Çağın hastalığı ömrü kısaltıyor! Yaşam boyu süren büyük mücadele: Uzmanından ailelere kritik uyarı

Çağımızın en yaygın sorunlarından biri, birçok bireyin hayatını derinden etkileyen mücadeleye dönüşüyor. Sürekli dikkat dağınıklığı ve kontrolsüz enerjiler, hem çocukları hem de yetişkinleri zorluyor. Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, DEHB'in daha iyi anlaşılabilmesi için tüm detayları Posta.com.tr okurları için açıklıyor.

Hilal Gülden Boğazkesen - Posta.com.tr / Günümüzün en büyük zorluklarından biri, bazen görünmeyen ama hayatı zorlaştıran bir engel olarak karşımıza çıkıyor. Düşüncelerin kontrolsüzce dağılması, günlük yaşamda sürekli bir mücadele yaratıyor. Uzmanlar, bu sorunun fark edilmesinin ve doğru desteklerin alınmasının önemine dikkat çekerken ailelere sabırlı ve anlayışlı olmaları gerektiği uyarısında bulunuyor. İşte tüm detaylar...

DEHB'Lİ KİŞİLERİN YAŞAM SÜRESİ DAHA KISA!
University College London tarafından yürütülen bir çalışmanın sonucu oldukça dikkat çekti. Son yıllarda giderek popülerlik kazana bir kavram olan DEHB ile ilgili önemli bir veriyi ortaya koyuyordu.

DEHB'li kişiler üzerinden gerçekleştirilen analizde bu sağlık sorununa sahip olanların yaşam sürelerinin beklenenden daha kısa olduğu belirlendi.

Üniversitenin yayınladığı verilere göre DEHB’li erkeklerin ortalama yaşam süresi 4 buçuk ila 9 yıl, kadınların ise 6 buçuk ila 11 yıl daha kısa olduğu bulundu.

UZUN SÜRELİ BEYİN RAHATSIZLIĞI: DEHB
Herhangi bir sağlık sorununa sahip olup olmadığınızı belirleyebilmek için öncelikle bu hastalıkla ilgili bilgi sahibi olmanız gerekir. DEHB'in ne olduğunu bilmek ve semptomlarının farkında olmak, uzman hekim desteği alabilmenin temelini oluşturuyor. Peki, DEHB nedir? DEHB'li kişilerde hangi belirtiler görülüyor?

Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, "DEHB, yönetici işlev bozukluğuna neden olan uzun süreli (kronik) bir beyin rahatsızlığıdır. Bu, bir kişinin kendi duygularını, düşüncelerini ve eylemlerini yönetme yeteneğini bozduğu anlamına gelir" ifadeleriyle DEHB'in tanımını yapıyor.

Uzman isim, "DEHB olan çocuklar; yerlerinde duramazlar, kıpır kıpırdırlar. Çok konuşurlar, sık sık karşısındaki kişinin sözünü keserler, bir işe uzun süre konsantre olamazlar, düzensizlerdir. Kendi duygularını düşüncelerini ve eylemlerini yönetme yetenekleri bozulur" dedi.

ERKEK ÇOCUKLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR!
DEHB, son yıllarda daha yaygın hala gelen sağlık sorunları arasında bulunuyor. Hem çocukların hem de yetişkinlerin karşı karşıya kaldığı bu nörogelişimsel bozukluk, yapılan araştırmalara göre erkek çocuklarında daha sık görülebiliyor.
Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, "Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yani DEHB, çocukluk çağındaki en yaygın nörogelişimsel bozukluklardan birisidir. Okul çağı çocuklarında yüzde 3-5 oranında görülür" dedi.

Uzman isim, "Erkek/kız oranı 9/1 gibi bildirilmiş olmasına rağmen erkek çocuklarda hiperaktivite bulgularının daha ön planda olması, kız çocuklarda ise dikkat dağınıklığının daha fazla görülmesi erkek çocuklarda hastalığın daha sık olduğu kanaati uyandırmaktadır.

GÖREM VE İŞİTME BOZUKLUĞU GİBİ BULGULAR GÖRÜLEBİLİR!
Bir hastalığa tanı koyarken tüm kapsamlarıyla değerlendirilmesi gerekir. Örneğin; uyku bozukluğu yaşayan bir kişinin bütün semptomları en detaylı şekilde değerlendirilmeli. Zira bu sorun, DEHB'in getirdiği bir bulgu olabilir.

Prof. Dr. İçağasıoğlu, "Görme, işitme bozuklukları, epileptik nöbetler, uyku bozuklukları, psikiyatrik hastalıklar, beslenme bozuklukları da DEHB bulguları ile gelebilir. Bu nedenle hastalığa tanı koyarken dikkatli olmak gerekir" ifadelerine yer verdi.

NEYDEN KAYNAKLANDIĞI KESİN DEĞİL!
Birçok sağlık sorunun temelinde yatan bir sebep olur. Fakat DEHB için şu aşamada böyle bir netlikten bahsedilemiyor.
Uzman isim, "DEHB’in neden kaynaklandığı kesin olarak gösterilememiştir. Bununla birlikte yapılan çalışmalarda beyinde “dopamin” adı verilen bir maddenin seviyesinin düşük olmasının ve beyindeki yapısal farklıların da DEHB’e yol açabileceği bildirilmiştir" açıklamasında bulunuyor.

DEHB'E NEDEN OLABİLECEK PEK ÇOK FAKTÖR VAR!
Prof. Dr. İçağasıoğlu, "Genetik geçiş (ebeveyn veya kardeşlerde görülmesi), beyin hasarına neden olan travmalar, anne karnında ya da erken yaşlarda çeşitli çevresel risklere maruz kalma, hamilelik sürecinde alkol ve sigara kullanımı, erken doğum gibi durumlarda DEHB’na neden olabilir" ifadelerine yer verdi.

AİLENİN TAVRI BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR!
DEHB'li kişilerle aynı ortamda bulunmak, onları anlamadığınız ve hastalığın detaylarına hakim olmadığınız takdirde büyük bir sıkıntıya dönüşebilir. Peki, DEHB'li kişinin ailesi ve yakın çevresi bu durumda nasıl hareket etmeli?
Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, "DEHB nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Bu durum, aileye anlatılmalıdır. Ailenin belirtileri yanlış yorumlaması uygun olmayan tepkiler vermesi hastalığın bulgularını artırabilir. Bu konuda anne-baba eğitimi, aile terapisi, sosyal beceri ve akademik başarı eğitimleri faydalı olabilir. Psikoterapi, davranışsal tedavilerin de yararlı olduğu gösterilmiştir" dedi.

Uzman isim, tüm bunların yanı sıra "Hastalar, çocuk psikiyatrisi ve çocuk nörolojisi hekimleri ile birlikte takip edilmelidir. Gerekli durumlarda doktorunuzun istediği tetkikler olabilir. Hekimizin önereceği ilaçları kullanmanızda hiperaktiviteyi ve dürtüselliği azaltarak akademik başarıyı artırabilir" ifadelerine de yer verdi.