Mamografi hakkında sık sorulan 7 soru

Etkin bir tedavi için de her kanser türünde olduğu gibi meme kanserinde de erken tanı yaşamsal öneme sahip. Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Arıbal, mamografinin günümüzde meme kanserini yakalamada, toplumsal taramalarda başarısı kanıtlanmış olan en etkin yöntem olduğunu belirtiyor. Buna göre, yapılan çalışmalarda; mamografi ile yapılan erken tanı sayesinde meme kanserinden ölüm riski yüzde 45’e kadar azalmış durumda.

Mamografi temel tarama yöntemi olsa da, her kadında tek başına mamografi yeterli olmayabiliyor. Bu durumda yardımcı tekniklere ihtiyaç duyulabiliyor. Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Arıbal, 15 Ekim Dünya Meme Sağlığı Günü kapsamında her kadının düzenli olarak çektirmesi gereken ‘mamografi’ hakkında en sık sorulan 7 soruyu yanıtladı; önemli öneriler ve uyarılarda bulundu.

1) MAMOGRAFİ NEDİR?

Mamografi; x-ışınıyla çalışan bir görüntüleme yöntemi. meme, görüntüyü algılayan detektör ile baskı plakası arasına yerleştiriliyor. Ardından hafif baskı yapılarak memenin inceltilmesi sağlanıyor ve görüntüsü alınıyor. Memenin bu şekilde inceltilmesindeki ana amaç; x-ışını dozunu minimalize etmek ve daha keskin görüntü sağlamak.

Günümüzde normal mamografinin yanı sıra tomosentez olarak tanımlanan 3 boyutlu mamografi (daha hassas inceleme sağlıyor) ve kontrastlı mamografi yöntemlerine de başvuruluyor. Kontrastlı mamografi damardan ilaç verilerek çekiliyor ve bu sayede MR’a yakın hassasiyette görüntü elde ediliyor.

2) KADINLAR NEDEN DÜZENLİ MAMOGRAFİ ÇEKTİRMELİ?

Mamografi meme kanseri taramasında etkinliği ispatlanmış bir yöntem. En önemli özelliği, ultrasonla izlenemeyen ve en erken evre olan; henüz sadece süt kanalı içinde gelişmeye başlayan kanserleri yakalayabiliyor. Bu sayede tümör invaziv, yani kanal dışına yayılan saldırgan tipe dönüşmeden yakalanmış oluyor.

3) MAMOGRAFİ KAÇ YAŞINDAN İTİBAREN ÇEKTİRİLMELİ?

• Erken tanı için her sağlıklı kadının 20 yaşından itibaren kendi kendine muayeneyi yapması ve 40 yaşından sonra her yıl rutin mamografi taramasına başlaması gerekiyor.
• Ailesinde meme veya yumurtalık kanseri öyküsü olanların ise bir meme hastalığı merkezine danışıp, risklerini hesaplatması gerekiyor.
• Kişideki risk durumuna göre tarama yaşı 25 yaşa kadar inebiliyor ve mamografiye; meme MR’ı veya kontrastlı mamografi gibi tarama yöntemleri eklenebiliyor.
• Ailesel veya kişisel riski olmayan kadınların da 40 yaşından itibaren mamografi çektirmeye başladıklarında meme yoğunluklarını öğrenmeleri gerekiyor.
• Meme dokusu yoğun olan kadınlarda yine memenin yoğunluğuna göre ek olarak ultrason, meme MR’ı veya kontrastlı mamografiyle inceleme yapılması gerekebiliyor.

4) MAMOGRAFİ AĞRI, ACI VERİYOR MU?

• Mamografide memenin baskıyla inceltilerek çekilmesi gerekiyor. Zira bu baskı sayesinde meme hem daha az ışın alıyor hem de görüntü daha net oluyor.
• Ancak bu baskının ehil olmayan kişilerce yapılması rahatsız verici olabiliyor, örneğin ağrıya yol açabiliyor.
• Âdet öncesi meme dokusu daha hassas olabildiği için âdet dönemi geçtikten sonra mamografi çekilmesi gerekiyor.

5) MAMOGRAFİNİN BİR ZARARI VAR MI?

Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Arıbal, “Mamografi çekimi memeye zarar vermez, hatta silikon implantı olan kadınlarda bile güvenle çekilebiliyor” diyor.

6) MAMOGRAFİ ÖNCESİ NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİR?

Mamografi öncesinde özellikle aerosollü veya pudralı olmak üzere, deodorant veya kremler kullanılmamalı. Bu gibi ciltte kalan maddeler yanıltıcı görüntüler oluşturabiliyor.

7) MAMOGRAFİDEKİ SON YENİLİKLER NELER?

• Mamografinin dijital hale dönüşmesi için birçok yenilikler oldu.
• Öncelikle tomosentez mamografi ile 2 boyuttan 3 boyutlu incelemeye geçildi.
• Kontrastlı mamografi tekniği geliştirildi.
• Bu teknikler sayesinde meme MR’ına benzer, yani incelenen bölgelerde çok daha detaylı bilgiler alınabiliyor ve meme MR çekilemeyen olgularda güvenle kullanılabiliyor.