Giriş
Kabızlığın sebep olduğu 2 önemli hastalık: Basur ve fistül (Kabızlık nasıl geçer?)
Başta yanlış beslenme ve yanlış tuvalet alışkanlarının sebep olduğu kabızlık, bazen haftalarca sürerek hayatı zindana çeviriyor. Karın şişliği, ağrı, sert dışkılama ile kendini belli eden kabızlığın kronikleşmesi ise çok önemli iki hastalığı da beraberinde getirebiliyor: Basur ve fistül. Peki kabızlığın neden olduğu basur ve fistül nasıl tedavi edilir? Kabızlık nasıl geçer? Basuru önlemenin yolları neler? Türk Cerrahi Derneği Genel Sekreteri Prof.Dr. Ömer Alabaz açıkladı.
Kabızlık, günlük yaşamı olumsuz etkileyen rahatsızlıkların başında geliyor. Kabızlık nedeniyle insanlar bazen günlerce tuvalete çıkamıyor. Öte yandan, kabızlığın getirdiği 2 önemli hastalık da var. Kabızlığın yol açtığı basur (hemoroid) ile fistül hastalığını Türk Cerrahi Derneği Genel Sekreteri Prof.Dr. Ömer Alabaz posta.com.tr için anlattı. İşte basur ve fistül tedavisi ile ilgili tüm merak edilenler.
Basur nedir?
Hamilelik, sürekli kabızlık ve yanlış tuvalet alışkanlıkları nedeniyle 50 yaş civarındaki her 2 kişiden 1’inde görülen basur, makat bölgesindeki toplardamarlarının genişlemesi ve ıkınma esnasında dışarıya doğru sarkmasıdır. Yer aldığı bölgeye göre iç ve dış olarak ikiye ayrılır:
- Dış hemoroid (basur):Makat bölgesinin en hassas ve ağrıya duyarlı olan bölgesinde yerleşirler. Buradaki damar pıhtılaşırsa aşırı ağrılı bir şişlik oluştururlar.
- İç hemoroid (basur): En sık rastlanan belirtisi ağrısız olarak makattan dışarıya sarkan şişliktir. Çoğunlukla hastalar tarafından dışkılama sonrasında temizlik yaparken tesadüfen fark edilirler. Kişinin uzun süre ayakta durması makat bölgesinin toplardamarlarında ciddi basınç yaratarak dışarıya sarkmalarına neden olabilir.
Basurun nedenleri
- Kronik kabızlık
- Kronik ishal
- Gebelik
- Genetik
- Dışkılama sırasında aşırı ıkınma
- Fazla laksatif (dışkı yumuşatıcı) veya lavman kullanımı
- Tuvalette okuma alışkanlığı olması veya uzun süre harcama
Busur nasıl tedavi edilir?
Basurun kesin tanısı, klinik muayenenin yanı sıra rektoskopi ve anoskopi ile konulur. Rahatsızlıktan kısa süren ve acısız yöntemlerle kurtulmak mümkün ancak erken dönemde tedaviye başlanırsa rahatsızlık ilaç tedavisi ile giderilebilir.
Belirtileri; ıkınma sırasında makattan kan gelmesi, ıkınma sırasında makattan dışarıya sarkma olması, makat bölgesinde kaşıntı hissi, makatta ağrı, makat bölgesinde ele gelen ağrılı şişliktir. Hastalığın başlangıç döneminde sadece kanama yakınması varken daha sonraki dönemlerde kanamaya dışkılama sırasında makatta oluşan şişlikler eşlik eder. Basur ilerledikçe bu şişlikler artık içeriye girmez hale gelir.
Özellikle ilerlemiş olduğu dönemlerde basur memelerinin dışarı çıkmış olması nedeniyle makat devamlı ıslak hale gelir. Makat ıslaklığı nedeniyle kaşıntı da diğer yakınmalara eklenir. Bir de hemoroidin akut dönem özellikleri vardır. İç basurlar dışarıya çıkar, içeriye giremez ve şişer. İçleri kanla dolar. Bu dönemde makatta büyük, şişkin bir kitle oluşur ve bu safha çok ağrılıdır.
Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü olarak sıralanan basur evreleri vardır. Bütün hemoroidlerin yani basurların ortak özelliği kanamadır. Birinci derece hemoroidlerde cerrahi tedavi önerilmez ve kabızlık giderilmeye çalışılır, sıcak suya oturma banyosu gibi çeşitli tedavilerle hastalığın ilerlemesinin durdurulması hedeflenir. İkinci derece hemoroidlerde de kanamalar görülür ancak makatın içinde şişlikler de oluşur. Üçüncü derece hemoroidler ıkınmayla dışarı çıkabilir ve kendiliğinden içeri girer. En son evreye gelmiş hemoroidler de ıkınmayla dışarı çıkar ancak kendiliğinden içeri girmesi çoğunlukla söz konusu değildir. Dışarıda bir 'meme’ görünümünde kalırlar. Üçüncü ve dördüncü dereceler için ameliyatla tedavi gerekebilir.
Basur ameliyatı
Tedavi yöntemleri 3 ana başlık altında toplanılabilir: Basit yöntemler, ağrısız yöntemler ve ameliyat. Her hemoroid hemen ameliyat edilmemelidir. Sadece 3. ve 4. evredeki hemoroidlerde 1 sene içinde birkaç kez atak geçirilirse ameliyat gerekebilir.
Hastalığın seyrinde genellikle erkeklerin muayeneden utanma nedeni ile konunun uzmanı olan doktora daha geç başvurması önemli bir sorundur. Belki de erken başvurmak başka hastalıklarında örneğin rektum kanserine teşhis konulmasında yardımcı olabilir.
Basuru önlemenin yolları
- Tuvalette uzun zaman geçirmeyi, tuvalette gazete okuma, fazla ıkınma gibi kimi alışkanlıkları terk etmek.
- Büyüklere ve çocuklara tuvalete ihtiyaç duydukları anda gitmeleri ve orada uzun zaman geçirmemeleri gerektiğini öğretmek.
- Beslenme ve tuvalet alışkanlıklarını değiştirmek.
- Posadan zengin bir beslenme tarzını benimsemek.
