran başka bir vatandaş ise, işletmenin kendisinden kişi başı 1200 liralık harcama limiti istediğinden yakındı.

FİYATI TURİSTLER BİLE PAHALI BULUNCA SATIŞLAR DÜŞTÜ

Geçen yıl restoranlara olan talebin yaklaşık yüzde 50’sini oluşturan yabancı turist payının, bu yıl fiyat artışı nedeniyle azaldığı belirtiliyor. Sezonun yüksek olduğu yaz aylarında bile turistlerden gelen talepteki düşüşe dikkat çeken restoran sahipleri, bu yıl menü fiyatlarının geldiği seviyeyi turistlerin bile pahalı bulduğunu; özellikle Arap turistlerin talebinde dönemsel olarak yüzde 40’a varan düşüşler yaşandığını anlatıyor. TÜRES Başkanı Ramazan Bingöl de konuyla ilgili yaz aylarında yaptığı açıklamada, toplam talep içinde yabancıların payının bu yıl geçen yıla kıyasla yüzde 20 gerilediği; Arap turistlerin talebindeki düşüşün ise yüzde 40’a ulaştığı bilgisini vermişti.