Giriş
Kalp krizi geçirdiğimizi nasıl anlarız? Kalp krizi sırasında yapılması gerekenler...
Ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alan kalp ve damar hastalıkları, yaşam tarzı ile doğrudan ilişkili. Kalp krizi ve felç gibi problemlerin önlenmesi için en etkili yöntemlerin başında yaşam tarzında yapılabilecek değişiklikler sayılıyor. Ancak günlük hayatın getirdiği zorluklar, beslenme şekli ve genetik yatkınlık gibi birçok neden riski artırıyor. Kalp krizi, kalbi besleyen damarlardan birinin tıkanıp o bölgedeki kalp kasının yeteri kadar kan ve oksijen alamamasından kaynaklanıyor. Kalp krizinin kendine özgü bazı belirtileri var. İşte kalp krizi geçirip geçirmediğiniz anlama yolları ve kap krizi anında dikkat edilmesi gerekenler...
Stres, beslenme şekli ya da genetik özellikler gibi birçok neden ile tüm dünyada kalp rahatsızlıkları sıkça görülüyor. Kalp krizi, kalbi besleyen damarlardan bir tanesinin tıkanıp ve o bölgedeki kalp kasının yeteri kadar kan ve dolayısı ile oksijen alamamasından kaynaklanıyor. Tedavi, yani damarın açılması ne kadar geç olursa, kalbin kas dokusu o kadar fazla zarar görüyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Süha Çetin, kalp krizi hakkında bilgiler verdi. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, kalp krizi anında yapılması gereken 9 ilk yardım adımını sıraladı.
Tüm yaş grupları için değerlendirildiğinde her iki ölümden biri kalp damar hastalıkları kaynaklı. Oysa uzmanlar, kalp hastalıklarına davetiye çıkaran yanlış alışkanlıklardan vazgeçilirse, kalp ve damar hastalığından ölümlerin yüzde 80’i engellenebileceği ifade ediyor. Ayrıca son araştırmalara göre; bir iltihaplı romatizma türü olan romatoid artrit, kalp krizi, inme ve damar sertliği gelişmesine zemin hazırlıyor
Yaşam tarzı, yaş ve aile öyküsü kalp krizi geçirme riskini artırabilir. Birçok kişide istenmeyen bir yaşam tarzı nedeniyle yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet mevcuttur. Özellikle sigara genç insanlarda kalp krizine neden olabilir.
KALP KRİZİ BELİRTİLERİ
Ani ölümlere yol açan kalp krizi, kişiye çeşitli semptomlarla kendini gösteriyor. Örneğin göğsün tam ortasında, çeneye ve sol kola vuran ağrı, soğuk terleme, çarpıntı, bulantı, kusma tehlikenin habercisi. Ayrıca kalp krizi ağrısı istirahatte geçmeyen bir ağrı. Ağrı 20 dakikadan uzun sürüyorsa, istirahatle geçmiyorsa, kesinlikle acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor.
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Süha Çetin, kalp krizinin farklı ve kendine özgü belirtilerini şu şekilde sıralıyor;
- Göğüste ağrı veya bir rahatsızlık hissi olabilir.
- Bu ağrı göğüsün tam ortasında olur ve birkaç dakika veya daha uzun sürebilir.
- Ağrı haricinde göğüste baskı, daralma veya dolgunluk hissi olabilir.
- Kişilerde soğuk terleme, baş dönmesi ve bayılma olabilir.
- Göğüsteki baskı sol veya iki kola, alt çeneye, sırta veya mide bölgesine vurup bulantı ve kusma yapabilir.
YANSIYAN AĞRIYA DİKKAT!
Göğüste oluşan sıkışıklık hissi ve ağrı, kalp krizi sırasında vücudun diğer çeşitli bölgelerine yansıyabiliyor. Kalp krizinde çoğu kişide göğüs ağrısı sol kola yansıma eğiliminde. Bu bölge dışında ağrı; omuz, sırt, boyun ya da çene gibi bölgelere de yansıyabiliyor. Ayrıca kadınlarda kalp krizi ağrısı alt karın bölgesi ve göğsün alt kısımlarına da yansıyabileceğinden bu bölgedeki ağrılara karşı da dikkatli olunması gerekiyor. Sırtın üst kısımlarındaki ağrı, erkeklere göre kadınlarda daha sık görülüyor.
Ek olarak,
- Hazımsızlık ve göğüste yanma gibi sindirim problemleri bazı kalp krizi belirtileri ile benzerlik gösterebiliyor.
