Giriş
Yirmilik diş nedir, ne zaman çıkar? 20'lik diş gömülü kalırsa ne olur?
20’lik dişler, sürerken ya da çenede gömülü kaldığında kişiye zor bir dönem yaşatabiliyor. Çünkü bu dişlerin çıkması da, çıkmaması da ayrı problemlere sebep olabiliyor. Çevredeki dişlerin üst üste binmesiyle kendine yer açan 20’lik dişler, gömülü kaldıklarında da çeşitli enfeksiyonlara yol açabiliyor. Diş Hekimi Aylin Hoşzeban Erdur, 20 yaş dişleri hakkında bilinmeyenleri anlatıyor.
20 yıl sonunda ömürlerini tamamladıkları için 20’lik diş adını alan üçüncü azı dişleri, çene eklemlerine çok yakın konumlandıkları için bazı durumlarda diş etinde gömülü kalabiliyor. Bu durum diş arkındaki yer darlığı nedeniyle dişlerin kemikler, komşu diş veya diş eti engellerine takılması sebebiyle görülüyor. Bu faktörlerden herhangi biri devre dışı kalırsa, 20’lik dişler diş eti üzerine çıkabiliyor. 15 yaşından, 50 yaşına kadar her yaşta gerçekleşebilen bu olay, aynı zamanda hastaya birtakım problemler yaşatabiliyor. Çenede gömülü kalan ve dişeti üzerine çıkamayan bu dişler, dişin gövdesini saran yumuşak dokularda kistlerin yanı sıra tümörlere kadar uzanabilen ciddi tabloların oluşmasına zemin hazırlayabiliyor.
Gömülü kalan dişler, enfeksiyona yol açıyor
Diş çapraşıklıklarına neden olabilen 20’lik dişler, ağız sağlığını da tehlikeye atabiliyor. Çenedeki diş diziliminde tam olarak yer alamayan gömülü dişler, diş çevresinde bulunan dokularda enfeksiyonlara neden olabiliyor. Bu durum da diş etlerinde iltihaplanma, diş çürükleri, yutkunma zorluğu, ağız açıp kapatmada güçlük ve iltihap nedeniyle görülebilen ağrılara yol açabiliyor.
Erken yaşta müdahale tedaviyi kolaylaştırıyor
Diş eti üzerine çıkmadığı fark edilen 20’lik dişlere erken müdahale etmek tedavi açısından büyük önem taşıyor. Çünkü yaş ilerledikçe çene kemiklerinin esneme oranı azalıyor. Ayrıca ileri yaş operasyonlarında şişme, ağrı, dudakta uyuşma ve hissizlik gibi birtakım komplikasyonların oluşma ihtimali de yükselebiliyor. Erken yaşlarda tam aksine çenede diş kökü gelişimi tam olarak oluşumunu tamamlamadığı için bu gibi sorunlarla karşılaşılmıyor.
Bu belirtiler görülüyorsa gömülü dişleri çektirmek gerekiyor
Diş eti altında, sürmeye hazırlanan 20’lik dişin koruyucu bir zarı (felikül) bulunuyor. Diş çıkmaya çalışırken burada birtakım enfeksiyonlar görülebiliyor. Meydana gelen enfeksiyonlar sonucunda diş etlerinde kızarıklık veya şişlikler oluşabilirken, kötü koku ortaya çıkabiliyor. Ayrıca sürümünü tamamlamaya çalışan bu dişlerin sebep olduğu baskılar nedeniyle ağrılar da oluşabiliyor. 20’lik dişler, bu gibi sorunlara yol açmaya başladıysa uzman bir hekim tarafından çekilmesi şart hale geliyor. Bunların yanı sıra tekrarlayan diş iltihaplanmaları, diş çürükleri, kist ve tümörler görülüyorsa yine bir uzman desteğine başvurmak gerekiyor.
Hastalık oluşturmayan 20’lik dişlerin çekimi yerine takibi yapılıyor
Diş çapraşıklığı sebebiyle ortodonti tedavisini tamamlayan hastaların, uzmanlara en çok sorduğu soruların başında, 20 yaş dişlerinin düzeltilen diğer dişlere zarar verip vermeyeceği geliyor. Yakın zamanda ortodontik tedavisi tamamlanmış hastalara, çapraşıklaşmanın tekrar oluşmaması için 20’lik dişlerin çekilmesi tavsiye ediliyordu. Günümüzdeyse ağızda bir problem oluşturmadığı takdirde, belirli aralıklarla kontrollerin yapılması şartıyla dişlerin çekilmemesi öneriliyor. Ancak alt çenede kemik gelişimi tamamlanmadığı için gömülü kalan, hastaya sıkıntı yaşatan, aynı zamanda ağrı ve enfeksiyon yapan 20’lik dişlerin çekimi gerekebiliyor.
20’lik diş sorununu yaşayan her hasta için ayrı karar veriliyor
Sağlıklı bir ağız kapanışını ve diğer dişlerin sürmelerini engelleyebildiği için 20 yaş dişlerinin çekimi yapılıyor. Ortodonti problemi olan bazı hastalarda çene cerrahisi planlanmışsa, bu operasyondan en az 6 ay önce 20’lik dişlerin çekilmesi gerekiyor. Bu dişlerin çekilmesi cerrahın, boşalan 20 yaş dişlerinin olduğu bölgeden daha rahat kemik kesimi yapmasını sağlıyor. Bu durumların hiçbiri var olmamışsa, ortodontik tedavinin yapılması için dişlerin çekilmesine gerek kalmayabiliyor. Problemler her hastaya göre farklı değerlendirilirken, tedavi yöntemleri yine her hastaya farklı şekilde kararlaştırılıyor. Hastaya sıkıntı yaratmayan 20’lik dişler içinse, 3-4 yılda bir sorun olup olmadığını ölçmek adına röntgen çekimi yapılarak dişlerin kontrol edilmesi öneriliyor.
