Giriş
Türkiye’de başıboş köpek sayısının 4 milyona yakın olduğunu belirten Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Sorunun temelinde, bu hayvanların sorumluluklarını yasal olarak üstlenen sahip bir kişi veya kurumun olmaması yatmaktadır” dedi. Çözüme dair tartışma, görüş ve önerilerin değerli olduğunu belirten Yumaklı, çözüm tartışmalarında, bazı bilgilerin göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı ve sorunu 5 maddede sıraladı.
Başıboş köpek sayısının, 4 milyona yakın olduğu tahmin edilmektedir. Yıl içinde 1-2 defa doğum yapabilmeleri, her seferinde ortalama 6-8 yavru doğurmaları ve sürekli yer değiştirmeleri sebebiyle yerel yönetimlerce sağlıklı kayıt tutulamamakta ve net sayı belirlenememektedir.
Bilimsel verilere göre, başıboş köpeklerin çoğalmalarının kontrol altına alınabilmesi, bir sene içinde toplam sayının yüzde 70’inin kısırlaştırılmasıyla mümkündür. Ancak son 5 yılda ortalama 260 bin, bir yılda en fazla 350 bin köpek kısırlaştırılabilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından ülkemiz ‘kuduz riski açısından yüksek risk kategorisinde’ tanımlanmaktadır. Birçok ülke, ülkemize gelecek vatandaşlarına kuduz riskine ve başıboş köpeklerden kaynaklı tehlikelere karşı seyahat uyarısı yapmaktadır.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, evcil hayvanlar da dahil olmak üzere 2018-2022 yılları arasında kuduz riskli temas sayısı ortalama 267 bin iken, 2023 yılında bu sayı iki katına yakın artarak 438 bine ulaşmıştır. Bu tablonun insan hayatı ve sağlığı açısından ürkütücü boyutlarda olduğu aşikârdır.
İçişleri Bakanlığı verilerine göre son 5 yılda hayvana çarpma ile gerçekleşen 3 bin 534 trafik kazasında, 55 ölüm ve 5 bin 147 yaralanma vakası kayıtlara geçmiştir.
ÇÖZÜM KISIRLAŞTIRMA
Areda Survey’in bin 800 kişiyle yaptığı ‘Sokak Hayvanları Araştırması’na katılanların yüzde 53.7’si sokak hayvanlarını tehlikeli bulmadığını belirtti. Katılımcıların yüzde 67.2’si çözümün kısırlaştırma olduğunu söyledi. Yüzde 40.5’i saldırgan köpeklerin barınaklarda toplanmasını, yüzde 35.6’sı rehabilite edilmesini, yüzde 16.4’ü uyutulması görüşünü savundu.
TERAPİ KÖPEĞİ YAPILSIN
Trabzon’da Radyasyon Onkolojisi uzmanı Doç. Dr. Eda Küçüktülü, Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi ile birlikte sokak köpekleri sorununun çözümüne dair bir proje hazırladı. Bu köpeklerin kanser hastaları için terapi köpeği olarak kullanılmak üzere eğitilmesi ve sahiplendirilmesini öngören proje, Tarım Bakanlığı’na da sunuldu. Küçüktülü, “Belirli sınavları geçen köpekleri hastanelerde kullanabiliriz. Ayrıca Çocuk Esirgeme Kurumu, yaşlı bakım evleri, oteller, okullarda da eğitimleri sonrası bu köpeklerden faydalanılabilir” dedi.
