Giriş
Uzmanlardan ‘Mavi Tik’ uyarısı: Asıl tehlike aldıktan sonra başlıyor
Sosyal medyada ‘mavi tik’ modası başladı. Bu durum dolandırıcıların da gözünden kaçmadı. Binlerce kişi mavi tik uğruna hem parasını hem de hesabını kaptırdı. Mavi tik başvurusunda pasaport, kimlik ve ehliyet gibi belgelerin sisteme yüklenmesi isteniyor. Uzmanlar Türkiye’de adeta bir çılgınlık haline gelen mavi tik dolandırıcılığı konusunda kullanıcıları uyarıyor.
Elif Bayram / Posta.com.tr - Sosyal medyada mavi tik sahibi olmak isteyen kullanıcılar dolandırıcıların yeni hedefi haline geldi. Mavi tik rozeti, hesabın güvenilir olduğu anlamına geliyor. Bu rozet için ciddi miktarda parayı gözden çıkaranların olması, dolandırıcıların yeni tuzaklar kurmasına neden oluyor. Uzmanlar mavi tike kolay yoldan sahip olmak isteyen kullanıcıların, dolandırıcıların ağına düşebileceğine dikkat çekiyor.
‘ELON MUSK MAVİ TİK ALGISINI DEĞİŞTİRDİ’
Para karşılığında mavi tik satın alabilme gibi durum olmadığını dile getiren Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Sosyal medyada para karşılığı mavi tik satın alabilme gibi bir durum asla söz konusu değildir. Bu tam bir aldatmacadır. Twitter’ın Blue aboneliği üzerinden mavi tik veriyor olması daha çok Instagram’ın dolandırıcılar tarafından hedef seçilmesine neden oldu” dedi.
Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan ise, “Kendini ünlü gibi hissetmek isteyen herkes mavi tike sahip olmak istiyor. Elon Musk satın alana kadar Twitter’da mavi tik para ile satılmıyordu. Elon Musk ile yeni dönemde Twitter’da mavi tik aylık Blue abonesi olan herkese verilmeye başlandı. Bunun nedeni Musk’ın mavi tik algısını değiştirmiş olması” diye konuştu.
Sosyal medyada mavi tik sahibi olmak isteyen binlerce kişi dolandırıcıların ağına düşmeye devam ediyor. Onlardan biri de Gaziantep’te bulunan bir fotoğrafçı. Mavi tik almak istedi. Hem mavi tik alamadı hem de 20 bin lirasını kaptırdı. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, benzer mağduriyet yaşayanların sayısının her geçen gün arttığını söylüyor.
MAVİ TİK DOLANDIRICILIĞI ARTTI
Mavi tik dolandırıcılarının özellikle Instagram kullanıcılarını mağdur ettiğini belirten Kırık, “Mavi onay rozeti ya da bildiğimiz ismiyle mavi tik, sosyal medya hesabı kimliğinin doğrulandığını belirtmek için kullanılan bir semboldür. Mavi tik genellikle sanatçılar, müzisyenler, ünlüler, gazeteciler, markalar, devlet kurumları veya fenomenler gibi taklit edilmesi muhtemel hesapların gerçekliğinin onaylandığını ifade etmek için veriliyor. Son dönemlerde mavi tik dolandırıcılığı arttı. Instagram’ın Türkiye’de kullanımının yaygınlaşması ve Twitter’ın Blue aboneliği üzerinden mavi tik veriyor olması daha çok Instagram’ın siber dolandırıcılar tarafından hedef seçilmesine neden oldu” dedi.
TEKNOLOJİ FORUMLARI ARACILIĞIYLA KENDİLERİNE KURBAN ARIYORLAR
Para karşılığında mavi tik satın alabilme gibi durum olmadığını dile getiren Kırık, “Mavi tik vaadiyle kullanıcılardan ciddi paralar isteyen dolandırıcılara kanmamak gerekiyor. Kullanıcılar mavi tiki bir prestij göstergesi olarak gördükleri için bazen ciddi meblağları gözden çıkarıyor. Dolandırıcılar da kullanıcıların bu zaaflarını bildikleri için internete verdikleri sponsorlu reklamlar ya da teknoloji forumları aracılığıyla kendilerine kurban arıyorlar. Mavi tikin doğrudan parayla alınan bir unsur olmadığını bilmek gerekiyor” diye konuştu.
