Giriş
Dünya Kupası sonrası dikkat: Ortadoğu'dan gelen enfeksiyon!
Dünya Kupası’nda Katar’a gidenlerin Hepatit A, turist ishali gibi yakınmaları, üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları, şiddetli öksürük, nefes darlığı, ateş gibi şikayetleri olursa döndüklerinde mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmaları öneriliyor. Bir diğer tehlike ise ilk defa 2012 yılında Suudi Arabistan'da görülen ve Katar'da da rastanan MERS (Ortadoğu solunum sendromu) enfeksiyonu. Uzmanlar, kuluçka döneminde yüksek düzeyde bulaşıcılığı olan ve yakalanan her 3 kişiden birinin öldüğü hastalığa dair de uyarıda bulunuyor. İşte Dünya Kupası sonrası ülkelerine dönen yüzbinlerce kupa sever nedeniyle dünyanın diğer ülkelerine yayılabilecek enfeksiyonlar...
Katar’da gerçekleştirilen 2022 FIFA Dünya Kupası sonrası yüzbinlerce vatandaşın ülkelere dönüşü başlarken uzmanlardan da uyarı geldi. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Aysun Benli, "Dünya Kupası’nda Katar’a gidenlerin Hepatit A, turist ishali gibi yakınmaları, üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları, şiddetli öksürük, nefes darlığı, ateş gibi şikayetleri olursa döndüklerinde mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmalarını öneririz. Ortadoğu solunum sendromu son birkaç yıldır görülmemekte ancak dikkatli olmak lazım, 3 hastadan birinin öldüğü bir hastalık” dedi.
Katar’da 20 Kasım - 18 Aralık tarihleri arasında düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası nedeniyle dünyanın dört bir yanından yüz binlerce insan ülkeye akın ederken Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve birçok ülkeden uzman, Covid-19’un daha ölümcül bir akrabası olan “deve gribi”hin (MERS) yayılabileceği endişesine dikkat çekmişti.
Kupa çerçevesindeki maçlar nedeniyle çok sayıda insan kalabalık ortamlarda buluşurken, kupanın sahibini bulması sonrası ülkeden ayrılışlar da başladı.
Uzmanlar Katar’da buluşan vatandaşların ülkelerine döndüklerinde muhtemel MERS, Hepatit A, maymun çiçeği, Covid-19 gibi hastalıkların yayılımına karşı dikkatli olması gerektiğini belirtti.
İstanbul Üniversitesi - İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Uzm. Dr. Aysun Benli de soğuk havaların etkisiyle yükselen enfeksiyon hastalıkları ve turnuva sonrası oluşabilecek rahatsızlıklara dikkat çekti.
“KIŞ BİTENE KADAR BÖYLE DE DEVAM EDECEK GİBİ DURUYOR"
Covid-19 pandemisinin yoğun olduğu 2 yılın ardından maske, mesafe gibi önlemlerin azalmasıyla enfeksiyon vakalarında yeniden yükseliş yaşandığını anlatan Uzm. Dr. Aysun Benli, “Hem soğukların birden gelmesi hem maske kullanımının azalması hem de insanların kalabalık yerlerde bir arada olmasıyla 2 senedir görmediğimiz enfeksiyonları da yeniden görmeye başladık. Kış bitene kadar şubat sonu, mart başına kadar böyle de devam edecek gibi duruyor. " dedi ve üst solunum yolu virüsleri hakkında bilgi verdi.
"Üst solunum yolu virüsleri çok çeşitli, belirtileri, bizim muayene bulgularımız çok benzer. Hapşırma, öksürük, burun akıntısı, tıkanıklık, kas ağrıları gibi şikayetler bu enfeksiyonların hepsinde ortak görülüyor. İnfluenzada vereceğimiz başka tedaviler hastalığın ilerlemesini, hastalığın ölümle sonuçlanmasını engelleyecektir ama semptomlar başlangıçta oldukça benzer."
Özellikle çocuk yaş grubunun ve acillerin oldukça yoğun olduğunu; ailelerin bu aralar çok sık doktora başvurduğunu belirten Dr. Benli, çocukların muhtemelen iyileşme sonrası yeniden başka bir virüsle tekrar enfekte olduklarını ve bunun bir kısır döngü haline geldiğini belirtiyor.
Dr. Benli ayrıca, 65 yaş üzerinde yine diyabet, kanser, romatizmal hastalık gibi ya da bazı ilaçların kullanıldığı bağışıklık yetmezliği durumlarında bu enfeksiyonların diğer insanlara göre daha ağır seyredebileceğini söyledi.
"Özellikle kronik hastalığı olanlar ve 65 yaş üstünün kendilerini daha sık koruması, kış döneminde kapalı mekanlarda maske takması, eksik Covid-19 aşıları varsa bunları yaptırması ve yıllık influenza aşılarını yaptırmaları önemli."
BU DÖNEMDE NASIL BESLENMELİ?
Süt ve süt ürünleri, et, balık, tavuk baklagiller gibi ürünler, meyveler, sebzeler ve tahıllar bunların hepsinin dengeli olarak alınması gerekiyor. Antioksidan özelliği olan A ve C vitamini içeren beslenme uzmanlarının önerebileceği sebze ve meyvelerin tüketilmesi önemli. Bol su içilmesi, metabolizmanın iyi çalışması, toksinlerin atılması açısından su tüketimi çok önemli.
