Giriş
Doktorların zor teşhis ettiği sinsi hastalık! Milyonlarca insanı tehdit ediyor
Kalp ve damar hastalıkları tüm dünyada yaşanan ölümlerin en büyük sebeplerinden biri. Özellikle kadınlarda kalp hastalıkları ve kalp krizi sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı erkeklere oranla daha fazla. Çünkü kadınlara genellikle erkekler kadar çabuk kalp hastalığı teşhisi konulamıyor. Kalp hastalıkları kadınlarda genellikle sessiz olarak ilerliyor ve hiçbir belirti göstermeyebiliyor. Kadınların kalp hastalığındaki belirtileri erkeklere göre farklılık gösterdiği için ilk başlarda doktorlar bu durumu fark edemeyebiliyor. Peki, kalp hastalığı belirtileri kadınlarda ve erkeklerde neden farklılık gösterir? Uzman isim tüm detaylarıyla Posta.com.tr okurları için açıkladı.
Aydan Durak/ Posta.com.tr| Kalp ve damar hastalıkları dünya genelinde her yıl neredeyse 20 milyon kişinin hayatını kaybetmesine sebep oluyor. Tüm dünyada en sık rastlanan ölüm sebeplerinin başında gelen kalp hastalıklarından korunmak için bilinçli olmak gerekiyor. Yapılan araştırmalar kadınların erkeklere oranla kalp hastalığına yakalanma riskinin daha fazla olduğunu söylüyor. Ayrıca kadınlardaki kalp hastalığı belirtileri erkeklere göre farklılık gösterebiliyor. Kadınlarda çoğunlukla sessiz olarak ilerleyen kalp hastalıklarını bazen doktorlar bile teşhis etmekte zorlanıyor. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun kadınlarda görülen kalp hastalıklarını ve belirtilerini ayrıntılarıyla anlattı.
CİNSİYETE BAĞLI OLARAK FARKLILIK GÖSTERİYOR
Kalp ve damar hastalıklarıyla ilgili yapılan araştırmalarda kardiyovaskülr sisteminin cinsiyete bağlı olarak değişiklik gösterdiği ortaya çıkarıyor. Genellikle mikroskobik düzeyde olan bu karmaşık farklılıklar, kadın ve erkeklerin kalp hastalığını nasıl yaşadıklarını etkileyebilir. Kardiyoloji Uzmanı, Prof. Dr. Bilal Boztosun bu durumu şu örneklerle açıklıyor;
- Anatomi: Kadınların daha küçük kan damarları ve kalp odaları vardır. Karıncıklarının duvarları da daha incedir.
- Kan sayımı: Kadınların daha az kırmızı kan hücresi vardır. Sonuç olarak, kadınlar herhangi bir zamanda yeterince oksijen alamazlar veya taşıyamazlar.
- Kardiyovasküler adaptasyonlar: Yükseklik veya vücut pozisyonundaki değişiklikler (yattıktan sonra hızla ayağa kalkmak gibi) kadınları erkeklerden daha fazla etkiler. Kadınların kan basıncında ani düşüşler veya bayılma olasılığı daha yüksektir .
- Hormonlar: Kadınlarda östrojen ve progesteron, erkeklerde ise testosteron baskındır. Bu hormonlar kalp sağlığının ve genel sağlığın birçok yönünü etkileyebilir.
Teşhiste gecikme kalp krizi gibi ciddi sorunların önlenmesine yardımcı olabilecek ilk müdahalede gecikme anlamına gelebilir. Bu nedenle kalp hastalığı riskinizi, kadınlardaki semptomları ve kalbinizi nasıl sağlıklı tutacağınızı öğrenmek önemlidir. Çünkü kadınlar her türlü kalp hastalığına yakalanabilir. Kadınlarda en sık görülen kalp hastalıklarını açıklayan Prof. Dr. Bilal Boztosun "Erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da en sık görülen kalp hastalığı türü koroner arter hastalığıdır. Ancak daha az yaygın olan ancak kadınları erkeklerden daha sık etkileyen bazı kalp hastalığı türleri var." dedi.
