Dünya onu konuşuyor! İşte koronavirüse tuzak kuran Türk!

ABD’deki Jackson Laboratuvarı’nda yaklaşık iki yıldır COVID-19’a karşı ilaç tedavisi üzerinde çalışan immünolog Prof. Dr. Derya Unutmaz’ın geliştirdiği yöntem, yeni piyasaya sürülen ve sadece virüsün hücreleri kopyalayarak çoğalmasını engelleyen Minupiravir ve Paxlovid’in aksine içine girdikten sonra bağışıklık sistemindeki T hücrelerini harekete geçiriyor.

TÜM VARYANTLARA KARŞI ETKİLİ OLACAK

Sadece şu andaki varyantlar için değil, gelecekte çıkabilecek tüm varyantlar için evrensel bir savunma mekanizması oluşturmayı hedeflediklerini söyleyen Prof. Dr. Unutmaz, Hürriyet’e şu açıklamaları yaptı: “Yeni yöntemimizde virüsün yüzeyindeki çıkıntılı anahtar kısımlar yani Başak proteini, hücrenin yüzeyindeki Ace-2 denilen reseptöre bağlanıyor. Ace-2 de kilit görevi görüyor. Virüs başak proteini ile bu kilidi açıyor, hücrenin içine giriyor ve sonra da kendisini kopyalıyor. Hücrenin içine girdikten sonra çoğalırken tabii ki yüzeydeki proteinden de (başak proteini) sentez ediyor virüs. Bu proteinin, yani bu anahtar proteinin bir kısmı da hücrenin yüzeyinde oluşabiliyor. Biz ‘bu iki yönü kendi avantajımıza nasıl çevirebiliriz’ diye bu yöntemi geliştirdik açıkçası. Birincisi, bu hücre yüzeyindeki kilidi (Ace-2), sentetik biyoloji yöntemleri ile başka bir antikorla birleştirdik. Yani bu kilit, hücrenin yüzeyinde olacağına antikorun yüzeyinde görünüyor. Böylece virüse tuzak kuruyoruz, virüs hücreye bağlandığını zannediyor ama bizim bu geliştirdiğiniz sentetik moleküle, yani antikora bağlanıyor. Bu şekilde de birinci etapta daha virüsün hücreye girmesini bir miktar önlemiş oluyoruz.”

İLAÇ YIL SONUNDA HAZIR HALE GELECEK

ABD’nin Connecticut eyaletindeki Jackson Laboratuvarı Enstitüsü Baş Araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz, önümüzdeki günlerde genetiği değiştirilmiş fareler üzerinde çalışmalara başlayacaklarını, yaz aylarına doğru ise Faz-2 ve Faz-3 çalışmalarıyla ilacı insanlar üzerinde etkisini araştıracaklarını belirtti. Beraberinde üçü Türk toplam beş araştırmacı doktorla çalışmalarını sürdüren Unutmaz, bu süreç içinde ilaç firmalarıyla görüşerek yıl sonuna kadar tüm COVID varyantlarının tedavisinde etkili olacak ilaçlarını hazır hale getireceklerini söyledi.

T HÜCRELERİ YOK EDECEK

Geliştirdikleri yöntemin virüse kurulan bir tuzak olduğunu ve erken ve orta safhalarda etkili olacağını da belirten Prof. Dr. Unutmaz, şöyle konuştu: “Geliştirdiğimiz tedavi yöntemi virüsün hücrenin içine girmesini engellemekle kalmayıp, bağışıklık sisteminin ordusunu aktif hale getirecek. Varyantlar bundan kaçamayacaklar. Bağışıklık sistemimizin keskin nişancıları olan T hücrelerimize virüsün nerede olduğunu Haber veren bir sistem sağlıyoruz. Bunun içinde virüs hücrenin içine girdikten sonra o hücrenin tespit edilebilmesi lazım. Hastaya verdiğimiz sentetik molekül ile biz o hücreleri bir anlamda etiketlemiş oluyoruz. Yani T hücrelerine hücrenin içinde virüs olduğunu haber veriyoruz. Bu sentetik molekülün arka tarafında da bir antikor var. T hücrelerine bağlanıyor ve bu şekilde bir yerde köprü görevi görerek hangi hücrede virüs olduğunu T hücrelerine haber veriyor. T hücreleri de, virüsle enfekte hücreyi bulup yok ediyor.”

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra İsviçre ve İtalya’da bağışıklık üzerine yüksek öğrenim alan Prof. Dr. Derya Unutmaz, New York Üniversitesi’nde bir süre HIV üzerine çalıştıktan sonra 2015 yılında bir vakıf kuruluşu olan Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde kendi ekibiyle araştırmalarına başladı.