Giriş
Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu: Tedbirler etki gösterdi, enflasyon düşüş eğiliminde
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, katıldığı canlı yayında ekonomi gündemine dair önemli açıklamalarda bulundu. Kavcıoğlu, 'Enflasyonu yükselten sebepler geride kaldı.' dedi.
Kavcıoğlu'nun açıklamalarından satır başları şöyle: Enflasyon gerilemeye başladı. Baz etkisi dışında da aldığımız tedbirler ile enflasyondaki gerilemeyi hep beraber göreceğiz. Faiz indirimleri, dövizin stabil kalması da gerilemede etkili.
Liralaşma stratejisi ile uyguladığımız politikalar enflasyonun bundan sonraki dönemde gerilemesinde önemli bir ivme sağlayacak. Kalkınmayı ötemeleden kalıcı fiyat istikrarını sağlamış olacağız. Baz etkisi geçen seneki spekülatif kur ataklarından sonra bir maaliyet oluştu. Şubat'tan sonra da savaşın etkisi ile bir enflasyon oluştu. Aralık ayında 1 ile 0-80 arası bir tarihsel ortalamamız var. Yıl sonunu çok daha iyi bir noktada kapatacağız. Pandemi, birikmiş talepler, arz şokları, tedarik zincirlerindeki sıkıntılar gibi uluslararası sorunlar fiyatlar üzerinde etki etti. Enflasyonu yükselten sebepler geride kaldı.
Bu ayki yıllık enflasyonumuzun büyük bölümü gıdadan geliyor. Enerjide de Türkiye arz sıkıntısı yaşamadı. Bu da genel olarak rakamlara yansıyor. Gıdada bir düşüşün bu aydan itibaren yansıyacağını düşünüyoruz. Finansman maaliyetlerinde 25 puan düşüş sağladık. Uyguladığımız politikaların sonucunu görmeye başlıyoruz. Cumhurbaşkanımızın uyguladığı politikalar da yansıyacak rakamlara.
FAİZ TEK HANEDE
Bizi eleştirenlere yani geçmiş dönemlere baktığımızda, müthiş bir cari açık verdiğimiz dönemler. Faizi yüksek tutup enflasyonu düşürdüğümüz zamanlar. Türkiye'nin pandemi sonrası üretim potansiyelini sürdürmesi için finansman maaliyetlerini düşürmesi gerekiyor. Bizim ayrıştığımız nokta Türkiye ekonomi modeli. Biz aynı sarmala girmek istemiyoruz. Kendi tedbirlerimiz aldık. Türkiye çok önemli yapısal değişimler yaptı. Sıcak paranın geliş şeklini siz belirleyecek güçteyseniz bu önemlidir. Artık kuralları biz koyuyoruz, eskiden farkı bu.
Üreterek, ihracat yaparak, cari fazlayı sağlayacaksınız. Bizim yeni ekonomi modelimizde artık faiz artırarak değil, kalıcı ve sürdürülebilirliği sağlamak için cari fazla vermemiz gerekiyor dedik. Enerjiyi dışarıda bırakacak olursak... Türkiye'nin üretim potansiyelini sürdürebilmek için kaynak oluşturabilmesi lazım.
Türkiye ekonomi modeli kendi kaynağını da yaratan bir sisteme döndü. 2022'nin 10. ayının sonuna 1 buçuk trilyon kredi kullandırmışız. 2016-2022 dönemindeki krediden fazlasını bu yılın ilk 10 ayında vermişiz. 7 katı artış var şu an. Bu yılki para politikası metninde yol haritasını detaylı şekilde açıklayacağız. Baştan beri dünyanın bütün ülkelerinin uyguladığı bir şey. Hangi ülkeye bakarsanız bakın bu politikaları uyguladığını görürseniz. Eleştirebilirler. Japonya'nın İngiltere'nin uyguladıkları ve sonuç aldıkları tedbirler bunlar. Bizim politikamız belli faizleri indirip, üretimi artırmak: Burada hiçbir taviz ve sıkıntı yok bizim açımızdan. Biz bunu böyle yaptığımızda firmaların kredi alması bakımından sözlü yönlendirmeler yapıyoruz. Tüm faiz oranları politika faizine yakınlaşmış durumda.
Düşük faizle alınıp stoğa, dövize giden paranın bir faydası yok, bunu gördük zaten. Birçok iş insanı stokta yakalandıklarını, maaliyetlerinin arttığını söyledi. Ben bu sektörden geliyorum, stok fazlaysa biz kredi vermezdik. Yüksek maaliyetlerle stok yaptığınızda, eski alışkanlıklarla hareket ettiğinizde, fiyatlara yansıma gecikti.
KOBİ'lere hiçbir kısıtlama yok. Yatırım kredilerinde de hiçbir kısıtlama yok. Dünyada bunun uygulaması çok yaygın. Türkiye'nin büyük firmalarının finansmana çok ihtiyacı olmuyor. Büyük firmalar tahvil ihraç ederek finansman sağlıyorlar. Amaçladığımız şeyleri takip ediyoruz, uygulamasını da takip edip yönlendiriyoruz. Bizim faiz indirimleri ile beraber politika faizimiz çok iyi durumda.
