Kuruyemiş fiyatlarında dalgalanma! Pandemide talep arttı!

Yılbaşı buluşmalarında sofraların vazgeçilmezi olan çerezlik kuru yemişler, yeni yıla yüksek fiyat artışlarıyla giriyor. Antep fıstığı, fındık, badem ve cevizde kilo fiyatları ile ambalajlı satışlarda fiyatlar dikkat çeker hale geldi. Bu nedenle kuru yemişçiler, yılbaşı alışverişlerinde alımların daha düşük ‘gramaj’la yapılacağını öngörüyor.

Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre, Fiyat artışları, ithal oranı yüksek ürünlerde olduğu kadar yerli ürünlerde de benzer hale geldi. Antep fıstığının kilo satış fiyatı 210 liraya dayanırken, badem 220, ceviz içi 180, fındık ise 150 liranın üzerinde değişen fiyatlara satılıyor. Yer fıstığı ve başta kabak çekirdeği olmak üzere çekirdek çeşitlerinde ise yüzde 30-40 oranında artışlar olduğu ifade ediliyor.

Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Aykut Dinler, “Kuru yemişte ne yazık ki yukarı yönlü bir fiyat dalgalanması var. Mevcut durumda bir miktar daha artış bekliyoruz. Piyasalar durulursa fiyat gevşeyebilir. Kaju, badem ve hurmada fiyatlar döviz kuru nedeniyle ithalatla artıyor. Yerli ürünlerde ise ‘fiyat daha da yükselir mi’ diye bekleyip piyasada arzı bozanlar nedeniyle dengelenme sorunu yaşanıyor. Örneğin nohut ihracı kayda bağlanmasına rağmen, leblebilik nohutu daha önce 15 liradan alırken, şimdi neredeyse 30 liradan alıyoruz. Dolayısıyla 45 liradan satılması gerekecek” dedi.

Türkiye dünyanın en önemli fındık üretici ülkesi. Bu sezonda 650 bin tonun üzerinde rekolte tahmini yapılmıştı. Antepfıstığını da önemli derecede üreten Türkiye, bu üründe ‘var yılı’ , ‘yok yılı’ nedeniyle bu sezonu daha az ürün alarak geçiriyor. Türkiye, ceviz ve badem üretimini artırmak için çalışmalar yürütüyor. Mevcut durumda cevizde ise önemli bir tüketici olan Türkiye, ihtiyacının yüzde 70’inden fazlasını ithal ediyor. Daha önce Ceviz Üreticileri Derneği’nin verdiği bilgilere göre, “En çok ithalat, ABD ve Şili’den yapılıyor. Çin’den de ithalat gittikçe artıyor. Türkiye’nin ceviz ithalatının 250 milyon doları aştığı tahmin ediliyor”. Bademde ise ithalat oranının yüzde 80 olduğu tahmin ediliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020/2021 sezonunda fındıkta 665 bin ton, Antep fıstığında 296 bin ton, cevizde 286 bin ton, bademde ise 159 bin ton üretim yapıldı.

Aykut Dinler, dünyada pandemi nedeniyle önemli sorunlar yaşanan lojistik/nakliye, tedarik süreci ve artan ambalaj maliyetleri nedeniyle de fiyat artışlarının tetiklendiğini ifade etti. Türkiye’nin fındık da dahil olmak üzere kuru yemiş/meyve ihracatının 5 milyar dolara yaklaşacağının öngörüldüğünü kaydeden Dinler, gelecek yıllarda hem yurt içindeki ihtiyacı karşılamak, hem de artan dünya talebine yanıt vermek için üretimde verim artışı için çalışılması gerektiğini söyledi. Dinler, “Üretici, sürdürülebilir şekilde gelirini kazanırken, tüketici ise ürüne uygun fiyatlı ulaşabilmeli. ABD’nin Şili’nin birim alandan aldığı gibi biz de ağaçlarımızın verimini artıracak çalışmaları yürütmeliyiz” dedi.

Dünyada pandemiyle birlikte hız kazanan sağlıklı gıda tüketimi anlayışı, kuru yemiş talebini de artırdı. Bu kapsamda ülkeler arasında ihracat ve ithalatta da yükselen bir grafik var. Bu kapsamda tüketici talebinin yükselmeye devam edeceği ve ülkelerin üretim artışına yönelik politikalarını hayata geçireceği öngörülüyor.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Hububat, Bakliyat, Kuruyemiş ve Kuru Meyve Meslek Komitesi Üyesi ve Malatyalılar Gıda Yöneticisi Uğur Karadoğan, mevcut döviz kuru ve dünyanın artan talebiyle birlikte bu alanda önemli ülkelerden olan Türkiye’nin ihracatında yeni artışlar yaşandığını söyledi. Karadoğan, “Burada canlılık var ancak iç piyasa daha stabil gidiyor, çünkü fiyatlar yükseliyor. Her piyasa olduğu gibi kuru yemiş piyasası da global ölçekli şekilleniyor. Arz talep dengesi de çok önemli bir belirleyici. Yani ülkemizde oluşan fiyatlar dünyadan bağımsız değil, ister istemez. küresel sistemdeki para birimlerinde fiyatlanıyor” dedi.