Türkiye borla sınıf atladı

Türkiye, dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip, üretimin de yaklaşık yüzde 48’ini yapıyor. Türkiye’nin ilk ve stratejik tesislerinden biri olacak, savunma sanayisinin gücüne güç katacak Türkiye’nin ilk bor karbür tesisi, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla dün devreye alındı. Tam kapasite çalıştığında 279 kişinin istihdam edileceği tesiste, yılda 1000 ton bor karbür üretilecek. Kütahya’nın Emet ilçesinde yıllık 5 bin ton kapasiteli yeni bir bor karbür tesisi kurulacak.

Eti Maden Balıkesir Bandırma Bor Karbür Tesisi’nin açılışından hemen önce Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile bor madeni ve Türkiye’nin bu alandaki stratejisi üzerine konuştuk. Bandırma’daki tesisi detaylı bir şekilde inceledik ve yetkililerden bilgi aldık. Bakan Dönmez özetle şu bilgileri verdi:

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Türkiye'nin ilk bor karbür tesisi açıldı! Cumhurbaşkanı Erdoğan: Dünyada söz sahibi ülkeler arasına giriyoruz

Haberi Görüntüle

RAFİNE EDİP SATIYORUZ

Türkiye dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip. Ayrıca dünyanın en kaliteli bor madeni Türkiye’de. Bor madenin 200’den fazla kullanım alanı var. Dünyada 4 milyon ton bor kullanılıyor. İşlenmiş rafine ürünün parasal değeri 2 milyar dolar. Bunun yarısı cam sektöründe kullanılıyor. Bu oranlar içinde tarımın payı hızla artıyor. Geçen yıl yüzde 17’ye çıktı. Yani dünyada kullanılan borun yüzde 17’si tarım sektöründe oldu. Son 2 yıllık bir gelişme. Türkiye’de bor ile ilgili bilinen en büyük yanlışlardan biri şu: Topraktan çıktığı gibi boru satıyoruz. Bu yanlış. Biz bor madenini rafine edip borik asit haline getirip satıyoruz. Türkiye, artık cevher olarak bor satmıyor.

İTHALATI BİTİRİYORUZ

Türkiye’de borik asiti 1967’den beri üretiyoruz. Bir dönem cevher de satılmış ama artık cevher satılmıyor. Bor cevheri satarsanız tonu 120-150 dolar. Borik asit olarak satarsanız tonu 1000 doların üstüne çıkıyor. Borik asitten bor karbür üretirseniz de 35–40 bin dolara yükseliyor. Neredeyse 300 kat değer katmış oluyoruz. Biz borik asiti satıyor, 35-40 bin dolara bor karbür alıyorduk. Özellikle zırh yapan firmalarımız. Yıllık 350 ton ithalatımız var. Açacağımız tesisin kapasitesi 1000 ton. Yani ithalatı bitiyoruz ve ihracatçı oluyoruz.

KULLANILDIĞI ALANLAR

Otomotiv, elektronik, savunma sanayi bir çok alanda kullanılıyor. Nükleer sanayi de bunlardan biri. Bor karbürün kullanıldığı sektörlerin küresel pazar değeri yıllık 60 milyar dolar. İşte bu ürünleri yapan küresel firmaları ülkemize davet ediyoruz. Biz ihraç fiyatıyla yurt içi fiyatını farklılaştıracağız. Yani ihraç ettiğimiz fiyat 100 ise bunu Türkiye’de kullanırsa daha düşük fiyattan vereceğiz.

YENİ TESİS GELİYOR

Kütahya Emet’te de bir bor karbür tesisi için çalışmalara başladık. Oradaki üretim kapasitesi yıllık 5 bin ton olacak. Yaklaşık 3 sene içinde de bitirmeyi hedefliyoruz. Ayrıca içinde bulunduğumuz kampüs içinde geçtiğimiz yıl Türkiye’nin ilk ferrobor tesisin temelini attık. Onu da inşallah bu sene içinde tamamlayıp hizmete alacağız. Yıllık üretim kapasitesi 800 ton. Diğer önemli tesisimiz de Eskişehir Beylikova’da. Dünyanın en büyük 2’inci nadir toprak elementleri sahasını keşfettik.

CEVHERDEN MÜCEVHERE

Bor karbürün dünyada tüketimi yıllık 30 bin ton. Teknolojiyi ülkemize kazandırdıkça daha yüksek katma değerli üretiyoruz. Bizim sloganımız cevherden mücevhere. Artık bu ürünlerle cevherden mücevher üretmeye başlıyoruz. Teknoloji transferini Çin’den yaptık. Dünyada Çin, ABD, Almanya ve Rusya üretiyor. Artık biz de o lige çıkmış olduk. Türkiye’nin bor satışlarının 3’te 1’i Çin’e yapılıyor. Biz yola çıkarken 2 strateji belirledik. Biri küresel olarak borun pazarını büyütmemiz lazım. Bunu da teknolojiyi geliştirerek yapıyoruz. Hedefimiz pazar payımızı yüzde 73’e çıkarmak. İkincisi ise bordan mamul uç ürünlere doğru geçişi yapmamız lazım.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Emet’e bor karbür tesisi müjdesi

Haberi Görüntüle

DÜNYAYA DAVET

Dünyada 20’ye yakın üretici ülke var. Ama kimse bizim yanımıza bile yaklaşamıyor. Tüketime ve rezerve bakarsanız dünyaya 1000 yıl yetecek kadar bor madenimiz var sadece bizim. Yatırım büyüklüğü 80 milyon dolar. Bor karbürden üretilen bir zırh normal bir çelik yeleğe göre 3/2 daha hafif. Dayanıklılık ise aynı. O da neden bor karbürün yoğunluğu 2,5. Çeliğin ise 8. Bor karbür dünyada elmas, kübik bor nitrürden sonra en sert 3’üncü madde. Bu ürettiğimiz tonu 35-40 bin dolar olan bor karbür eğer zırh olursa 300 bin dolara çıkıyor. Takım tezgahı ucu olursa tonu 1.2 milyon dolar oluyor. Kumlama nozulu yaparsanız fiyat 2.7 milyon dolar. Eğer roket nozulu yaparsanız da 4.1 milyon dolara fırlıyor.

2 BİN 500 DERECEDE İŞLEM GÖRÜYOR

Eti Maden Genel Müdürü Serkan Keleşler de şu bilgileri paylaştı: ”Bor genelde ‘yancı’ bir üründür. Genelde yüzde 0.1 ile yüzde 15 arasında kullanılır. Ama bor karbür ile bunu yüzde 75’e çıkartmış oluyor. Yani bor, bor karbürde ana madde. Artık yancı değil. Dünyadaki üretim 5.7 milyon ton. Bunun 2.7’sini Eti Maden olarak biz üretiyoruz. Yılda 450 bin ton borik asit üretip satıyoruz. Bor karbürün üretimi şöyle oluyor. İlk olarak yüzde 75 oranında borik asit ve yüzde 25 seviyesinde petrokok ve grafit bir araya getiriyoruz. Sonrasında 2 bin 500 derece bu 3 maddeyi tepkimeye sokuyoruz. Ortaya ingot dediğimiz ürün çıkıyor. İngot yaklaşık 2 gün soğutuluyor. Sonra bunu da parçalamak suretiyle bor karbürü elde ediyoruz.