PARASINI KAPTIRDI
Mavi tik dolandırıcılığı olaylarının arttığına dikkat çeken Kırık, “Geçtiğimiz yılda da bir TV dizisinde “Çaycı Hüseyin" karakteriyle tanınan Alpaslan Özmol da mavi tik alabilmek için parasını kaptırmıştı. Yine bundan 2 yıl önce sosyal medyadan tanıştığı ve kendisini sosyal medya uzmanı olarak tanıtan şahsa parasını kaptıran ünlü bir sanatçı mağdur olmuştu. Dolandırıcının sürekli yapacakları işlemler nedeniyle kendisinden ciddi miktarlarda para istediğini belirtmişti. Sonunda hiçbiri vaat edilen mavi tiki alamadı ve dolandırıldı” ifadelerini kullandı.
ETKİLEŞİM VE DAHA FAZLA TAKİPÇİ
Mavi tikin günümüzde bir prestij göstergesi durumuna geldiğini söyleyen Kırık, “Mavi tike sahip olan kişiler kolay tanınmakta ve bu tip profiller insanların dikkatini çok daha kolay çekmektedir. Örnek vermek gerekirse bir sanatçının mavi tike sahip olması sosyal medya ortamında onu daha güvenilir kılmaktadır. Mavi tikli hesaplar daha fazla öne çıktığı için daha iyi etkileşim ve bununla birlikte daha fazla takipçi kazanabilmektedir” dedi.
ADINIZA ŞİRKET KURABİLİRLER
Doç. Dr. Ali Murat Kırık, mavi tik başvurusunun bireysel ve kurumsal hesaplar için değişiklik gösterdiğini söyledi.
“Bireysel hesabınıza başvuru yapacaksanız nüfus cüzdanı, pasaport, ehliyet gibi evraklardan en az bir tanesini kullanmak gerekiyor. Kurumsal bir şirket ya da işletmeyse vergi levhası, yakın tarihli bir fatura, ticari sicil belgesi gibi evraklara ihtiyaç duyuluyor. Bu bilgileri eline geçiren dolandırıcılar; kimlik bilgileriyle adınıza banka hesabı açılabilir, telefon hattı alabilir, kredi çekilebilir, şirket kurulabilir hatta online bankacılık işlemleri bile gerçekleştirebilirler. Türkiye’de adeta bir çılgınlık haline gelen mavi tik konusunda temkinli davranılmalıdır.”
HERKES MAVİ TİKE SAHİP OLMAK İSTİYOR
Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan ise, “Sizden para talep ediliyorsa dolandırılıyorsunuzdur. Bir de üstüne kimliğinizi verdiğinizde para kaybından daha ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabilirsiniz” diyerek mavi tik dolandırıcılığının nasıl yapıldığını ve nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlattı.
Demircan, “Aslında mavi tikin sosyal medya platformlarında oluşmasının nedeni, tanınmış ve ünlü kişiler ile kurumların taklitlerinden ayrışması içindi. Günümüzde maalesef bu durum bir prestijmiş gibi göründüğü için ünlü ünsüz herkes mavi tike sahip olmak istiyor” dedi.
Instagram, Facebook ve Tiktok gibi sosyal medya platformlarında mavi tikin para ile satılmadığına dikkat çeken Demircan, “Elon Musk satın alana kadar Twitter’da mavi tik yani doğrulanmış hesaplar para ile satılmıyordu. Elon Musk ile yeni dönemde Twitter’da mavi tik aylık Blue abonesi olan herkese verilmeye başlandı. Bunun nedeni Musk’ın mavi tik algısını değiştirmiş olması. Yani herkes telefon numarası ve e posta adresi bilgilerini doğrulayıp Blue abonesi olursa Twitter’da mavi tike sahip olabiliyor. Henüz ülkemizde hizmete girmemiş olsa da yakın zamanda bu hizmeti tüm dünyaya açarak trol hesaplarla mücadele de mavi tiki kullanmayı hedefliyor” diye konuştu.
MAVİ TIK UĞRUNA 20-100 BİN LİRA DOLANDIRILDILAR
Twitter dışında kalan sosyal medya platformlarının mavi tik başvurusu için farklı yöntemlerinin olduğunu belirten Demircan, “Kullanıcılar herhangi bir ikinci kişi ya da kurulaşa ihtiyaç duymadan talep edilen bilgileri uygulama üzerinden ya da e posta yoluyla paylaşarak başvuruda bulunabiliyor. Aslında dolandırıcılık bu noktada başlıyor. Bu başvuruların büyük bir kısmı reddediliyor. Reddedilen bu başvurulara neden reddedildikleri ile ilgili bir geri dönüş yapılmıyor. Dolandırıcılar bu belirsizlikleri kullanarak vatandaşları tuzağa düşürüyor. Ülkemizde ve dünyada maalesef mavi tik dolandırıcılığının çok fazla mağduru var. Mavi tik uğruna insanlar 20-100 bin lira arası paralarını dolandırıcılara kaptırdı” ifadelerini kullandı.