- Koroner mikrovasküler hastalık: Kalbin en küçük damarlarında kan akışını engelleyen spazmlardan (ani daralma) kaynaklanan göğüs ağrısı durumudur. Genellikle dinlenme veya rutin aktiviteler sırasında olur. Bu ciddi durum, kalp krizi veya diğer kalp hastalıkları geçirme riskinizi artırır. Daha küçük damarlardaki tıkanıklıkları görüntüleme testlerinde görmek daha zor olabileceğinden, bu türü teşhis etmek daha zor olabilir.
- Kırık kalp sendromu: Güçlü göğüs ağrısı veya kalp krizi gibi görünen diğer belirtiler. Derin keder, öfke veya şaşkınlık gibi güçlü duyguların stresinden kaynaklanır. Sağlıklı olsanız bile olabilir. Çoğunlukla menopozdan sonra kadınları etkiler ve genellikle kalıcı bir hasara neden olmaz.
- Varyant anjina: Kalp atardamarlarındaki spazmlardan kaynaklanan nadir bir şiddetli göğüs ağrısı türüdiür. Ağrı genellikle uyku sırasında bir düzende olur. Varyant anjina nadiren kalp krizine neden olur.
KALP HASTALIĞI VE KALP KRİZİNİ ARTIRIYOR
Kalp hastalığına yakalanma riski bazı durumlarda artış gösterebiliyor. Kadınlar her yaşta kalp hastalığına yakalanabiliyor ancak menapoz sonrasında kalp hastalığı kadınlarda daha çok artış gösteriyor.
- Menopoz: Kadınlar her yaşta kalp hastalığına yakalanabilir, ancak adetleriniz durduktan sonra, genellikle 55 yaşına gelindiğinde riskiniz artar. Menopozdan önce vücudunuz kalp hastalığına karşı korunmaya yardımcı olan daha fazla östrojen (kadınlık hormonu ) üretir. Bu nedenle kadınlarda genellikle erkeklerden 10 yıl sonra kalp damar hastalığı gelişir. Menopoz sırasında ve sonrasında östrojen seviyeleri düşer ve kalp hastalığı riskiniz artar. Adetleriniz 40 yaşından önce kesilirse, riskiniz benzer yaşta olan diğer kadınlara göre daha yüksek olacaktır.
- Ailede kalp hastalığı öyküsü: Anne veya kız kardeşin 65 yaşından önce kalp hastalığı olması.Baba veya erkek kardeş 55 yaşından önce kalp hastası ise.
- Yüksek tansiyon, gestasyonel diyabet , anemi ve yüksek tansiyon gibi hamilelik sırasındaki sorunlar .
- Hormonal doğum kontrolünün kullanımı (haplar, yamalar veya östrojen ve progesteronlu vajinal halkalar).
Endometriozis - Polikistik over sendromu.
- Enflamatuar ve otoimmün hastalıklar.
- Metabolik sendrom.
- Stres, kaygı veya depresyon gibi ruh sağlığı sorunları.
- Fiziksel aktivite eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunları.
- Obezite veya fazla kilolu olmak.
- Diyabet
- Düşük HDL kolesterol seviyeleri.
- Hafif ila orta derecede yüksek tansiyon
- Sigara içmek
Kalp hastalığı için bir veya daha fazla riskiniz varsa, risk düzeyinizi anlamak için doktorunuzda yardım isteyin. Kalp hastalığını erken yakalamanıza yardımcı olacak herhangi bir kalp testine ihtiyacınız olup olmadığını öğrenmeniz gerekir.
KADINLARDA KALP KRİZİNİN EN NET BELİRTİLERİ
Kadınların erkeklere oranla daha sık kalp krizi geçirdiğinizi ve kalp krizi belirtilerinin erkeklere göre daha farkı olabileceğiniz bir kez daha vurgulayan Prof. Dr. Bilal Boztosun, kadınlarda kalp hastalığının belirtilerini maddeler halinde açıkladı.
