Giriş
Multipl Skleroz (MS) hastalığında yüksek risk faktörü: D vitamini eksikliği!
Multipl Skleroz (MS), uzun süreçli bir hastalık olarak doğru şekilde ele alınmadığında yaşam kalitesini düşürebiliyor. MS şüphesi olanların bir an önce nöroloji uzmanına başvurması, hastalığın seyri için önem taşırken; obezite, sigara kullanımı, geçirilmiş EBV enfeksiyonu, D vitamini eksikliği risk faktörleri olarak öne çıkıyor. Kadınlarda, erkeklere göre daha fazla rastlanan MS, bilinenin aksine hamileliğe engel olmuyor. Multipl Skleroz (MS) Farkındalık Haftası ve 31 Mayıs Dünya Multipl Skleroz (MS) Günü dolayısıyla Multipl Skleroz hakkında merak edilen tüm sorulara yanıt aradık...
Multipl Skleroz (MS) merkezi sinir sisteminin (beyin ve omurilik) en sık görülen hastalıklarından biri. Beyin, omurilik, beynin uzantısı olan göz siniri ile beyinciği etkiliyor. Bunun nedeni, yanlış çalışan bağışıklık sisteminin kendi sinir sistemindeki dokulara zarar vermesi. Buradaki hedef, sinirin kılıfı olan miyelin denilen yapının yanı sıra sinir tellerini de etkilemiyor. Böylelikle bu hasar merkezi sinir sisteminde dağınık bir şekilde farklı alanları etkilediğinden, hastalarda da çok farklı semptomlar görülüyor. Teşhis ise çoğunlukla 20-40 yaş arasında konuluyor.
MS KADINLARDA ERKEKLERE GÖRE 2 KAT FAZLA GÖRÜLÜYOR
Dünya genelinde yaklaşık 2.8 milyon kişide görülen Multipl Skleroz (MS), uzun süreçli bir hastalık olarak doğru şekilde ele alınmadığında yaşam kalitesini düşürebiliyor. MS şüphesi olanların bir an önce nöroloji uzmanına başvurması, hastalığın seyri için önem taşırken; obezite, sigara kullanımı, geçirilmiş EBV enfeksiyonu, D vitamini eksikliği risk faktörleri olarak öne çıkıyor. Kadınlarda, erkeklere göre 2 daha fazla rastlanan MS, bilinenin aksine hamileliğe engel olmuyor.
Bulaşıcı ya da anne- babadan çocuğa direkt kalıtsal olarak geçen bir hastalık olmayan Multipl Skleroz (MS), ruhsal veya psikiyatrik bir durum değil ve her zaman ilerleyici seyirli olmayabiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Burcu Altunrende, Multipl Skleroz (MS) Farkındalık Haftası ve 31 Mayıs Dünya Multipl Skleroz (MS) Günü dolayısıyla MS hastalığı hakkında bilgi verdi.
BELİRTİLER 24 SAATTEN FAZLA SÜRÜYORSA...
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Burcu Altunrende, Multipl Skleroz'un genellikle başlangıçta ataklarla kendisini belli ettiğini söylüyor. Bu ataklar başladığında birkaç günden 10 güne kadar sürebiliyor. Fakat MS bulguları pek çok hastalığın bulgularına benzediğinden pek çok kişi kendisinde MS olup olmadığını sorgulayabiliyor.
MULTIPL SKLEROZ (MS) BELİRTİLERİ NELERDİR?
- El-kol-bacak ve gövdede uyuşukluk
- Kol ve bacakta güç kaybı
- Bulanık görme, görme kaybı, çift görme,
- Denge kaybı
- İdrar kontrolünde sorunlar
- El ve kollarda karıncalanma hissi
- Hafıza sorunları
- Yorgunluk
"Bu bulguların MS’ten kaynaklandığının söylenebilmesi için, 24 saat ve üzerinde sürmesi, ateş ve enfeksiyonun eşlik etmemesi ve MS için muayenede uyumlu bulguların eşlik etmesi gerekiyor. Atak bulgularının yerleşmesi inme veya sara (epilepsi) hastalığında olduğu gibi ani bir şekilde olmuyor. Genellikle yakınmaların bir iki gün içinde yerleştiği görülüyor.
Belirtiler başlangıçta kendiliğinden düzelebiliyor ama ataklar halinde gelirken, ilerleyen dönemlerde ataklar bazı izler bırakmaya başlıyor. Hastaların bir bölümünde ise, bulgular atak olmaksızın başından itibaren yavaş ve sinsi ilerleyiş ile sürebiliyor. Bu grupta en sık görülen yakınma giderek ilerleyen yürüme güçlüğü."
SİNİR HASARINA GÖRE SEMPTOM ŞİDDETİ DE DEĞİŞİR Mİ?
