Göbek eşittir karaciğer yağlanması

Prof. Dr. Canan Efendigil Karatay sağlıklı zayıflamanın püf noktalarını www.posta.com.tr 'de anlatmaya devam ediyor

RÖPORTAJ: Merve Özaytekin

merve.ozaytekin@posta.com.tr

'İLK KALP PİLİ TAKAN KARDİYOLOG BENİM'

Şeker hastalığı sizde de var mı?

Tabii ki yok! Karatay Diyeti yapıyorum ben. Annem bize babamdan dolayı hiç şeker vermedi. Ben de çocuğuma vermedim. Şeker hastalığı kalıtımsal değildir. Bu hastalığı yapan aşırı karbonhidrat ve şekerlerdir. Şeker en tatlı zehirdir!

Nerede eğitim gördünüz?

1972’de İstanbul Üniversitesi Tedavi Kliniği’nde iç hastalıkları uzmanı oldum. Sonra İngiliz Hükümeti bursu ile Liverpool’a gittim. Liverpool Regional Kalp Merkezi’ni kuran profesör aynı zamanda Avrupa Kardiyoloji Merkezi’nin başkanıydı. Türk Kardiyoloji Derneği’nin Başkanı da benim hocam Prof. Reşat Garan’dı. İngiltere’den “Gönderin gençleri eğitelim” demişler. Hocamın tavsiyesiyle Ankara’da sınava girdim ve kazandım. O yıllarda daha koroner üniteler bile Türkiye’de kurulmamıştı. Ben de Türkiye’ye gelecek, öğrendiklerimle gençleri yetiştirecektim. Yetiştirdim de!

Türkiye’ye döndüğünüzde size karşı çıkanlar oldu mu?

Oooo ne diyorsun! Hücum ettiler. Liverpool’da kalp pili takmayı öğrendim. O yıla kadar cerrah yardımıyla yapılıyordu. 1974’te ‘İlk kalp pili takan kardiyolog’ olarak gazeteye çıktım. Güney Afrika Cape Town’da kasıktan anjiyoyu öğrendim. Önceden koldan yapılıyordu. Bacak damarları tıkanırsa, bacak kesilir yapmayın dediler! Kıyamet koptu. Şimdilerde biliyorsunuz, bu yöntemi uygulamayan yok. Modern anlamda ilk koroner yoğun bakımı kuran ve eleman yetiştiren kişi de benim. Yine, şimdi bütün yoğun bakımlarda uygulanan boyun damarlarının kullanımını öğrettim. Hastaları boğazlıyorsun dediler! Şimdilerde, bütün yoğun bakımlarda bu yöntem kullanılıyor, biliyorsunuz.

ZAYIFLAMAK İÇİN İKİ ÖĞÜN YE

Hem sağlıklı hem kilolu olunamaz mı?

Kilo almak, vücutta istemediğimiz yağların birikmesidir. Kilo almakla pankreas ve karaciğer yağlanması ile birlikte birçok sağlık problemi de başlıyor. Kilolu kişilerde şeker, kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, felç, kanser olma riski artıyor.

Zayıf olanlarda da bunlar olmuyor mu?

Sağlıksız beslenenlerde elbette oluyor. Bu nedenle Karatay Diyeti bir rejim reçetesi değil, sağlıklı yaşama, hastalıklara karşı önlem alma önerileridir! Zayıf olanlarda da düzensiz ve zararlı beslenme sonucu, karaciğer, pankreas yoruluyor ve yağlanma başlıyor, kanser olma riski artıyor. Göbek çevresinin genişlemesi ise bunun en önemli belirtisidir. Bu hastalıkların da habercisidir.

Karaciğerin yağlandığını nasıl anlayacağız?

Göbek, kadında da erkekte de pankreas ve karaciğer yağlanmasının belirtisi. En tehlikeli sağlık sorunudur, dikkatli olunması gerekir!

Yağları eritmek için kaç öğün yemeliyiz?

Kahvaltı sıkı olunca 2 öğün yeterli. Kahvaltı doğal ve işlem görmemiş yiyeceklerden oluşmalıdır. Özgür tavuk yumurtası, yağlı peynir, et, balık, pastırma, evde yapılmış sucuk ve yoğurt yenebilir. Yağ olarak köy tereyağı ve soğuk sızma zeytinyağı kullanılabilir. Kokteyl olmayan 10-15 adet zeytin yenilebilir. Sağlıklı karbonhidratlardan bir avuç kadar fındık, fıstık, ceviz tüketilebilir. Bu yediklerinizi yakmak için vücut zaten 5 saat koşmuşsunuz gibi enerji harcar. Akşam yemeği de en son 19.00’da yenmeli. Bakın o zaman sabaha nasıl kurt gibi aç kalkıyorsunuz!

Gün içinde insan acıkmaz mı?