‘DOLANDIRICILIĞIN BAŞLADIĞI NOKTA TAM DA BURASI’
Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan, mavi tik başvurularında kesinlikle para talep edilemeyeceğinin altını çizdi.
“Instagram ve Facebook’un bağlı olduğu çatı şirket Meta’nın partner programları mevcut. Meta Partner çalıştığı reklam müşterisi için mavi tik başvurusunda bulunabiliyor. Ancak bu başvurulardan kesinlikle para talep edilemeyeceğini web sayfalarında belirtmiş durumdalar. Dolandırıcılığın başladığı nokta da tam burası oluyor. Kendini Meta partner olarak tanıtan kişi mavi tik isteyen vatandaşın ödemeyi yaptıktan sonra işlemini gerçekleştireceğini vadediyor. Bir müşteri temsilcisi ile doğrudan iletişim kurarak mavi tiki alacağını söylüyor. Defalarca uygulama üzerinden başvurup sürekli red cevabı alan vatandaş bu tuzağa hızlı bir şekilde düşebiliyor.”
‘MAVİ TİKE SAHİP OLMA İSTEKLERİNİ KABARTIYOR’
Mavi tikin çok talep görmesinin en büyük nedeninin kullanıcılar tarafından prestijmiş gibi algılanması olduğunu belirten Demircan, “Mavi tik verilen hesaplar incelendiğinde, geleneksel medyanın ünlülerine verildiği gibi sosyal medya ünlüleri de buna sahip olabiliyor. Takipçi sayısının fazla olması, paylaşımlarının fazla izlenme oranına sahip olması insanların buna sahip olma isteklerini kabartıyor. Yani kendini ünlü gibi hissetmek isteyen herkes buna sahip olmak istiyor. İnsanlar bir umut kendini medya şirketi olarak tanıtan kurumlara yönelip dolandırılabiliyorlar. Mavi tik tanınmış kişilerin ve kurumların güvenlikleri için gerçekten önemli bir durum. Sosyal medya platformları adil bir seçenek sunmadıklarından dolandırıcıların ekmeklerine yağ sürebiliyorlar” diye konuştu.
‘SUÇLU HALİNE DÖNÜŞEBİLİRSİNİZ’
Asıl tehlikenin üçüncü kurumlar üzerinden mavi tik başvurusu yapılırken ortaya çıktığını dile getiren Demircan, “Sizden para talep ediliyorsa o noktada dolandırılıyorsunuz. Bir de üstüne kimliğinizi verdiğinizde para kaybından çok daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalınabiliyor. Kimlik ile adınıza telefon hattı hat açılabilir ve illegal gruplar ya da terör örgütleri tarafından o hatlar kullanılabilir. Birden suçlu haline dönüşebilirsiniz. Bu anlamda mavi tik vadeden kişilere kaptırılan kimlikler çok büyük riskler taşıyor” şeklinde konuştu.
ASIL TEHLİKE MAVİ TİK ALDIKTAN SONRA BAŞLIYOR
Mavi tik sahibi kullanıcıların hesaplarını daha iyi koruması gerektiğini belirten Demircan, doğrulanmış mavi tikli hesapların da dolandırıcıların hedefinde olduğunu söyledi.
“Mavi tik aldıktan sonra dolandırıcıların daha net hedefinde oluyorsunuz. Çünkü sizin mavi tikli hesabınızı çalmayı başarırlarsa, itibarsızlaştırma, yalan haber yayma ya da arkadaş listenizi veya hayranlarınızı dolandırma gibi faaliyetlerde hesabınız kullanılabiliyor. Genellikle “Hakkında yazılan bu yazıyı gördün mü? Merak ediyorsan linki tıkla” şeklinde gelen mesajlarda link tıklandığında hesap dolandırıcıların eline geçmiş oluyor. Eğer bir mavi tik sahibiyseniz hesabınızı daha iyi korumanız gerekiyor. Bunun içinde gelen hiçbir linke tıklanmaması gerekiyor. Tanıdığınız kişinin hesabı ele geçirilmiş ve siz tuzağa çekiliyor olabilirsiniz.”
