Tüberküloz (verem) nedir?

Bazı ülkelerde yaygın olarak görülen tüberküloz tedavi edilmezse can kaybı ile sonuçlanan hastalıkların başında yer alır. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hüseyin Çimen tıpta tüberküloz ile ilgili merak edilenleri anlattı.

Tıpta tüberküloz olarak bilinen halk arasında verem veya ince hastalık da denilen asıl olarak akciğerleri etkileyen ancak kan ve lenfatik sistem aracılığı ile de tüm vücudumuza yayılabilen mikrobik bulaşıcı ve kronik bir hastalıktır. Bilinen en eski hastalıklardan birisi olmasına sebebinin bilinmesine tedavisinin ve koruyucu tedavilerinin olmasına rağmen halen dünyada en öldürücü ve en yaygın hastalıklardan birtanesidir Özelikle Asya ve Afrika da çok yaygın olan bu hastalık halen ülkemiz için de en önemli ve üzerinde özellikle durulması ve çözülmesi gereken bir sağlık sorunudur.

Bu hastalık özellikle hasta kişilerin öksürmesi aksırması konuşması nefes alıp vermesi sırasında havaya saçılan tüberküloz basillerinin havada günlerce asılı ve canlı kalabilmelerinden dolayı özellikle kapalı havasız ve kalabalık ortamlarda sağlam kişilere kolayca bulaşabilmektedir.Aktif olarak balgamında mikrop bulunan öksürmesi sonucu havadan bulaş olmaktadır.Akciğer dışı organlarında tüberküloz olan ve tüberküloz nedeniyle en az 15 gün tedavi olanların bulaştırıcılığı son derece azdır.

Tüberküloz belirtileri:

Bu hastalık aniden ortaya çıkmaz sinsi ve çok yavaş ilerler hastalığın en önemli belirtileri uzun zamandır devam eden halsizlik iştahsızlık kilo kaybı ateş gece terlemeleri gibi belirtilerin yanında öksürük ve balgam hatta en önemlisi balgamdan kan gelmesi tipik özelliklerdendir.Akciğer dışı organların tüberkülozun da özellikle üriner sistem tüberkülozun da en önemli belirti idrarda kanama(hematüri)dır.Lenf bezi tüberkülozlarında lenflerde şişlik ve akıntı olabilir.

Bu hastalığın etkeni Mycobacterium tüberkülozis denilen bir bakteridir.

Dünya nüfusunun ortalama yüzde ikisi bu basille enfektedir. Her yıl ortalama olarak 8-9 milyon insan bu hastalığa yakalanmakta yine bu hastalıktan da toplam iki milyon kişi ölmektedir. Ülkemizde bu hastalık ortalama binde otuzun üzerinde olup sık görülen ülkeler içerisinde sayılabilmektedir.

Bu hastalığı belirttiğim gibi aktif tüberkülozu olan kişiler bulaştırmaktadır. Damlacık yoluyla bulaşan bu hastalık bu mikrobu havadan alan kişiler hastalığı kapabilmektedir. Ancak bu mikrobu soluyan kişilerin hepsinde hastalık oluşmamaktadır. Hastalık solunan mikrobun sayısın, hastalık yapma gücüne, kişinin direncine bağışıklık gücüne göre değişiklik göstermektedir. Hastalık tabak bardak veya diğer eşyalarla bulaşmamaktadır.

Bu hastalıkta kimler risk altındadır sorusuna gelince, hasta kişiyle aynı evde yaşayan veya uzun süreli teması olan kişiler, hastalığın yaygın olduğu ülkelere ziyarete gidenler, bağışıklık sistemi zayıflamış olan kanser, aids gibi hastalığı olanlar, toplu yaşanan yurt, hastane, cezaevi gibi yerlerde kalanlar,beslenmesi bozuk kötü yaşam koşullarında olan kişiler, alkolikler ve madde bağımlısı olanlar bu hastalığa daha sık yakalanmaktadırlar. Yine bu hastalığın tedavisi ile uğraşan sağlık personelleri de her zaman risk altında olmaktadırlar.

⦁ Gittikçe kötüleşen inatçı ve uzun süreli bir öksürüğünüz varsa,

⦁ Nedensiz kilo kaybediyorsanız

⦁ Ateş ve gece terlemelerinden yakınıyorsanız

⦁ Normalden daha farklı ve fazla yorgunluk ve halsizlik hissediyorsanız

⦁ Öksürükle birlikte balgamınızdan kan geliyorsa TÜBERKÜLOZ olma olasılığınız yüksektir. Bu nedenle hemen doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.

Tüberküloz teşhisinde akciğer filmleriniz, kansayımınız, sedimentasyon testi, ilk yapılan testlerdendir. Gerekli hallerde akciğer tomografisi yapılmakla birlikte, kesin teşhis vücut örneklerinden alınan (balgam,idrar,mide sıvısı) örneklerden basilin tespit edilmesi veya doku örneklerinden alınan biyopsilerden tüberküloza ait doku değişikliklerinin patolojik olarak saptanmasıyla konmaktadır.

Belirttiğim üzere bu hastalığın sebebi bilinmekte ve kesin tedavisi de bulunmaktadır .Ancak günlük uygulamalarda tedavinin uzun ve çok ilaçla yapılması nedeniyle tedaviye hasta uyumu zor olmaktadır. Tedavi süresi en az altı ay olmak üzere zaman zaman dokuz ay, on iki ay hatta yirmi dört aya kadar uzayabilmektedir.

Yurdumuzda bu hastalığın tetkik ve tedavisinde verem savaş dispanserleri ücretsiz olarak hizmet vermektedirler.

Hasta kişilerle teması olanlarda PPD testi uygulamasının pozitif olması basili aldığımızı gösterir ancak hastalığı teşhis ettirmez hastalığın araştırılmasının gerektiğini göstermektedir.

BCG aşısı çocuklarda yaygın tüberkülozun oluşmasını engeller ancak erişkinlerde hastalık için koruyuculuğu yoktur.

Yinelemek gerekirse tüberküloz Dünya ve özellikle de ülkemiz için çok önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu hastalıktan korunma ve çevremizi korumak için hastalığın erken teşhisi hızlı ve etkili şekilde tedavisinin uygulanabilmesi ile hasta kişiden sağlam kişilere bulaşıcılığını engellemekle olmaktadır.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Tüberküloz yatkınlığına neden olan 'gen' keşfedildi

Habere Git

Tüberküloz, erkeklerde kadınlardan daha sık görülüyor

Habere Git