Giriş
Uzun süren kabızlık ve ishal problemlerine dikkat!
Anal fissür, makat bölgesinde çeşitli sebeplerden dolayı oluşan çatlaktır. Bu bölgedeki yırtıklar gerginlik ve basıncın devam etmesi sonucu gelişebileceği gibi ishal olan kişilerde sık bağırsak hareketleri ve makat bölgesinin sürekli temizlenmesi sonucu da oluşabilir. Bu bölgedeki çatlaklar basit görünebilir ancak bölgenin hassasiyeti nedeniyle şiddetli ağrılara neden olabilir. Bu ağrı, bağırsak hareketi sırasında kalça bölgesine saplanan keskin bir nesne gibi hissedilir.
Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Gülçin Türkmen Sarıyıldız, halk arasında makat çatlağı olarak bilinen anal fissür hastalığı ile ilgili merak edilenleri anlatıyor.
Çatlağın boyutuna bağlı olarak değişen derecelerde kanamalar da olabilir. Kabızlık nedeniyle makat bölgesinde anal fissür gelişen kişiler yırtığın ağrısını gidermek için makat kaslarını sürekli olarak kasma ihtiyacı hissederler. Aynı zamanda hastalar her bağırsak hareketi ağrılı olduğu için tuvalete gitmekten kaçınırlar. Bu durumlar kabızlığın şiddetini artırabilir ve hastalığın iyileşmesini engelleyebilir. Bazı hastalarda anal fissür anal kanalda daha geniş bir alana yayılmış olabilir. Bu durumda hastalığın iyileşmesi daha zor olacağı gibi cerrahinin yanı sıra, kabızlık ve ishal için alınacak önlemler de tedavide daha büyük paya sahip olacaktır.
Belirtiler genellikle aynıdırBelirtiler genellikle aynıdır
Anal fissür sorunu olan tüm bireylerde hastalığın belirtileri hemen hemen aynıdır. Ancak çatlağın boyutuna bağlı olarak hissedilen semptomların şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. En yaygın görülen belirtiler ise:
• Dışkılama sırasında yırtılma hissi & yırtılma bölgesinde kaşıntı ve tahriş• Makatta ağrı ve şişlik• İç çamaşırında görülen lekelenmeler• Dışkılama güçlüğü ve tuvalet sırasında bıçak keser gibi ağrı
Bu semptomların tümü genellikle anal fissürü gösteren semptomlardır. Ancak anal fissürleri taklit edebilen hemoroid, apse veya siğiller, makat sarkması, rektum kanseri gibi bazı durumlarla karıştırılma riski vardır. Bu nedenle yukarıdaki belirtiler ortaya çıkarsa hastanın mutlaka bir doktora başvurması ve gerekli tetkik ve testleri yaptırması gerekir.
Anal fissüre birçok durum yol açabilir
Uzun süreli kabızlık, ishal, enflamatuar barsak hastalığı (Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi), doğum ve benzeri nedenler anal fissürlere neden olabilir. Ayrıca makatta sebepsiz yere çatlak oluşması da mümkündür.
Günlük beslenmede yetersiz sıvı alımı ve lifli ürünlerin yetersiz alımı da sert dışkıya neden olan faktörlerden biridir. Bu sebeplerden dolayı olması gerekenden çok daha sert yapıda olan dışkılar, hassas olan dışkılama bölgesindeki derinin çatlamasına yol açabilmektedir.
Hemoroid ile karıştırılmaması için tanı mutlaka alanında uzman hekim tarafından koyulmalıdır.
Anal fissürün teşhisi, bir uzman tarafından yapılacak detaylı fizik muayene ile kolaylıkla konur. Gerekli görülürse rektum veya kolon bölgesinin incelenmesi için endoskopik işlem de uygulanabilir. Anal fissür ile karıştırılabilecek benzer rahatsızlıklar tanı için düşünülmelidir. Bazı durumlarda oluşan cilt memeleri, hemoroid memeleri ile karıştırılabileceğinden ayırıcı tanıda dikkatli olunmalıdır. Anal fissür ve buna bağlı ağrı ile başvuran hastalar ayrıntılı bir tıbbi öykü almalı, bağırsak düzenini sormalı ve kronik ishal veya kabızlık olup olmadığını araştırmalıdır. Altta yatan farklı bir bağırsak rahatsızlığı veya sindirim sorunu tespit edilirse çatlak tedavisine ek olarak tedavi planı belirlenmelidir.
Tedavi edilmediği durumlarda kronikleşebilir
Anal fissür tedavisinde ilk adım kabızlık probleminden kurtulmaktır. Bunu yapmanın en iyi yolu, sağlıklı ve dengeli bir beslenme planına sahip olmaktır. Tam tahıllı ekmek, bulgur, fasulye, meyve ve sebzeler ve yağlı tohumlar, lifin en iyi ve en sağlıklı kaynaklarıdır. Bu yiyecekleri düzenli beslenme planınıza dahil etmek, dışkılarınızın hacmini ve tutarlılığını istenen şekle getirmede çok etkili olabilir. Ayrıca günlük içme suyunun 2-2,5 litre aralığında olmasına dikkat edilmesi gerekir. Diyete dikkat edilmesine rağmen kolon spazmı, bağırsak tembelliği vb. nedenlerle kabızlık sorunu yaşamaya devam eden veya doğum sonrası anal fissür gelişen hastalara dışkı yumuşatıcılar önerilebilir. Tedavi edilmeyen anal fissür hastalığında ise fissür derinleşir ve kronikleşebilir. Bu gibi durumlarda çoğu zaman cerrahi tek çözüm olacaktır.