- Göğüste donuk, ağır veya keskin olabilen ağrı veya rahatsızlık, Boyun, çene, boğaz, üst karın veya sırtta ağrı, mide bulantısı ya da kusma, olağandışı yorgunluk, fiziksel aktivite sırasında nefes darlığı (yeterince hava alamıyormuş gibi hissetme)
- Koroner arter hastalığı olan kadınların egzersiz sırasında değil, dinlenirken veya günlük aktiviteler yaparken göğüs ağrısı çekme olasılığı erkeklerden daha fazladır. Ayrıca zihinsel stresten dolayı göğüs ağrısı hissetme olasılıkları erkeklerden daha fazladır.
- Kadınlarda kalp krizi belirtileri de erkeklerden farklı olabilir. Göğüs ağrısı her iki cinsiyette de en sık görülen şikayettir. Ezme veya sıkma gibi hissedilebilir. Ancak kadınların göğüs ağrısı çekme olasılığı erkeklerden biraz daha azdır.
Kalp krizi sırasında kadınlar şunları hissedebilir:
Göğüste basınç veya sıkışma, sırtın üst kısmında, kollarda, boyunda, çenede veya boğazda ağrı, baş dönmesi olağandışı yorgunluk, hazımsızlık, mide ekşimesi , mide bulantısı veya kusma, karın ağrısı, nefes darlığı Kalp krizleri genellikle filmlerde gördüğümüz ani, dramatik olaylara benzemez. Semptomlar hafif veya güçlü olabilir. Yavaş başlayabilirler. Durabilir ve sonra geri gelebilirler.
Kadınlarda kalp hastalıklarının çok daha tehlikeli olması birçok kadının endişeye kapılmasına sebep oluyor. Ancak kadınlarda kalp hastalığını önleyebilmenin yolları da var. Prof. Dr. Boztosun, kadınlarda kalp hastalığına ilişkin birçok risk faktörünün tedavi ile önlenebileceğini söylüyor.
Kadınların (ve herkesin) kontrol altına almak için hedefleyebileceği en önemli 7 risk faktörü;
- Yüksek kan basıncı.
- Yüksek kolestorol.
- Yüksek kan şekeri
- Egzersiz eksikliği.
- Sağlıksız diyet.
- Aşırı kilolu veya obeziteye sahip olmak.
- Sigara içmek.
Prof. Dr. Boztosun, "İdeal olarak, erken tedbirler, alışkanlıkların oluşmaya başladığı erken çocukluk döneminde başlar. Ancak 20'li ve 30'lu yaşlarındaki yetişkinler, kalp sağlıklarına dikkat ederek ve risklerini azaltmak için çalışarak sağlıklı bir hayata sahip olmak için büyük bir fark yaratabilirler. Bu değişimin bir gecede olmadığını hatırlamak önemlidir. " dedi.
Kalp-sağlıklı bir diyet yemek söz konusu olduğunda, şu basit adımları unutmayın:
- Planla: Diyet hedeflerinizi yazın ve sağlık uzmanınızdan veya bir diyetisyenden tavsiye alın. Daha fazla yemek istediğiniz tüm yiyecekleri ve daha az yemek veya ortadan kaldırmak istediğiniz yiyecekleri yazın.
- Seç: Beğendiğiniz tarifleri seçin ve haftalık yemeklerinizi planlayın. Aniden satın almayı önlemek için mağazaya götürülecek bir liste yapın. Paket servisi tercih ediyorsanız, sağlıklı seçeneklerden oluşan kendi kişisel menünüzü oluşturun ve yalnızca bunlar arasından seçim yapın.
- Porsiyon: Daha sağlıklı yiyecekler bile büyük miktarlarda sağlıksız hale gelebilir. Porsiyonlarınıza dikkat edin ve kalanları yarınki öğle yemeği için saklayabilirsiniz.
