Mevduatta ve fonlarda stopaj hesabı değişti

8.7 TRİLYON LİRA VADELİDE

Yüksek seyreden faizlerin etkisiyle tasarruf sahiplerinin son dönemdeki adresi vadeli mevduat ve para piyasası TL fonlar olmuştu. Mevduat faizleri son dönemde bir miktar gevşese de yüzde 45-52 bandında seyrediyor. Merkez Bankası’nın yayınladığı son verilere göre 3 aya kadar mevduat faizlerinin yıllık ortalama bileşik getirisi yüzde 59.51, altı ay vadeye kadar yüzde 53.90, bir yıla kadar yüzde 49.42 seviyesinde bulunuyor. Nispeten yüksek kazanç sunan faize park eden para ise son 1 yılda yüzde 40’ın üzerinde artarak 8.7 trilyon liraya çıktı. Özetle son dönemde faizin cazibesiyle TL’ye yatırım revaçta.

2.5 PUANLIK ARTIŞ OLDU

TL vadeli mevduatlardan elde edilen faiz kazancından, vadenin süresine göre belli oranlarda stopaj yani vergi kesiliyor. Bu oran; düne kadar vade 6 ay veya daha az ise yüzde 7.5, vade 6 aydan uzun 1 yıl veya daha kısa ise yüzde 5, vade 1 yıldan uzunsa yüzde 2.5 olarak uygulanıyordu. Söz konusu oranlar 31 Ekim 2024 tarihine kadar geçerliydi. Dün sürenin dolmasıyla birlikte yeni düzenlemeye gidildi. Resmi Gazete’de yer alan Cumhurbaşkanı Kararı’na göre; vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olan hesaplarda yüzde 10, vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) ise yüzde 7.5, vadesi 1 yıldan uzunsa yüzde 5 olarak uygulanacak.

HESABIN AÇILDIĞI TARİHTEKİ ORAN GEÇERLİ

Yeni oranlar ne zaman geçerli olacak?

1 Kasım 2024 ila 31 Ocak 2025 tarihleri arasında açılan vadeli mevduatlardan elde edilen kazançlara yeni oranlar uygulanacak. Yine vadesi 1 Kasım’dan sonra dolan ve yenilenen hesaplarda da yeni oranlar geçerli olacak.

Daha önce vadeli hesabı olan etkileniyor mu?

1 Kasım’dan önce açılan hesaplarda hesabın açıldığı tarihteki oranlar uygulanacak. Bu tarihten önce açılan hesabın vadesi 1 yıl olsa dahi vade bitiminde eski oranlar uygulanacak. Eğer vadeli mevduatın vadesi 1 Kasım’dan sonra ise ve vade bitiminde tekrar vade yenilenirse bu sefer yeni hesabın kazancında yeni stopaj oranları geçerli olacak.

100 BİN LİRADA 100 LİRA CİVARI ETKİLİ

Ne kadarlık bir değişim söz konusu?

Uzmanlar, 2.5 puanlık stopaj artışının tasarruf sahiplerinin vadeli mevduat dışında başka bir yatırım enstrümanına yönelmesini gerektirecek kadar yüksek bir artış olmadığını belirtiyor. Bir başka ifadeyle faizlerde keskin bir düşüş olmadığı sürece vadeli mevduatın cazibesi devam edecek. 32 gün vadede faizler yüzde 45-52 bandında bulunuyor. Bugün 10 bin lirasını yüzde 45 faizle 32 gün vadeli mevduata yatıran biri, 2.5 puanlık stopaj artışı nedeniyle sadece 10 lira gelir kaybına uğrayacak. Yani net 363 lira yerine 353 lira faiz geliri elde edecek. Yine aynı faiz ve vadede 100 bin lirasını vadeliye yatıranın gelir kaybı ise sadece 102 lira olacak.

HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI ETKİLENMEDİ

Hisse senedi fonlarında bir değişiklik var mı?

Hisse senedi yoğun fonlar, katılım hisse senedi yoğun fonlar, serbest hisse senedi yoğun fonlar özetle ‘hisse senedi yoğun fon’ olarak tabir edilen fonlarda stopaj yoktu. Yeni düzenlemede de bu konuda bir değişiklik yapılmadı. Değişken fonlar arasında izahnamede portföy sepetinde yerli hisse oranı yüzde 51 ve üzerinde ise bu fonlar da 1 yıl ve üzeri taşınıyorsa ‘hisse senedi yoğun fon gibi’ vergi sıfır olacak. Dolayısıyla buradaki vergi istisnası hisse fonlarına ilgiyi artırabilir.

PARA PİYASASI FONLARINDA DURUM NE?

Fon yatırımcısı da son dönemde rekor kırıyor. Çünkü para piyasası TL fonlar, günlük getiri sunması nedeniyle tasarruf sahiplerine paralarını kullanmada esneklik sağlıyor. Mayıs ayında yapılan düzenleme ile para piyasası TL fonların kazancından yüzde 7.5 stopaj kesiliyordu. 1 Kasım itibarıyla bu oran yüzde 10’a çıkarıldı.

1 Kasım’dan önce alındıysa kesinti ne kadar?

1 Mayıs’tan sonra fona para yatıranlar fonu ne zaman nakde çevirirse o tarihte gelirinden yüzden 7.5 stopaj ödeyecek. Eğer bu fonlar 23 Aralık 2020-30 Nisan 2024 (30 Nisan dahil) tarihleri arasında hesaptaysa uygulanacak stopaj sıfır olacak. 1 Kasım’dan 31 Ocak 2025 tarihine kadar TL fonlara yatırım yapıp bozduranlar ise gelirlerinden yüzde 10 stopaj ödeyecek.

Yatırım fonlarında durum nedir?

Değişken fon, karma fon, Eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında ‘döviz’ ifadesi geçen fonlar hariç yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlara yüzde 10 (önceki oran yüzde 7.5) oranında stopaj uygulanacak.

KKM’NİN CAZİBESİ AZALIYOR

Kur Korumalı Mevduata (KKM) uygulanan stopaj hangi seviyede?

Bireylerin Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarından elde ettiği kazanca Aralık 2021’den beri vergi (stopaj) uygulanmıyordu. 1 Ağustos itibarıyla bu uygulamaya son verilmişti. Yani 6 aya kadar (6 ay dahil) açılan KKM hesaplarına yüzde 7.5 stopaj, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli olanlara yüzde 5 stopaj uygulanıyor. Dün yapılan düzenlemeyle 6 aya kadar vadede stopaj yüzde 10’a, 1 yıla kadar vadede yüzde 7.5’e çıktı. Ayrıca 1 yıldan uzun vadeli KKM’ye yüzde 5 stopaj eklendi. KKM’de faizler de yüzde 35’lere kadar düştüğü için son dönemde çıkışlar hızlanmıştı.