Part-time çalışanlar dikkat! 31 Aralık'ta başlıyor! Ücretli izin, kıdem tazminatı...

Gençlerin tercihi olan part-time çalışmaya yönelik yasal düzenleme 31 Aralık'tan itibaren hayata geçiriliyor. Yeni düzenlemeyle çalışanlar hafta tatili, ücretli izin ve kıdem tazminatı hak edecek. İşte uygulamanın detayları ve Sabah'ın ulaştığı son dakika bilgileri...

Son dakika: Esnek çalışmanın en yaygın şekillerinden olan kısmi süreli ya da part-time çalışanların hafta tatili, yıllık ücretli izni hak etme süresi ve kıdem tazminatına hak kazanma süreleri İş Kanunu'na giriyor. Gençlerin tercihi olan parttime çalışmaya yönelik yasal düzenleme 31 Aralık itibarıyla hayata geçirilecek.

Uzaktan çalışma mevzuatı, salgın döneminde yaygın şekilde kullanılan evden, uzaktan, vardiyalı, kısmi süreli çalışmayla birlikte yeni iş modelleri ile uyum sağlayacak şekilde revize ediliyor.

SON DAKİKA: KIDEM VE YILLIK İZNE HAK KAZANMAK İÇİN...

Mevcut kanuna göre kıdem ve yıllık izne hak kazanmak için en az bir yıl çalışma şartı aranıyor. İşçi ve işveren ihtiyacına uygun iş sözleşmesi yapabiliyor. Kısmi süreli sözleşme haftada 30 saat ve altındaki süreler için yapılıyor. Türkiye, salgın döneminde yaygın şekilde kullanılan "kısmi süreli, evden, uzaktan, vardiyalı" çalışmanın ardından yeni nesil iş modelleri ile tanışıyor. Milyonlarca çalışanı ilgilendiren esnek çalışma modelleri, yapılacak yasal düzenlemeye ilişkin merak edilen soruların yanıtları ise şöyle:

ESNEK ÇALIŞMA, KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA NEDİR?

Çalışanların mesai saatlerine göre hazırlanan sisteme esnek çalışma deniyor. Esnek çalışma içinde en yaygın olan, emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılana kısmi süreli çalışma deniyor. Örneğin, bir işyerinde emsal bir işçi haftada 45 saat çalışıyorsa, o işyeri için 30 saat ve daha altı yapılan çalışmalar kısma süreli çalışma kapsamına giriyor.

SİGORTA PRİMİ NASIL HESAPLANIYOR?

Bir ay içinde kısmi süreleri olarak çalışılan toplam süre, günlük çalışma süresi kabul edilen 7.5 saate bölünüyor. Çıkan miktar üzerinden sigorta primi yatırılıyor.

ÇOCUKLARIN YETİŞTİRİLME DÖNEMİNDE KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA HAKKI VAR MI?

Analık hali durumunda izinlerin bitimi itibarıyla anne ya da baba çocuğun ilköğretim çağına geldiği tarihe kadar kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bu talebin bir ay önce işverene bildirilmesi gerekiyor. Eşlerden birinin çalışmaması durumunda işe giden eş kısmi süreli çalışma talebinde bulunamaz.

PART- TİME ÇALIŞANLARIN YASAL HAKLARI NELER?

Kısmi süreli çalışanların sigorta bildirimleri çalıştıkları saatlerin güne çevrilmesiyle oluşan prim günleri esas alınarak yapılıyor. Hesaplama her bir 7.5 saatlik çalışma 1 gün kabul ediliyor. Çalışanların hafta tatili, ücretli izni hak etme süresi ve kıdem tazminatına hak kazanma sürelerine ilişkin düzenleme yeni yıldan itibaren hayata geçirilecek.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADA ÜCRET NASIL HESAPLANIYOR?

İş Kanunu'na göre kısmi çalışanın ücreti ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri tam süreli emsal personele göre çalıştığı süreyle sınırlı olarak ödenmeli. Aylık asgari ücret 30 güne bölünerek günlük asgari ücretin 7.5 saat olan normal günlük çalışma süresine bölünmesiyle saatlik asgari ücret hesaplanır, akdedilen sözleşme gereği çalışanın alacağı ücret belirlenir.

