Duygusal yemek yemenin altında yatan sebepler neler? Psikoterapist Murat Paker anlattı

Yeme bozukluğu pek çok nedenden dolayı yaşanabilir. Hormonların yetersiz çalışması, ruhen yorgunluk, yaşanan psikolojik travmalar kişiyi yeme bozukluğuna iter. Yeme bozuklukları çok fazla başlık altında incelenir. Bu başlıklardan biri de duygusal yemek yeme bozukluğu olarak ifade edilir.

Psikoterapist Murat Paker Duygusal yemek yemeyle ilgili bilgiler verdi.

Duygusal yemek yeme nedir?

Duygusal yemek yeme, duygu temelli yemek yeme dediğimizde fiziksel bir açlık olmadan onun yerine duygusal bir açlık olarak, onun temelinde ihtiyaçtan fazla bir yemek yeme davranışını kastediyoruz.

Altta yatan sebepler neler?

Paker; Bu yemek yeme davranışı genellikle bir tür nöbet şeklinde böyle aşırı tıkıştırırcasına yemek şeklinde olabiliyor. Hafif versiyonlarından daha ağır versiyonlarına kadar dozları var. Ama son 20-30 yılda daha çok lafı geçmeye başlayan bir psikolojik sıkıntı türü bu. Çok çeşitli formları var tek bir formu olduğu söylenemez. Karışık bir tablo olabilir, altta yatan değişik sebepler olabilir ama genel olarak kabul edilen bu duygusal yemek yemede altta yatan duygusal sebepler olduğu ve bu duygusal sebeplerin de genellikle negatif dediğimiz olumsuz bazı duygularla baş edememek bu duyguların yarattığı bir gerginlik bu gerginlik ile baş edememek, gerginlikle baş edebilmek için geçici olarak aşırı yiyerek gerginliğin yumuşatılmaya çalışılması, azaltılmaya çalışılması diyebiliriz.

Aşırı yemenin negatif etkisi nedir?

Kilo almak, fazla kilo almak. Kişi eğer bu kilo almaktan, fazla kilolu olmaktan dertliyse bunu kafaya takıyorsa bunun da tabi ayrıca yarattığı başka psikolojik sıkıntılar var. Bu sefer kendini beğenmemek, beden imgesinin bozulması, bunun için sürekli diyetlere başvurmak gibi başka bir döngüye giriyor. Dolayısıyla aşırı ve duygusal yemek yeme geçici olarak bir rahatlık sağlasa bile uzun vadede daha beter negatif döngülere yol açıyor. Dolayısıyla kar-zarar hesabında sürekli zarara giden bir döngü yaratıyor.

Negatif duygular ne tür durumlar sonucu ortaya çıkabilir?

Bunlar daha yüzeysel daha gündelik hayat ile ilgili şeyler olabilir. İlişki problemleri olabilir, kişinin işiyle, okuluyla ilgili meseleler olabilir, o sıralarda yaşadığı stresli herhangi bir şey olabilir, ekonomik problemler olabilir, sağlık problemleri olabilir yani stres yaratan herhangi bir problem olabileceği gibi daha uzun vadeli kişinin kişilik yapısından kaynaklanan genellikle daha çocukluk, gençlik dönemlerinden itibaren yerleşmiş bulunan, daha uzun dönemli zorluklardan daha uzun dönemli ilişki örüntüleri oralarda ki çarpıklıklar, çatışmalar, yoksunluklar, doyumsuzluklar nedeni ile olabilir. Kişi bunların çoğunun ya da bir kısmının hiç farkında olmayabilir bu zorluklar kişiyi farkındalık alanının dışından etkiliyor olabilir ve duygusal bir boşluk, açlık yaratıyor olabilir.

Neler yapılabilir?

Birincide basit teknikler kullanılabilir, dikkat edebilir, not alabilir, cep telefonlarında çeşitli uygulamalar var artık. Yenilen şeyleri kaydeden, hareketleri kaydeden, dolayısı ile kendi kendinizi gözlemlemenize daha dikkat etmenize, daha bilinçli davranmanıza yardımcı olabilecek çeşitli teknikler kullanılabilir. Stresle baş etmek için, gevşemeydi, nefesti, meditasyondu, çeşitli spor egzersiz faaliyetleri gibi şeyler kullanılabilir. Bunlar daha yüzeysel diyebileceğimiz herkesin kolayca uygulayabileceği teknikler. Eğer bu duygusal yeme davranışı hafif formlardaysa bu teknikler yeterli olabilir ve kişi bu problemi ile kendi kendine baş edebilir. Benzer problemleri yaşayan insanlarla konuşup, destek grupları, dost grupları şeklinde birilerinden destek alabilir, profesyonel olmayan destekten bahsediyorum.

İkinci patika ama esas altta yatan duygusal süreçlerin yani farkında olunamayan, alttan alta kişiyi rahatsız eden duygusal süreçlerin farkına varılabilmesi ve bunların işlemlenebilmesi ve zaman içerisinde daha sağlıklı, daha etkin kendi kendini sakinleştirebilme becerilerinin geliştirilmesi. Duygusal yeme davranışı daha ciddiyse, daha yoğunsa ve daha kronikse uzun süreli kendi kendine geçemeyen, yani kendi çabaları ile geçemeyen bir problemse o zaman bir psiko-terapistten profesyonel yardım almak düşünülebilir ve bu altta yatan faktörlerle kişilik yapısının dehlizlerinde diyelim, bir yolculuk yapılabilir terapistin desteği ile yardımıyla. O zaman kişi bu süreçte o altta yatan duygusal süreçlerin daha iyi farkına varma, bunları tanımlayabilme, dillendirebilme, işlemleyebilme ve bunları dönüştürebilme, kendi kendini sakinleştirebilme konusunda, hem kendi kendini hem de başkalarıyla ilişki içerisinde yeni yollar bulabilme konusunda yol alabilir. Asıl dönüştürücü, kalıcı dönüştürücü değişikliği yapabilecek olan da bu ikinci patikadır.