STREP A ENFEKSİYONU İÇİN TÜRKİYE’DE ENDİŞE EDECEK BİR ŞEY YOK
Strep A bakterisinin Türkiye'de uzun yıllardır bilindiğini, doğru zamanda doğru tedavi ile problem teşkil etmeyeceğini aktaran Uzm. Dr. Aysun Benli, bu bakterinin de virüsler gibi solunum damlacıklarıyla bulaşıp kapalı yerlerde okullarda, insandan insana geçerek enfeksiyon oluşturabildiğini belirtiyor.
Dr. Benli, Strep A enfeksiyonu için "Strep A; Türkiye’de her zaman gördüğümüz, özellikle çocuk yaş grubunda, bazen erişkin yaş grubunda da gördüğümüz, tanısı çok kolay olan, tedavisi de antibiyotiklerle yapılan, erken tanı konduğunda da oldukça hızlı yanıt aldığımız bir enfeksiyon. Boğaz kültürü dediğimiz testle tanısını koyduğumuz bir bakteri.Vakaların sayılarına göre belirlenen oranlarda hastaneye yatışlar olabilir, bazen yoğun bakım yatışları olabilir ama bu hastalanan kişinin bağışıklığıyla da ilişkili bir durum. Bağışıklığı baskılayan bir durumu olmayan kişide bu enfeksiyon yine doğal seyrinde ilerleyecektir." dedi.
"Çocuk ve enfeksiyon hekimleri de bu enfeksiyona oldukça hakim, Türkiye’de o yüzden endişe edecek bir şey yok. Semptomlar yine viral enfeksiyonlarda olduğu gibi hafif bir burun akıntısı, kırgınlıkla başlayabilir ama arkasından bir boğaz ağrısıyla kendini gösterir. Çocuklar neredeyse yemek yiyemeyecek, su bile içemeyecek kadar boğaz ağrısından yakınırlar. Ailelerin böyle bir durumda bunu dikkate alarak ilgili hekimlere mutlaka götürmesini tavsiye ederiz"
MERS (DEVE GRİBİ): YAKALANAN 3 KİŞİDEN BİRİNİN ÖLDÜĞÜ HASTALIK!
MERS (Middle East respiratory syndrome) ya da ODSS (Ortadoğu solunum sendromu) bir koronavirüs enfeksiyonu. Bu hastalığa MERS-CoV adlı virüs sebep oluyor.
Dr. Benli, 2022 FIFA Dünya Kupası'nda hastalıkların yayılma durumu ve kupa sonrası ülkesine dönmeye başlayan vatandaşlara yönelik uyarılarda bulundu.
“Maske, mesafe kuralına eskisi gibi dikkat edilmediğinden öncelikle Covid-19 yine ön planda olacaktır. Arkasından Suudi Arabistan’da ilk kez 2012’de görülmüş olan yine bir koronavirüs cinsinden olan MERS yani Orta Doğu solunum sendromu diyebileceğimiz bir hastalık da Katar’da görülmüştür. Bu daha çok o bölgede develerde görülen, develere yakın temasla, etinin yenmesiyle ya da sütünün içilmesiyle, insandan insana yine yakın temasla bulaşabilen, oldukça öldürücü bir virüs. Kişi geldiği bölgeyi, ziyaret ettiği yerleri, yaptığı aktiviteleri söylediğinde hekimlerin aklına mutlaka bu enfeksiyonlar gelecek ve ona göre yaklaşacaklardır."
ORTADOĞU SOLUNUM SENDROMU (MERS) NASIL BULAŞIYOR? ETKİLERİ NELER?
Hastalık kuluçka süresinde ise, yani hastalık geliştikten sonra belirli bir süre içinde diğer insanlara bulaştırabilir ama Orta Doğu solunum sendromu ismini verdiğimiz tehlikeli olan hastalık son birkaç yıldır görülmemekte. Büyük bir pandemiye yol açmadı ama tabii ki de dikkatli olmak gerekiyor çünkü MERS, yalalanan 3 hastadan birinin öldüğü bir hastalık. Kişide çok ağır bir solunum yetmezliği yapıyor, neredeyse hastaların hepsi hastaneye yatmak zorunda kalıyor.
BU ŞİKAYETLERE DİKKAT!
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Aysunn Benli, Kupa maçları sonrası ülkesine dönen kişilerin belirti hissetmesi halinde mutlaka doktora gitmesi gerektiğini ifade etti ve hastalığın semptomlarına göre önerilerde bulundu.
Maymun çiçeği çok yakın temasla bulaşabilir.
Seyahat ishali, turistik ishal kontamine gıdaların yenmesiyle bulaşabilir. Oraya gidenlerin bilinmeyen bir su kaynağından ya da iyi pişmemiş, iyi temizlenmemiş çiğ bir gıda tüketmediği sürece bunlara yakalanması oldukça düşük bir ihtimal.
Dünya Kupası’nda Katar’a gidenlerin hem kontamine gıda, sıvı tüketimi sonrası gelişebilecek hepatit A, turist ishali gibi gastrointestinal sistem enfeksiyonlarından yakınmaları olursa eğer, karın ağrısı, sarılık ishal gibi bir şikayet ya da üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları burun akıntısı, şiddetli öksürük, nefes darlığı, ateş gibi şikayetler olursa döndüklerinde mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmalarını öneririz.
Katar'da şu anda aktif salgına yol açacak bir enfeksiyon söylenmedi, tanımlanmadı. Ancak giden vatandaşların, bir 10-14 gün boyunca semptomlarını, şikayetlerini takip etmeleri, belki toplumdan biraz kendilerini uzak tutmaları, varsa aile yakınları, bağışıklığı baskınlanmış, yaşlı insanların yanına gitmekten bir süre çekinmeleri belki iyi olabilir.
