Giriş
Virüsle mücadele kapsamında çalışanı, işvereni, yaşlıyı, engelliyi ve öğrenim kredisi borcu olan öğrencileri de rahatlatacak yeni corona paketi Meclis’e sunuldu.
Paket, ücretsiz izne çıkana, işsizlik maaşı alamayana ödeme, 3 ay işten çıkarmaya yasak, yaşlı ve engelli yardımında gelir şartının kaldırılması ve su faturalarının ertelenmesi gibi önlemleri içeriyor. Corona virüs nedeniyle ekonomide yaşanan ve yaşanabilecek olumsuzlukların etkilerini azaltmak için hazırlanan yeni paket, Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Daha önce sektörün görüşüne açılan 62 maddelik taslak, 15 maddelik teklife dönüştürüldü. Teklifin detaylarını AK Parti Grup Başkan Vekili Mehmet Muş açıkladı. Partiler arasında uzlaşma olması halinde, teklifin bu hafta yasalaşması bekleniyor.
Ücretsiz izin maaşı
Düzenlemeyle, 15 Mart itibarıyla ücretsiz izne çıkarılan ve Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanamayan veya işten çıkarıldığı halde prim gibi şartları tamamlayamadığı için işsizlik ödeneği alamayanlara, ücret desteği sağlanacak. Bu da aylık 1.170 lira olacak. Bu haktan emekli çalışanlar yararlanamayacak. Nakit ücret desteğinden yararlanlar, Genel Sağlık Sigortalısı (GSS) sayılacak ve bu konudaki prim İşsizlik Fonu’ndan karşılanacak. Teklifle, Kısa Çalışma Ödeneği’ne ilişkin başvuruların hızlı şekilde yapılabilmesi yani bürokratik engellerin azaltılması sağlanacak. Ödeme için 60 gün müfettiş incelemesine gerek kalmayacak. İşverenin beyanı esas alınacak.
Gelir şartı olmadan yardım
Yaşlılar ile engellilere yapılan yardımlar, 3 ay süreyle gelir ölçütleri ile ağır engellilik şartı aranmadan gerçekleştirilecek. Normal şartlarda muhtaç yaşlı ve engelli yardımları için hanedeki kişi başına düşen gelirin 852 liranın altında olmasına bakılıyor. Ayrıca, engelliye bakım maaşı kapsamında bakıma muhtaç kişiye, sağlık kurulu tarafından ‘yüzde 50 ve üzerinde engelli raporu’ verilmesi ve raporda da ‘ağır engelli’ ibaresinin yazması gerekiyor. 3 ay bu şartlar aranmayacak.
Su fiyatlarına erteleme
Teklifle, konutların ve faaliyetleri durdurulan işyerlerinin su faturası borçlarının, belediyeler tarafından 3 ay süreyle ertelenebilmesine imkan tanınacak. Bu konuda yetki belediye meclislerinde olacak.
El konulan maske
- Kaçakçılıkla mücadele kapsamında el konulan ve bulaşıcı salgın hastalığa karşı kullanılan tıbbi cihaz ve diğer malzemeler (maske gibi) bekletilmeyerek ilgili kamu kurumuna tahsis edilecek.
- Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilen lisansların, geçerlilik süresi bir yıl uzatılacak.
- Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin (TEDAŞ) elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları yapılandırılacak.
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), kooperatifler, dernekler ve tarımsal üretici birlikleri gibi çeşitli kuruluşların genel kurul toplantıları ertelenecek.
- Ticaret gemilerine düzenlenen denize elverişlilik belgelerinin süreleri ile denetlemeleri 1 Ağustos 2020’ye kadar uzatılacak.
- Ar-Ge ve tasarım merkezleri ile teknoloji geliştirme bölgelerinde yapılan faaliyetlerin, geçici süreyle bölge dışından yürütülmesine izin verilebilecek.
E-İhale dönemi
- Hazine taşınmazlarına ilişkin ihaleler 31 Temmuz 2020’ye kadar elektronik ortamda yapılabilecek. Bu süre de 3 ay uzatılabilecek.
- Devlete ait üniversitelerin tıp fakülteleri ve diş hekimliği fakültelerinin döner sermaye işletmesi birimlerine, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden kaynak aktarılabilecek.
Öğrenim kredisi borcuna 3 ay faizsiz öteleme
Yaklaşık 5 milyon öğrenim kredisi borçlusunu da ilgilendiren düzenleme, teklifte yer alıyor.
Buna göre; Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) öğrenim kredi borçları, başvuru gerekmeden 3 ay boyunca ertelenecek. Ertelenen borçlara faiz ve enflasyon farkı işletilmeyecek.
İşletmelere vergide kolaylık
Düzenleme, işletmelere de destekler sağlıyor. Buna göre; faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulamayan dönemlere isabet eden kısımları alınmayacak.
Öte yandan Hazine ve belediye taşınmazları ile milli parklar ve Orman Genel Müdürlüğü taşınmazlarına ve izinlerine ait borçlar ile belediyelerin Gelir Vergisi tevkifatı ödemeleri ve sosyal sigorta prim ödemelerinin 3 ay süreyle ertelenmesi ile belediyelerce toplu taşıma faaliyetlerinin 3 ay süreyle desteklenebilmesine imkan tanınacak.
Kâr dağıtımına yüzde 25 sınırı
Düzenlemede öne çıkan diğer başlıklar şöyle:
- Sermaye şirketlerinde, 30 Eylül 2020 tarihine kadar, 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde 25’i dağıtılabilecek.
- Tarım Satış Kooperatifleri birliklerinin Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kaynaklı kredi borçlarının, 2020’ye ait taksit ödemeleri ertelenecek.
- Seyahat Acentaları Birliği’ne üye acentaların ödemesi gereken yıllık aidat, 2020 yılında alınmayacak.
- Sendikalar tarafından üye tespiti tarihlerinin ertelenmesi ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, grev ve lokavt süreçlerinin üç ay süreyle durdurulması sağlanacak ve bu süre de 3 ay uzatılabilecek.
İşten çıkarmak yasak
Paketle her türlü iş sözleşmesinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında 3 ay süreyle sonlandırılmasının önüne de geçiliyor. Cumhurbaşkanı bu süreyi 6 aya çıkarabilecek. İşveren bu sürede işçi çıkarırsa, her işçi başına brüt asgari ücret tutarında idari para cezası kesilecek. Normal şartlarda ücretsiz izin için işverenin de onayı gerekiyor.
İşverenin onay almadan ücretsiz izne çıkarması durumunda, işçi bunu haklı sebep olarak gösterip sözleşmesini feshederek kıdem ve yasal haklarını alabiliyordu. Teklifte, ücretsiz izne ayrılmanın işçiye geçerli sebeple sözleşmeyi fesih hakkı vermediği ifade ediliyor. Yani bu dönemde rızası olmadığı halde ücretsiz izne çıkarılan işçi, sözleşmeyi feshederse kıdemini alamaz.
