Obezite ve sigara sarı nokta hastalığını tetikliyor

İleri yaş, sigara, obezite, sistemik hastalıklar, gerekli besinlerin alınamaması sarı nokta hastalığını tetikliyor. Haftada 2 kez balık, bol ceviz ve yeşil gıdalar sarı nokta hastalığından koruyor. Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Söyler, sarı nokta hastalığı hakkında bilgi verdi.

Sarı nokta hastalığı nedir?

Sarı nokta hastalığı ya da makula dejenerasyonu, günümüzde geri döndürülemez görme kaybının başlıca nedenlerindendir. Dünya nüfusunda yaklaşık 30-50 milyon insanı etkilediği tahmin edilmektedir. Hastalık iki gruba ayrılır. Tüm olguların yüzde 10’unu yaş tip, yüzde 90’nını uzun yıllar boyunca görmenin yavaş azaldığı kuru tip yaşa bağlı makula dejeneransı oluşturur. Kuru tip yaşa bağlı makula dejeneransı olanların yüzde 10-20 gibi bir kısmı zaman içinde yaş tipe ilerleyebilir.

Sarı nokta hastalığı kimlerde görülür?

Genetik yani kalıtsal olarak görülme yüzde 71 gibi yüksek bir orandadır, yüzde 29’da çevresel faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. İleri yaş, sigara, obezite, sistemik hastalıklar, gerekli besinlerin diyetle alınamaması da risk faktörlerinden bazılarıdır. Diyetle alınması gereken vitamin C, D, E vitaminleri, selenyum, çinko, bakır, magnezyum eser mineralleri ile beta karoten, kriptoksantin, lutein ve zeaksantin gibi antioksidanların eksikliği; sarı nokta hastalığının görünmesinde rol oynamaktadır. 55 yaş üzerindeki sağlıklı bireylere bu rahatsızlıktan korunmak için, güneş ışığından korunma, sigarayı bırakma, düzenli egzersiz, kilo, tansiyon ve kolesterol kontrolü, yağ ve şekeri azaltma, koyu yeşil yapraklı sebzeler, ceviz, meyve ve haftada 1-2 kez balık tüketmeleri önerilmelidir. İleri kuru tip sarı nokta hastalığında ise yoğun antioksidan desteği gerekmektedir.

Sarı nokta hastalığının belirtileri nelerdir?

Sarı nokta hastalığında; hastanın temel şikayeti, baktığı yerin ortasını görmede zorlanma ya da görüntünün tamamen kaybıdır. Hastalığın başlangıç dönemlerinde özellikle düz çizgilerin kırık ya da eğri görülmesi, karartılar görme ve görüntü kalitesinde azalma sık rastlanılan hasta yakınmalarıdır.

Sarı nokta hastalığının çeşitleri nelerdir?

Yaşa bağlı oluşan sarı nokta hastalığının, yaş tip ve kuru tip olmak üzere iki çeşidi vardır. ‘Kuru tip’ daha sıklıkla karşılaşılan şeklidir ve genetik olarak geçiş olabildiği gösterilmiştir. ‘Yaş tip’ ise daha az görülmekle birlikte daha hızlı bir görme kaybıyla seyreder. Yaş tipte sarı noktanın bulunduğu retina içerisinde sıvı veya kanama mevcuttur ve bu durum hızlı ve ciddi bir görme kaybına neden olur. Kuru tip sarı nokta hastalığının zamanla yaş tipe dönme olasılığı söz konusudur. Kuru olan tip, hastaların yaklaşık yüzde 80’inde görülür ve iyi olan tipi budur çünkü yavaş ve dokuyu kurutarak ilerler.

Çarpık ve yamuk görme artıyor

Kuru tip sarı nokta hastalığının zamanla yaş tipe dönme olasılığı söz konusudur. Yaş tipi, yeni damarların oluştuğu zamanki verilen ismidir. Yaş tipe döndüğü zaman hastada çarpık ve yamuk görme şikayetleri bariz artar. Düz çizgilerde kırıklanmalar bariz fark edilebilir hale gelir. Yamuk, çukur, bombeli görme şikayetleri olur. Küçük, büyük görme şikayetleri olabilir. Yaş tipe döndüğü zaman daha hızlı bir ilerleme görülebilir. Neyse ki hastaların yüzde 20’si gibi az bir kısmında görülür.

Sarı nokta hastalığının tedavisi var mı?

Yaş tip sarı nokta hastalığı tedavisinde son yıllarda en çok uygulanan tedavi, göz içine uygulanan anti- VEGF (Vasküler Endotheliyal Büyüme Faktörü) enjeksiyonlarıdır. Bunlar, kanamalara ve sıvı birikimlerine yol açan yeni damar oluşumlarını engellemektedir. Tedaviden iyi sonuç alabilmek, erken tanı ve teşhis ile tedaviye uyum ve düzenli kontrollerle mümkün olabilir.

Sigara kullanımı ve obezite tetikler

Sarı nokta hastalığından korunmada yapılması gerekenleri Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Söyler şu şekilde sıraladı:

1. Kilo verip tansiyonunuzu kontrol altına alın

Hipertansiyona bağlı olarak zayıf kan dolaşımı, gözlere kan akışını da kısıtlayabilir. Kilo vermek, kan basıncını düşürmek için kanıtlanmış en iyi yoldur.

2. Sigarayı bırakın

Sigara içmek, bir kişinin yaşa bağlı makula dejenerasyonu geliştirme riskini ikiye katlayabilir. Ne kadar erken vazgeçerseniz o kadar iyidir.

3. Aile geçmişinizi önemseyin

Birinci dereceden akrabaları sarı nokta hastası olan insanlarda bu hastalığın gelişme riski çok daha fazladır. Ailesinde bu hastalık olanlar dalgalı çizgiler görmeye başlarlarsa daha dikkatli olmalılar.

4. Yeşil yapraklı sebzeler tüketin

Tabağınızı tüm yeşil sebzelerin yanı sıra ıspanak, lahana ve pazı ile doldurun. Bu besinler göz hastalıklarına katkıda bulunabilecek hücresel hasara karşı korunmaya yardımcı olur.

5. Takviye alın

Makula dejenerasyonunda vitamin kullanmak bir tedavi şekli değildir ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.

6. Yaz-kış güneş gözlüğü kullanın

Güneş gözlüğü, retina hasarına neden olabilecek UV ve mavi ışıktan koruma sağlar. Amerikan Makula Dejenerasyon Vakfı, ‘UV 400’ etiketli güneş gözlüğünüzü yaz-kış kullanmanızı öneriyor.