TÜRKİYE'DE PART TİME ÇALIŞMA ORANI NEDİR?

İsviçre'de yüzde 40, birçok Avrupa ülkesinde yüzde 18 olan bu oran Türkiye de ise yüzde 9'larda kalıyor. Özellikle üniversiteli gençlerin part-time işler konusunda yoğun talebi bulunuyor. Hem işsizliği azaltacak hem de üniversite yıllarında iş yaşamına girmeyi kolaylaştıracak bu esnek çalışma modeline yasal güvence yaygınlığını da artıracak.

ESNEK ÇALIŞMADA EKSİJ PRİM GÜNLERİ TAMAMLANABİLİR Mİ?

Kısmi süreli çalışma sözleşmesi kapsamında ayda örneğin 12 gün prim yatırılan kişi, eksik günlerini iki yolla tamamlayabilir. Çalışmaya devam ettikleri dönemde eksik günleri tamamlamak isteyenler isteğe bağlı sigorta yaptırıp kalan 18 günün primini ayrıca ödeyebilir. Bir diğer yöntemde de eksik günler için ileride, emekliliğe yakın bir tarihte borçlanmaya gidebilir.

YILLIK İZİN KULLANIMI ESNEK ÇALIŞMADA NASIL GERÇEKLEŞİYOR?

Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar iş sözleşmeleri devam ettiği sürece her yıl için hak ettikleri izinleri, bir sonraki yıl izin süresi içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde çalışmayarak kullanır. Örneğin; 4 yıldır kısmi süreli çalışan bir işçinin yıllık ücretli izin hakkı 14 gündür. 14 gün yıllık ücretli izin hesaplanırken hafta tatili günleri ayrıca dikkate alınır.

KAMUDA ESNAK ÇALIŞMA MODELLERİ YAYGINLAŞACAK MI?

Salgınla mücadele sürecinde kısmi çalışmanın yaygınlaştığı kamu kurum ve kuruluşlarında da yeni istihdam modellerine ilişkin çalışma yapılıyor. Uzaktan çalışma mevzuatı yeni iş modelleriyle uyum sağlayacak şekilde revize ediliyor. Dönüşümlü iş, dağıtılmış işgücü, ödünç iş ilişkisi, yıllık iş süreleri gibi uygulamalar devreye girecek.

Yaşamımıza girecek yeni nesil çalışma modellerine ilişkin mevzuatta ne tür değişiklikler yapılacak?

Salgın döneminde hem kamu hem özel sektörde yaygın hale gelen uzaktan çalışma içinde "evde, uydu, komşu ve gezici büro" modellerinde roller tanımlanacak, sorumluluklar netleştirilecek. Birçok ülkede uygulanan dağıtılmış işgücü modeli, bölünmüş veya dönüşümlü iş paylaşımı, basit veya vasıflı kayan esnek iş süresi, ödünç iş ilişkisi, yoğunlaştırılmış iş haftası gibi iş modelleri de devreye girecek.

EMEKLİLİĞE YUMUŞAK GEÇİŞ MODELİ NEDİR?

Avrupa ülkelerinde yaygın şekilde uygulanan emekliliğe yumuşak geçiş modeli ile belirli bir yaştan sonra işçi azalan sürelerde istihdam ediliyor. Emeklilik yaşına az kalan işçiye kalan iş süreleri sisteminde çok daha geniş olanaklar sağlanıyor.

YENİ ÇALIŞMA MODELLERİNDE YASAL HAKLAR GÜVENCE ALTINA ALINACAK MI?

Çalışanların hakları yasal olarak korunacak. Ücret ve çalışma koşulları net şekilde ortaya konulacak. Uzaktan çalışmada internet, bilgisayar, yazıcı, cep telefonu verilmesi gibi tüm ayrıntılar sözleşmelerle netleştirilecek.

Kaynak: Sabah