Ticari kredilerde özel ya da kamu yatırım ve ihracat kredilerinin geldiği nokta, birinci aydan sonra toplam krediler içindeki payı yüzde 28'in üzerinde artış gösterdi. Sadeye Eylül ayında geçen yıl tüm yılı KOBİ'lere kullandırılan kredilerin 1,5 katı kadar kredi kullanıldı. Cari fazla vermemizi sağlayacak kredi de bu. Şu an konutta büyük bir kampanya yapıldı. Bu gelişmeler ışığında aşırı da bir talep yaratmayacak şekilde çalışıyoruz.
KEMAL KILIÇDAROĞLU'NUN İDDİALARI
Kılıçaroğlu danışmanlarını iyi seçmesi, daha iyi bilgilendirilmesi lazım. Bunlar ülkeyi yönetmeye talip olan insanların söyleceği şeyler değil. Dünyadaki gelişmeleri danışmanlarınız izlesin size anlatsın. Yabancı yerli olabilir, doğru bilgilerle donatılsınlar. Biz bu ülkenin Merkez Bankasıyız. Kafanıza takılan bir şey varsa anlatırız. Bildikleri halde başka şekilde anlatıp başka yerlere taşımak konuyu, ülkeye zarar verdi. Talep enflasyonu olmadığını kendileri de kabul ediyor. Kur, dolar endeksinin güçlenmesi, dünyadaki küresel sıkıntıların sonucu.
MERKEZ BANKASI REZERVİ
Merkez Bankası çeşiti kaynaklardan rezervi artan bir yer. Her gün artıyor. 150 ton altın Merkez Bankasına rezervine geçti. Dünyada ilk 5'e giriyoruz. 2022 yılında dünyada rezervini artıran tek Merkez Bankası TCMB. Önceden müdahale Türkiye'de döviz alım satım ihaleleri ile yapılıyordu. Bunun çok netice vermediği görüldü yıllar içinde. Kamu bankası Hazine'nin işlemleri yapan bankadır. Siz bir işlem yapacaksanız elbette kendi bankanız üzerinden yaparsınız. Müdahaleler olur mu? Zaman zaman olur. Türkiye Merkez Bankası da ihtiyaç olursa yapar. Rezervimiz şu an için 125 milyar dolar.
Berat Bey'in bakanlığı döneminde altınların geri getirilmesi, Türkiye Ekonomi Modelinin başlangıcıdır. Biz şu an övünerek anlatıyoruz ama o günlerde başladı. Rezervin ne kadar önemli olduğu görüldü.
Kur korumalı mevduat sisteminin Merkez Bankası'na bir yükü yok. Sürdürülmesinde bir sakınca yok. Dönemine göre sürecine göre fark gösterir. Şu an için tabi çok faydalı. Teşvik ediyoruz. Enflasyondaki düşüş hissedildiğinde KKM'den çıkışlar olacak. Merkez Bankası'nın amacı parasal aktarım mekanizmasını iyi bir şekilde yönetmek. Vatandaş parasının kıymetini koruyor, kaygısı olmuyor. KKM ile Merkez Bankası da rezerv biriktiriyor. Merkez Bankası'nın bize kadarki dönemde en önemli rezervi reeskont kredileriydi. Rezervi oluşturmanın tanımı IMF'de böyle yer alır, piyasanın dengede tutulması için Merkez Bankası'nın tuttuğu paradır, değerdir. Yıllık bilançoda tüm maaliyetler görülecek. Merkez Bankası'nın kar-zarar kalemleri de farklıdır. Bu sene Merkez Bankaları'nın büyük kısmı zarar ediyor. Fed'in kağıdını alan bankaların nasıl zarar ettiğini neden konuşmuyoruz? Bizim kendi bilanço ekibimiz kanuna dayalı kurulmuş ve kanuna dayalı hareket eden bir ekip. Bizi eleştirenler bunu çok da iyi biliyor. Bizim görevimiz kar etmek değil. Görevimiz, ülkenin para politikasını en iyi şekilde yürütmek.
Şu ana kadar 500'ün üzerinde firma yatırım kredisi kullandı. Bu kredilerle şu an 62 ilde yatırım yapıldı. 81 ile yaydığımızda amacımıza ulaşacağız.
KÜRESEL EKONOMİDE RESESYON ENDİŞESİ
Bizim temel politikamız yatırımları, üretimi artırmak. Ağustos ayında ilk faiz indirimine gittiğimizde resesyon ve durgunluk endişelerine karşı adım attık. Faiz indirimiz bize bu süreçte çok yardımcı oldu. Finansman maliyetleri de süreçte olumlu katkı yaptı. Kredilerin potansiyel olarak artması yatırımlarda yardımcı oldu. Daha da yolumuz var... Bu bizim büyümemize yardımcı olacaktır. 2 yıldır sürekli büyüyen 3 ülkeden biriyiz. 60-65 civarında yıl sonu enflasyon bekliyoruz.
