Giriş
İleri yaşta en sık görme kaybı nedeni: Sarı nokta
Görme azalması, cisimleri-çizgileri eğri ve soluk görme sarı nokta hastalığının en önemli işaretleri. İleri yaşta en önemli körlük nedeni olan sarı noktaya karşı hiçbir şikayetiniz olmasa da 50 yaşından sonra yılda 1 kez kontrolden geçin.Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. İhsan Yılmaz anlatıyor.
SARI NOKTA HASTALIĞI NEDİR?
Sarı nokta (makula), retina adı verilen gözün sinir tabakasının merkezidir. Bu bölgenin genellikle ileri yaşlarda görülen hastalığını sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı makula dejenerasyonu) olarak tanımlıyoruz. İleri yaş hastalığı mı? Tipik olarak 50 yaş ve üzerinde görülüyor. Daha erken yaşlarda nadiren ortaya çıkan benzer retina hastalıkları da var. Kör eder mi? Evet, körlüğe kadar gidebilir. Hatta gelişmiş ülkelerde ileri yaşlarda görülen körlüğün en sık sebebidir. Hastalık günümüzde çok ciddi bir toplumsal sorun haline dönüştü. Belirtileri nelerdir? En sık görülen belirtisi görme azalmasıdır. Araç kullanmak, okumak, yüzleri tanımak, televizyon izlemek gibi günlük işlerimizin çoğunu makulanın (sarı noktanın) oluşturduğu ayrıntılı görüş sayesinde yaparız. Bu hastalıkta merkezi görüşümüz bozulur ve görme azalır. Bunun yanında kapı kenarlarının düz değil eğri şekilde algılanması gibi cisimleri eğri görme sorunları oluşabilir. Renkleri soluk görme, cisimlerin üzerinde gölge veya karanlık leke görme gibi belirtiler de görülebilir.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURMAK GEREKİR?
Herhangi bir şikayeti olmasa da tüm yaş gruplarının yıllık rutin göz muayenesi yaptırması gerekir. Özellikle 50 yaş ve üzerindeki kişilerin retina muayenesi ve göz tomografisini içeren şekilde detaylı göz muayenesi yaptırması şart. Bu muayeneler erken tanı şansı verir. Ayrıca görme azalması, cisimleri-çizgileri eğri görme, renkleri soluk görme, cisimler üzerinde karanlık lekeler görme gibi belirtiler varlığında zaman kaybetmeden göz doktoruna başvurmak gerekir.
SEBEPLERİ NELER?
Hastalıkta genetik yatkınlık var. Yakın akrabalarda sarı nokta hastalığı varsa sizin de riskiniz yüksek. Elbette hiçbir akrabanızda bu hastalık yoksa yine de sizde ortaya çıkabilir. Ana risk faktörü ilerleyen yaştır. Buna ilave olarak açık renkli göz, hipertansiyon, kalp hastalığı, sigara öyküsü ve UV ışınlarına fazla maruziyet riski artıran diğer etkenlerdir. Hastalık kadınlarda daha sık görülür.
TANISI NASIL KONULUR?
Detaylı bir göz muayenesi ve göz tomografisi, göz anjiyografisi gibi yardımcı tetkikler ile tanı rahatlıkla konulur.
YAŞ VE KURU TİPİ VAR
Sarı nokta hastalığının kuru ve yaş olmak üzere 2 tipi var. Hastaların yüzde 90’ında kuru tip görülür. Bu türde görme kaybı yıllar içinde yavaş yavaş gelişir. Kuru tip için etkinliği gösterilmiş tam bir tedavi yöntemi henüz yok. Çeşitli vitamin, mineral takviyeleri kullanılır. Yaş tip, hastalığın daha nadir görülen fakat genellikle daha agresif olan formudur. Etkin tedavi uygulanmazsa hızla görme kaybı gelişir. Hastalık kuru tip şeklinde başlayıp sonradan yaş tipe de dönebilir.
YAŞ TİPTE GÖZE İĞNE TEDAVİSİ
Yaş tip tedavisinde göz içine anti-VEGF ilaç enjeksiyonları kullanılır. Bu ilaçlar kanamalara ve sıvı birikimine yol açan yeni damar oluşumlarını engeller. Tedaviden iyi sonuç alınabilmesi için hastalara tedavi süreci detaylı bir şekilde anlatılmalı ve hastanın düzenli şekilde kontrollere gelmesi sağlanmalı. Hasar oluşmadan hastalığı erken safhada yakalayabilmek ve gecikmeden gerektiğinde enjeksiyonları (iğne tedavisi) yapabilmek hastayı körlükten korumada en önemli noktalardır. Bu hastalığa ait rutin kullanımda olan bir ameliyat tedavisi yoktur. Ancak hastalığın ileri evrelerinde, görüntüyü büyütme özelliği olan bazı merceklerin göz içine yerleştirilmesiyle kişilerin günlük işlerinde bir miktar daha bağımsız olması sağlanabir.
KARELI KAĞIT TESTI YAPIN
Önce kareli sayfanın ortasına bir nokta koyun. Daha sonra varsa yakın gözlüğünüzü takıp bir gözünüzü kapatın. Açık gözünüzle ortadaki noktaya bakın, eğer düz çizgilerde yamukluk hissederseniz hemen bir göz doktoruna gidin. Aynı işlemi diğer gözünüzle de yapın. Bu arada sarı nokta hastaları, bu yöntemi uygulayarak hastalığının ilerleyip ilerlemediğini belirleyebilir. Daha önce çizgilerden 2 -3 tanesi yamukken şimdi daha fazlası bozulmuşsa hastalığınız ilerlemiş demektir. Eğer sigara içiyorsanız mutlaka bırakın. l Düzenli kontrollerinizi aksatmayın. Doktorunuzun önerdiği vitamin takviyelerini alın. Gerektiğinde hiç gecikmeden göz içi enjeksiyon tedavilerini yaptırın. Güneş ışığının sarı nokta hastalığı üzerinde olumsuz etkisi var. Güneş gözlüğü takma alışkanlığı kazanın.