"MS'in belirtileri çok çeşitlidir ve sinir hasarının miktarına, hangi sinirlerin etkilendiğine bağlıdır. Bahsedilen belirtilerin tümü her hastada görülmez. Bu belirtiler farklı hastalarda farklı şekilde ortaya çıkar. Bazen duysal yakınmalar ciddi işlev kaybına yol açmadığından doğrudan doktora başvurulmayabilir ve tanıda gecikme yaşanabilir. MS’in erken tanınıp, yakın takip edilmesi önem taşır. Belirtileri taşıyan kişilerin en kısa zamanda bu konuda deneyimli nöroloji uzmanlarına başvurması gerekir. Öykü ve yakınmaların değerlendirilmesi, nörolojik muayene sonrasında bazı kan testleri, görüntüleme yöntemleri ve beyin omurilik sıvısının incelenmesiyle teşhis konulmaktadır. MS’te ne kadar erken tanı konulur ve tedaviye başlanırsa belirtilerin ileride kalıcı hale gelmesi ve engellilik önlenebilmektedir."
MULTIPL SKLEROZ (MS) HASTALIĞININ SEYRİ NASILDIR? KESİN TEDAVİSİ VAR MI?
"MS, kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülür. Henüz MS hastalığını tamamen ortadan kaldırabilecek bir ilaç yoktur, ancak hastalığın seyrini çok etkin şekilde yavaşlatabilen hatta durdurabilen tedaviler mevcuttur. MS'li çoğu insan, tekrarlayan ve düzelen (Relapsing Remitting MS, RRMS-Ataklı düzelen Multiplskleroz) bir hastalık seyrine sahiptir. Günler veya haftalar içinde gelişen, genellikle kısmen ya da tamamen düzelen yeni semptomlar veya nüks dönemleri yaşanır. Bu nüksleri, aylar hatta yıllar sürebilen sessiz hastalık remisyon dönemleri takip eder. İlerleyen yıllarda hastalığın doğal seyri içinde veya etkin tedavi alınmadığında giderek belirtiler kalıcı hale gelebilir. Bu kez de hastalarda hareket ve yürümeyle ilgili sorunlar oluşabilir. Hastaların sadece bir kısmında da başından itibaren ilerleyici bir seyir meydana gelir."
MULTIPL SKLEROZ (MS) HAKKINDA 6 ÖNEMLİ BİLGİ: D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ CİDDİ RİSK FAKTÖRÜ!
- MS, herhangi bir yaşta çıkabilmekle birlikte sıklıkla 20-40 yaş arasında teşhis konulur.
- Ailede MS, öyküsü olanların MS gelişme riski daha yüksektir.
- Bazı enfeksiyonlar örneğin Epstein-Barr virüsü MS ile ilişkilendirilir.
- Asya, Afrika ve Kızılderili kökenlilerin MS’te en düşük riske sahip olduğu bilinir.
- Araştırmalara göre MS’li hastalarda D vitamini seviyeleri düşüktür. Daha az güneş ışığına maruz kalmak MS için risk faktörü olabilir.
- Tiroid, pernisiyöz anemi, sedef, tip 1 diyabet, inflamatuar bağırsak hastalığı gibi sorunlara sahip olanların MS ile akrşılaşma riski daha yüksektir.
MULTIPL SKLEROZ (MS) TEDAVİSİ AŞAMALARI NELERDİR?
Multipl Skleroz (MS) tedavisi 3 başlık altında ele alınıyor. Bunlar şu şekilde:
1. Atak tedavisi,
2. Atakları önleyici hastalık seyrini değiştiren tedaviler,
3. Belirtilere yönelik tedaviler
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Burcu Altunrende, Multipl Skleroz (MS) tedavisi hakkında şu bilgileri veriyor: "Günümüzde giderek artan tedavi seçenekleri sayesinde erken ve etkin bir tedavi stratejisi ile hastalığın seyri durdurabilmektedir. Artık ataklı seyir görülen hastaların yanı sıra ilerleyici seyir gösteren hastalar için de onaylı tedavi seçeneği mevcuttur. O nedenle MS’in artık tedavi edilebilir bir hastalık olduğu bilinmelidir. Tedavi sürecinde hasta ve hekimin işbirliği içinde olması çok önemlidir. Kullanılan ilaçların etkinliği, beklenen yan etkilerin takibi ve doğru şekilde yönetilmesi, tedavilerin uygulanması için hastaların bu konuda deneyimli hekimler ya da merkezler tarafından izlenmesi de büyük önem taşır."
MULTIPL SKLEROZ (MS) HASTALARI DÜZENLİ TAKİPLE BEBEK SAHİBİ OLABİLİR Mİ?
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Burcu Altunrende, "MS hastalarının bilinenin aksine hamilelik planlarını ertelemelerine gerek yoktur." diyor ve devam ediyor: "MS hastaları rahatlıkla hamile kalabilir ve çocuklarını sağlıklı bir şekilde dünyaya getirebilir. MS hastalığının doğuma ve doğurganlığa engel bir hastalık olmadığı bilinmelidir. Hatta bazı vakalarda hamilelik MS ataklarını yatıştırmaktadır. Hastaların gebelik planı olduğunda bunu hekimi ile paylaşıp sürecin planlanması ve gebelik döneminde yakın takip ile sağlıklı bir bebek dünyaya getirmesi mümkündür."
