Çocuklarda ishal durumunda ne yapmak gerekir?

Tıpta akut bağırsak enfeksiyonu olarak geçen ishal sorunu 0-5 yaş arası çocuklarda en sık görülen enfeksiyon hastalığı. Uzmanlar çocuklarda ishal durumunda, doktoru ayrıca reçete etmedikçe ishal kesici ilaçların kullanılmaması gerektiğini belirtiyor. İshal süresinde iştahsızlığın sık olması nedeniyle belirtileri olan çocuklara sık aralıklarla yiyecek verilmesi; anne sütü alan bebeklerde ise emzirmenin devam ettirilmesi gerekiyor. İşte çocuklarda ishal sorunu ve ishal durumunda ailelerin yapması gerekenler... Eskiden diyare adıyla da bilinen ishal hastalığını vücuda girmiş olan virüslerin etkisiyle dışkılama sayısının artması, dışkının daha sulu ve akışkan hal alması olarak tanımlayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Çil, çocuklarda ishal durumuna karşı ailelere beslenme ve tedavi konusunda uyarılarda bulundu.İSHAL TÜRLERİİnce ve kalın bağırsakta oluşan ishallerin farklılık gösterdiğini dile getiren Dr. Çil, ince bağırsak ishalinin daha sıvı olduğunu, kalın bağırsakta olan ishalde ise sıvı miktarının daha az olduğunu söyledi. İshalin genellikle 0-5 yaş arası çocuklarda görülen ve genellikle enfeksiyonlara bağlı bir hastalık bulgusu olduğunu vurgulayan Dr. Çil, “İshal, mide ve bağırsakların iltihabıdır. Özellikle virüs kaynaklı olanlar kendiliğinden düzelebilmektedir. Hastalık ishale neden olan etken ile bulaşmış yiyeceklerin yenmesi, suyun içilmesi ve kirli ellerin ağıza götürülmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu hastalıkta ishal ana bulgu olup, ishale bulantı, kusma, ateş ve karın ağrısı da eşlik edebilir” diye konuştu. İshal; bağırsak hareketlerinin artması, dışkı miktarının fazlalaşması sonucunda günlük dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak yumuşak, sulu bir görünüm alması olarak tanımlanıyor.Virüsler ile gelişen ishalde dışkıda kan görülmüyor. Bazı bakteriler kanlı, sümüksü bir ishale neden olurken bazıları kansız, sulu veya su gibi dışkıya da yol açıyor. Akut gastroenteritlerde bulantı, kusma, karın ağrısı ve ateş sık olarak gelişiyor. İshalde kusma ve yüksek ateşe bağlı olarak dehidratasyon tablosunun gelişebileceğini ifade eden Dr. Çil, “Dehidrasyona karşı dikkatli olunmalıdır. Dehidrasyon, vücutta fazla miktarda sıvı-su kaybının yaşanması durumudur. Bebek ve küçük çocuklarda daha sık görülmektedir. İshal sonucu gelişen dehidrasyon vücudun tuz-su dengesini bozmaktadır. Bu nedenle ishal olan çocuklara bol miktarda su içirilmelidir” şeklinde konuştu. İshalde bakteriyel enfeksiyonların genelde ateş, kusma, mide bulantısı ve karın ağrısı şikâyetleriyle ortaya çıktığının altını çizen Dr. Çil, “Vücuttaki ateş bazen 39 derecenin üzerine çıkabilir. Bu dönemde çocuklar için asıl tehlikeli olan ishal ve kusmadır. İshal ile birlikte kusma, vücutta ciddi oranda sıvı kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle ailelerin çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok önemlidir” diye konuştu.Klinik bir bulgu olan ishale sıklıkla eşlik eden diğer bulguların da olduğunu vurgulayan Dr. Çil, “İshalde bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş yüksekliği, iştahsızlık, halsizlik olduğu özellikle bebeklerde emmede, hareketlerde azalma, sürekli uyuklama hali görülebilir” dedi. İshalde aşağıdaki durumlarda uzman hekime başvurulması gerektiğini vurgulayan Dr. Çil, belirtileri şöyle sıraladı:Kanlı ishali varsa1 yaşından küçük ve birkaç saat içinde herhangi bir şey yemedi veya içmediyseŞiddetli karın ağrısı varsaÇok halsizse, sürekli uyku hali veya huy değişikliği varsaSıvı kaybı bulguları varsa (ağzı kuruysa, ağladığında gözyaşı yoksa veya bebeklerde 4-6 saat, daha büyük çocuklarda ise 6-8 saat boyunca idrar yapmadıysaYüksek ateşi varsaİshal 10 günden uzun sürdüyse mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir Tıpta akut gastroenterit olarak geçen ishallerin çoğunun kendiliğinden düzeldiğine değinen ve tedavinin genellikle belirtilere yönelik uygulandığını belirten Dr. Çil, uygulanabilecek tedavi yöntemlerini şöyle anlattı:İlaçlar doktorun önerdiği şekilde kullanılmalıdır. İshal kesici ilaçlar kullanılmamalıdır. İshal sürecinde iştahsızlık sıktır. İshal belirtileri olan çocuklara sık aralıklarla yemek verilmelidir. Anne sütü alan bebeklerde emzirme devam ettirilmelidir. Büyük çocukları ise alışık oldukları sıvı besinlerle beslemeye devam edilmelidir. Yoğurt, ayran gibi içecekler, besin değeri yüksek olan yağsız et, katı yumurta gibi besinler tercih edilmelidir. İshal durana kadar liften zengin besinler (fazla posa bırakan çiğ sebze ve meyveler) bağırsak hareketlerini artırdığı için önerilmemektedir.Yağ emilimi bozulmamış olmasına rağmen, çok yağlı besinlere de bağırsaklardan geçişi hızlandırdıkları için bu besinlere birkaç gün ara verilmelidir. İshalden korunmak için:Eller sık sık ve uygun şekilde yıkanmalıdır (30 saniye süre ile sabun kullanarak yıkanmalı, tırnak içleri, parmak araları ve el bileklerini de içermeli).Bebeklerde alt bezi değişimi dikkatle yapılmalı ve sonrasında eller yıkanmalıdır. Temizliğinden emin olunmayan veya kaynağı bilinmeyen sular tüketilmemelidir. Çiğ yenen gıdalar dikkatlice yıkanmalıdır. İshali toparlayana kadar çocuğun okula gitmemesi, diğer çocuklara yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.