- Ayak ve bacak şişliği vücutta sıvı birikmesi sonucu gelişiyor. Bu da kalp sağlığının kötüleştiğine dair bir belirti.
AĞRI TİPİ İYİ ANALİZ EDİLMELİ
Kalp krizinde sürekli devam eden bir ağrının söz konusu olması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Boztosun, "Sadece hareket edildiğinde ya da nefes alındığında yaşanan batma tarzında bir ağrı değildir. Çok kısa süreli birkaç saniye süren ağrılar genellikle kalp krizi ağrısı olarak değerlendirilmez" diyor.
KALP KRİZİ ANINDA NE YAPMAK GEREKİR?
Kalp krizi durumunda kişinin veya yakınının vakit kaybetmeden 112’yi araması gerekiyor. Doç. Dr. Çetin, hasta ne kadar erken koroner girişim yapan bir merkeze yetiştirilirse hastaya o kadar çabuk müdahale edileceğini ve kalp krizinin ölüm riskinin de azaltılmış olacağının altını çiziyor. Bazı durumlarda kişiye göğüsten pedallarla elektriksel şok vermek veya göğüs masajı yapıp, solunum desteği vermek gerekebilir. Ancak kalp krizi yaşayan birinin bilmesi gereken bazı noktalar var.
KUVVETLİ BİR ŞEKİLDE ÖKSÜRÜN, SAKIN DUŞA GİRMEYİN!
Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, kalp krizi anında yapılması gereken 9 ilk yardım adımını sıralıyor.
- Bulunduğunuz yerin kapısını aralayın ve böylece yardıma gelecek olan kişinin işini kolaylaştırmış olursunuz.
- Kesin kalp hastası tanısı konulmayanlara dilaltı ilaçlar verilmemeli. İlaç şiddetli başağrısı yapabilir. İlk defa alan bir kişide tansiyonu birden düşürebilir hatta düşüp bayılmaya yol açabilir.
- Bir bardak su ile aspirin için.
- Bunun dışında başka bir şey yiyip içmeye çalışmayın.
- Kuvvetli öksürük geçici olarak kan akımını artırabilir. Bu nedenle kuvvetli biçimde öksürmeye çalışmak işe yarayabilir.
- Pencerenizi açarak odaya oksijen girmesini sağlayın.
- Kendinizi yoracak hareketlerden kaçının. Yardım gelmesini yatarak ya da oturarak bekleyin, ayakta beklemek uygun değil.
- Sırtınıza ya da göğüs bölgesine kesinlikle masaj yaptırmayın.
- Soğuk ya da sıcak suyun altına kesinlikle girmeyin. Özellikle soğuk su kalp damarlarında büzüşmeye yol açarak mevcut durumu daha da kötüleştirebilir.
Bu aşamadan sonra ilk etapta aradığınız 112 acil servis ambulansını beklemeniz gerekiyor.
KALP KRİZİ SONRASINDAKİ TOPARLAMA EVRESİ
Kalp krizi ve felç gibi problemlerin önlenmesi için en etkili yöntemlerin başında yaşam tarzında yapılabilecek değişiklikler sayılıyor.
Kalp krizi sonucu olarak kalp hasar görmüş olabilir. Bu durum ritim bozuklukları yapabilir ve kalbin pompalama kabiliyetini etkileyebilir. Yeniden kalp krizi geçirme riski, inme veya bacakları besleyen atar damarların hastalık riski mevcut olabilir. Bu problemlerle karşılaşma riskini azaltabilmek için bazı adımların atılması gerekiyor.
- Kriz sonrası sürecin iyi atlatılması için hekiminizle görüşmeniz gerekir. Doktorunuz yoğunluğuna göre işinizi, yolculuklarınızı ve cinsel aktivitenizi bir süreliğine sınırlayabilir.
- Bu süreçte yaşam tarzında da bazı değişiklikler yapılması gerekir. Akdeniz tipi beslenme, düzenli fiziksel egzersiz, sigara kullanılıyorsa bunun bırakılması ve tabii ki doktorunuz tarafından verilen ilaçların düzenli, zamanında kullanılması önemlidir.
- Bazı vakalarda kişinin bir kalp rehabilitasyon merkezinde tedavi olması gerekebilir. Rehabilitasyon sırasında fiziksel aktivite, diyetin düzenlenmesi ve sigaranın bırakılması konularında yardımcı olunur. Aynı zamanda stres yönetimi için ve psikolojik destek sağlanır.