Acıkmaz! Ara öğünler acıktırır. Sık sık öğün yiyenlerin kanlarındaki insülin hormonu giderek yükselir. Pankreasta salgılanan insülin hormonu, kan şekerini enerji olarak kullanmamızı sağlıyor. Enerji fazlası durumunda ise kan şekeri, insülin hormonu sayesinde ileride ihtiyaç halinde kullanılmak üzere ‘yağ’ olarak depolanıyor. İşte bu sebeple eğer illa ara öğün yapılacaksa kan şekerini yavaş yavaş yükseltip, yavaş yavaş düşüren, tok tutan, boş kalori içermeyen yiyecekler tercih edilmelidir. Sağlıklı karbonhidratlar tüketilmelidir. Fındık, fıstık, ceviz, badem, kabak çekirdeği gibi yiyecekler...

Öğlen yemeği ve akşam yemeği?

Öğlen yemek şart değil. Sıkı kahvaltı ederseniz pek acıkmıyorsunuz, canınız da çekmiyor zaten. Çok isteniyor diye kitaptaki örnek mönülere öğün ekledik. Öğlen avuç içi kadar dana söğüş, yanında salata, zeytinyağlı barbunya, etli sebze yenilebilir. Akşam da aynı şekilde ızgara balık veya 3-4 kalem kuzu pirzola gibi birçok seçenek var. Garnitür olarak da yemeğin yanında zeytinyağlı enginar, semizotu salatası, bol roka, domates, salatalık, piyaz, mercimek köfte veya kısır yenilebilir. Bunlar Karatay Mutfağı kitabında yer alan tariflere uyularak yapılırsa en sağlıklı yemeklerden... Çünkü yemek isimleri bildik olsa da pişirme şekilleri ve malzemeleri sağlık açısından çok şeyi değiştiriyor. Zaten Karatay Diyeti’nin farkı da oradan geliyor!

ŞEKER VÜCUDA NASIL ZARAR VERİYOR?

- Vücudun mineral dengesini bozar. Krom ve bakır eksikliğine neden olur. Kalsiyum ve magnezyum emilimini bozar.

- Vücutta su tutulmasını artırır.

- Kanda E vitamininin miktarını azaltır.

- Protein emilimini engeller. Protein yapısına zarar verir. Proteinlerin vücuttaki rolünde kalıcı değişikliklere yol açar.

- Dokuların esnekliğini ve işlevini bozar.

- Alkol gibi zehirleyicidir. Bağımlılık yapıcı bir maddedir. Alkolizme de neden olabilir.

- Vücut bağışıklık sistemini yıkar ve zayıflatır. Serbest oksijen radikallerinin artmasına ve strese neden olur. Serbest oksijen radikalleri, kanser ve erken yaşlanmanın temel nedenidir.

- Viral ve bakteriyel her türlü enfeksiyon hastalığına karşı korunmayı zayıflatır. Yaraların ve hastalıkların iyileşmesini geciktirir.

- Derimizdeki kollajen yapısını bozar ve ciltte kırışıklıkara, erken yaşlanmaya sebep olur.

SAĞLIKLI BESLENME MUTFAKTA BAŞLAR

- Yemekler çok yüksek ısıda pişirilmeyecek, ayrıca terbiye yapılarak hazırlanmayacak!

- Yemekler düşük ısıda, uzun sürede pişirilmelidir. Ancak malzemeler çiğ şekilde tencere veya tepsiye konup ocakta ya da fırında pişirilmeli, yağda soğan veya biber öldürme gibi yöntemler uygulanmamalıdır. Özellikle güveç yaparken önce tencerede kavurma, sonra fırında pişirme gibi iki farklı pişirme şeklinin bir arada olmaması gerekiyor. Ya tencere ya da fırın tercih edilmeli. Pişirme süresi çok fazla uzayıp ısıya maruz kalma şekli değişip ısı derecesi arttıkça lezzet katayım derken yemekleri faydalı vitamin ve mineraller ölüyor, yemeğin glisemik indeksi yükselebiliyor.

Tereyağı kullan

- Yemekleri pişirirken cam, çelik veya emaye tencere, tepsi kullanılacak. Alüminyum ve teflonlardan, mikrodalga fırından uzak durulacak. Pişirme esnasında alüminyum folyo, yanmaz pişirme poşeti ya da yağlı kağıt gibi ürünler asla kullanılmayacak! Yağlı kağıtlar genellikle doğal gibi görünse de kağıtta ne yağı olduğunu bilmiyoruz, trans yağ da olabilir, ucuz olduğu için domuz yağı da...

- Yemeklerde soğuk sızma zeytinyağı veya saf tereyağı kullanıllıdır.

- Yemeklerde blender (karıştırıcı) veya mikser kullanılmamalıdır. Çünkü yemeği işlenmiş hale getiriyor ve lifleri yok edip, sağlıksız hale dönüştürüyor. Hazım sisteminin bozulmasına sebep oluyor.

