Giriş
Otonom sinir sistemi nedir, nelerden oluşur? Otonom sinir sistemi kaça ayrılır?
Otonom sinir sistemi, vücut üstü bir sistem olarak kabul edilir ve çeşitli organlardan oluşur. İnsan vücudu bu organlar sayesinde vücudun içindeki birçok mekanizmayı yönetir. Otonom sinir sisteminin diğer adı da vejetatif sinir sistemidir. Otonom sinir sistemi nedir ve nelerden oluşur, kaça ayrılır? İşte, tüm detaylar.
Otonom sinir sistemi insan vücudundaki temel fonksiyonları kontrol eder. Ayrıca sindirim, solunum, kalp atışı ve tansiyon fonksiyonlarını da kontrol eder.
Otonom sinir sistemi nedir?
Otonom sinir sistemi farklı bir deyişle vejetatif sinir sistemi olarak da karşımıza çıkar. Sinir sistemindeki insan istemi ile etkilenemeyecek tüm fonksiyonlar otonom sinir sistemi tarafından yönlendirilir. Otonom sinir sistemi insan vücudunun hayati öneme sahip olan ve temel fonksiyonlarını kontrol eden bir sistemdir. Otonom sinir sistemi hiç durmadan çalışır ve istem dışı olarak gerçekleşen kalp atışı, solunum, sindirim ve idrar kesesinin işlevini kontrol eder. Terleme ya da nabız hızlanması gibi fonksiyonlar da otonom sinir sistemi tarafınca yönlendirilir.
Nelerden oluşur?
Otonom sinir sistemi iki kısımdan oluşan bir sistemdir. Bu sistemlerin ilki sempatik sinir sistemi, ikincisi ise parasempatik sinir sistemi olarak karşımıza çıkar. Sempatik sinir sistemi vücut aktifken ya da stres durumunda ortaya çıkan enerji tüketimini kontrol eder. Örneğin kalp atışı tansiyonu yükseltir ve nefes alıp verme hızının artmasına sebep olabilir. Parasempatik sinir sistemi ise daha çok dinlenme vakitlerinde enerjinin depolanmasını ve yapılanmasını kontrol eder. Örneğin kalp hızı bir diğer adı ile nabız düşer, bunun sonucunda salgı bezleri uyarılır ve sindirim sistemi de kas hareketlerini yavaşlatır.
Otonom sinir sistemi kaça ayrılır?
Otonom sinir sistemi parasempatik sinir sistemi ve sempatik sinir sistemi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Sempatik sinir sistemi: Sempatik sinir sistemi ve organlara gönderdiği sinyaller ile genellikle vücudun aktivitesini artırıcı yönde hareket eder. Sempatik sinirler kalbin çalışma hızını artırarak kan basıncının da artmasına sebep olur. Sempatik sistem ayrıca organizmanın öfke, korku, heyecan ve stres durumundaki tepkiler vermesini sağlar. Stres durumunda kas aktivitesi gerektiğinden organizmada glikoz yoğunluğu artar ve kan basıncı da yükselir. Bu sayede stresle başa çıkılır.
Parasempatik sinir sistemi: Parasempatik sinir sistemi ise vücut hareketlerinin yavaşlamasını ya da enerjinin korunmasını sağlar. Parasempatik sistem organlara ve dokulara gönderdiği sinyaller ile vücutta enerjinin korunmasını sağlar. Kalp atışının yavaşlaması ya da sindirimin artması gibi durumlar parasempatik sinir sistemi tarafından kontrol edilir ve gerçekleştirilir.
