Sığınmacıların eve dönüşüne BM'li formül

Geçici sığınmacı statüsünde olan 4 milyon Suriyeli’nin geri dönüşü konusundaki arayışlar devam ediyor. Birden fazla çözüm önerisi üzerinde çalışılırken, BM’nin sürece dahil olması ve uluslararası fonların devreye sokularak döndükleri yerde yaşamlarını kurmalarının desteklenmesi tartışılıyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın en az 1 milyon sığınmacının evine dönüşüne ilişkin 13 bölgede yoğunlaştırıldığını dile getirdiği çalışma konusunda, hükümete bilgi verildi. Çalışmalar hem rakamlar hem uluslararası hukuk hem de iki ülke ilişkileri açısından değerlendiriliyor. Geri Dönüş çalışmalarının sonuç verebilmesi için Suriye hükümetiyle birlikte yapılması gerekenler bulunduğu da belirtiliyor.

ULUSLARARASI DESTEK

Yetkililer, kaynak ülkedeki sorunu çözmek için 13 bölgede güvenli yerleşim alanları yaratılırken, BM’nin gönüllü geri dönüş sürecinin içinde olması ve uluslararası fonlardan yardım alınarak, organizasyonun genişletilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Türkiye’den giden 500 bin kişinin yanı sıra, güvenli bölgedeki Suriyeli sayısının 1.5 milyona çıktığı kaydediliyor. Bu bölgede tüm kamu altyapısı oluşturularak daha çok sığınmacının dönmesinin sağlanması için uluslararası desteğe ihtiyaç olduğu ifade edildi.

DÜNYANIN SORUNU

İlk göçmen grupların Türkiye’ye ulaşmasından bu yana Suriyeli sığınmacılar konusunda Türkiye ile BM’nin teması sürüyor. BM bu süreçte, Türkiye’ye getireceği yükü paylaşmak adına sığınmacılara geçici barınma merkezlerinin yapılması ve diğer konularda uluslararası fonlardan destek sağladı. Ancak Türkiye’deki sığınmacıların gönüllü geri dönüşüne yönelik güvenli bölgede oluşturulacak yerleşim merkezleri için yeni mali kaynağa ihtiyaç olduğunu belirten hükümet kaynakları, “Bu sadece Türkiye’nin değil başta Avrupa olmak üzere tüm dünyanın sorunu. Sığınmacıların güvenli bir şekilde ülkelerine dönmeleri için tüm uluslararası kuruluşların üzerine düşeni yapması gerekiyor” dedi.

16 İL SURİYELİ ALMIYOR

Yetkililer, hükümetin ayrıca Türkiye genelinde seyreltme politikası uyguladığını, 16 ilin tamamına, 52 ilin de 800 mahallesine artık Suriyeli kabul edilmediğini hatırlattı. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Suriyelilerin uyumu konusunda çalışmalar yaptığı, kurallara uymaları gerektiğinin anlatıldığı, suç işleyenlerin sınır dışı edildiği bildirildi.

İDLİB’DE 2 MİLYON KİŞİ

Halen İran, Irak ve Suriye’de 4 milyona yakın sığınmacının hareket halinde olduğu, 2 milyon kişinin İdlib’de durdurulduğu biliniyor. Bu kişilerin Türkiye’ye gelme talebi bulunduğu, kapıların bu nedenle kapatıldığı belirtildi. Türkiye’nin geçici sığınmacı statüsündekilere mülteci hakkı vermediği, yapılması durumunda bu kişilerin belli bir süre sonra vatandaş olabilecekleri ifade edildi.

YASAYA GÖRE ‘GÖNÜLLÜLÜK’ GEREKİYOR

YASALARA göre geçici koruma altındaki Suriyelilerin, gidecekleri yerde kötü muamele ve savaş koşullarının bulunmaması gerekiyor. Anayasa’nın 17. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesinin buna ilişkin güvenceler içerdiği belirtiliyor. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu nedeniyle geri dönüşlerin gönüllülük esasına göre, gerekli hallerde Suriye hükümetinin desteğiyle gerçekleşebileceği ifade ediliyor.

HUKUKİ 3 YOL

Hükümet kaynaklarına göre, sığınmacılar için uluslararası hukukta üç yol bulunuyor. Bunlar, gönüllü olarak geri dönmeleri, gönüllü olarak üçüncü bir ülkeye gitmeleri ya da sığındıkları ülkeye yerleşerek, uyum sürecinin işletilmesi olarak sıralanıyor. Suriyelilerin “geçici koruma statüsünde” bulundukları belirtilirken, bazılarına vatandaşlık verilmesiyle ilgili tartışmalar bulunuyor.

TÜRKİYE’DEN EV DESTEĞİ

Suriye’ye gönüllü dönüşleri özendirmek için Türkiye sivil toplum örgütlerinin de desteğiyle bu ülkenin sınır bölgesinde briket evler inşa ediyor. İdlib’de yapılan 77 bin briket evin 57 bin 306’sı tamamlanarak salı günü törenle Suriyeli hak sahiplerine teslim edildi.