- Sıcak yemeklerde ve kızartmalarda mısırözü veya ayçiçeği kesinlikle kullanılmamalıdır. Isıtılmaları ile trans yağlar oluşur. Yüksek ısıda sıvı yağlar doğal özelliklerini kaybederek trans yağlara dönüşürler. Trans yağlar, kan yağlarından trigliseridleri yükselterek karaciğer yağlanmasını başlatır. Bu nedenle kalp, damar hastalıkları, felç ve her türlü kansere sebep olan en zararlı yağlardır. Trans yağlar, insülin direncini başlatan en tehlikeli kimyasal maddelerdir. İnsan vücudu doğal olmayan bu yağları tüketmeye programlanmıştır.

Kızartma yok

- Margarin haline dönüştürülmüş olan sıvı yağlarda da fazla miktarda trans yağ meydana gelir. Bu sebeple margarin kullanılmayacak!

- Kızgın yağda kızartma yapılmamalıdır. Balık ya da etler sos veya una bulandırılarak yağda pişirilmemelidir. Eğer illa kızartma yapılmak isteniyorsa kısık ateşte, az zeytinyağı veya tereyağı ile sade pişirme yapılabilir.

- Izgara yapılabilir. Ancak yiyecekler yakılmadan ve yüksek ateşe maruz kalmadan pişirilecek.

- Buğulama da sağlıklı pişirme yöntemlerinden biridir.

Salça ev yapımı olsun

- Mayonez veya ketçap gibi hazır soslar da yasak! Ev yapımı mayonezi ise 15 dakika içinde tüketmeniz gerekiyor. Buzdolabında muhafaza etseniz dahi 15 dakikadan sonra trans yağa dönüşüyor, tehlikeli olmasının sebebi de bu!

- Yemeklerde salça kullanılacaksa, güneşte bekletilmiş ev yapımı domates veya biber salçası kullanılabilir. Hazır fabrikasyon konserve salçalar kullanılmamalıdır.

ZAYIFLATAN TARİFLER

Kıymalı Pırasa

MALZEMELER

- 1 kg pırasa

- 300 gr kıyma

- Yarım çay bardağı bulgur

- 1 kuru soğan

- 1 havuç

- 1 yemek kaşığı biber salçası

- 2-3 yemek kaşığı zeytinyağı

- 1 limon

- 1 çay bardağı sıcak su

-? Kristal kaya tuzu, karabiber, kimyon, pul biber

HAZIRLANIŞI

Pırasaları temizleyip yıkayın ve 3-5 cm uzunluğunda halkalar şeklinde doğrayın. Havucu kazıyın ve ince halkalar şeklinde doğrayın. Soğanı soyup küçük küp şeklinde doğrayın. Limonu güzelce yıkayın, kabuğunu rendeleyip bir kenara koyun. Suyunu sıkın. Bir tencereye soğan, kıyma, karabiber, pul biber, kimyon, tuz, salça ve zeytinyağını koyup karıştırın. Kısık ateşte 3-5 dakika çevirin. Daha sonra pırasa ve havucu ilave edin. Üzerine sıcak suyu dökün ve kısık ateşte pişirin. Pişirmeye yakın yıkanmış bulguru ekleyin. Bulgur, pırasa ve havuç yumuşayınca ateşten indirin, servis edin.

ÖRNEK MÖNÜ

2. GÜN

Kahvaltı: (08.00-09.00)

- Kayısı kıvamında suda haşlanmış iki yumurta (Saf tereyağı ya da zeytinyağı ile omlet veya menemen de yapılabilir)

- 8-10 adet tuzsuz zeytin

- Bir avuç içi kadar beyaz peynir

- 2-3 adet çarliston biber

- 5-6 adet minik domates

- Şekersiz çay ya da süt

- Bir çay bardağı fındık

Ara öğün/şart değil (10.00)

- Yarım su bardağı ceviz

- Bol su ya da yeşil çay

Öğle yemeği (13.00-14.00)

- Bir tabak zeytinyağlı barbunya ya da etli sebze

- Lahana ya da karnabahar salatası (çiğ ya da buğulanmış)

- Bir su bardağı ayran ya da bir kase yoğurt

Ara öğün/şart değil (15.00)

- Bir orta boy elma ya da mevsim meyvesi

- Bir kase yoğurt

- Şekersiz çay ya da bir fincan Türk kahvesi

Akşam yemeği (18.00-19.00)

- Balık ızgara

- Bir tabak pilaki

- Roka, yeşil soğan, maydanoz ve bir tatlı kaşığı keten tohumu (sirke ve zeytinyağı ilave edilebilir)

- Yarım avuç içi kadar tahin helvası

Not:

- Akşam saat 19.00-20.00’den sonra meyve dahil hiçbir şey yenilmemeli

- Bol su, taze limon eklenmiş olarak içilebilir.

- Mümkünse yatmadan önce 30-40 dakika kadar yürüyüş yapılmalı.

YARIN: ENDİŞELENMEYİN ET, YUMURTA KOLESTEROL YAPMAZ

>> BİRİNCİ BÖLÜM: EKMEĞİ KES!