Giriş
Beyaz şeker mi, esmer şeker mi?
Şeker tüketimi vücudumuz için oldukça zararlı. Ancak mutfak kültürümüzün vazgeçilmezi olan unlu ve şerbetli tatlılarla şekillenmiş damak tadımız bu kötü beyazdan kurtulmamıza pek olanak vermiyor. Sağlık riskleri açısından aşırı tüketimi önerilmeyen olağan şüpheli üç beyazı iyi biliyoruz; beyaz un, şeker ve tuz. Peki beyaz şeker yerine esmer şeker kullanmak riskleri aza indirir mi? Esmer şeker gerçekten daha masum olabilir mi? Beyaz şeker mi, esmer şeker mi tüketilmeli? Posta.com.tr okurları için şekerle ilgili merak edilenleri uzmanına sorduk. | Posta.com.tr Özel
Bahar Saygılıer
Bahar Saygılıer / Posta.com.tr | Şeker tüketimi neredeyse kültürümüzün bir parçası gibi. Baklava gibi vazgeçilmez geleneksel tatlılarımız bol şekerli şerbetlerle yapılıyor, zeytinyağlı yemeklerimize hiç olmadı bir tek kesme şeker ekleyerek lezzet veriyoruz.
Gün boyu tükettiğimiz çayımızı, kahvemizi de genellikle şekerli tüketiyoruz ancak Beslenme ve Diyet Uzmanı Muhammed Şahin şeker konusunda, tıpkı diğer uzmanlar gibi bizi büyük harflerle uyarıyor: “BEYAZ ŞEKER SAĞLIĞINIZ İÇİN SON DERECE ZARARLI”
PEKİ YA ESMER ŞEKER? DAHA AZ ZARARLI OLMA İHTİMALİ VAR MI?
Diyetisyen Muhammed Şahin beyaz şeker mi, esmer şeker mi sorusuna “Bana kalsa hiçbiri kullanılmamalı, çünkü her ikisi de sağlıksız karbonhidrat çeşitleridir” yanıtını veriyor.
Uzmanların şekere bakış açısı net! İster esmer şeker olsun ister beyaz şeker… Daha az şeker tüketmek sağlığınız için oldukça önemli. Şekerlerle ilgili daha fazla ve daha doğru bilgi edinerek sağlığınız için daha iyi seçimler yapabilirsiniz.
ŞEKERLER NEDEN ZARARLI?
Şeker yani bildiğimiz sofra şekeri bir ana besin (makro besin) ögesi olan karbonhidrat çeşidi. Karbonhidratlar vücudumuza hızlı enerji veren kaynaklar. Karbonhidrat kaynakları sadece ekmek, makarna ve pirinçten ibaret değil. Tahıllar, meyveler ve kurubaklagil gibi besinler de iyi karbonhidrat kaynakları.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Muhammed Şahin, genel olarak biz diyetisyenler karbonhidratları basit ve kompleks karbonhidratlar şeklinde iki gruba ayırırız." diyor ve sağlıklı kompleks karbonhidratlarla, şekerin de içinde bulunduğu, sağlıksız olarak tanımlayabileceğimi "basit karbonhidratları" açıklıyor.
Kompleks karbonhidratlar sindirilmesi nispeten daha zor bir karbonhidrat türü. İçindeki şekerin kanımıza karışma hızı daha yava. Bu özelliklerinden dolayı hem daha doyurucu hem de başta bağırsaklar olmak üzere daha sağlıklı diyebileceğimiz çeşidi. Tam buğday, fasulye, nohut, tam yulaf vb gibi besinlerde bulunuyor.
Dyt. Şahin, kompleks karbonhidratların yanında doyuruculuk ve uzun süreli tokluk yönünden çok zayıf olan basit karbonhidratların özelliklerini açıklamadan önce bu tür karbonhitların sağlık açısından tehlikeli grupta olduğunu belirtiyor ve yasaklamamakla birlikte, danışanlarına da önermediğinin altını çiziyor.
Balda ve meyvede bulunan şeker, mısır şekeri, süt şekeri ve toz şeker basit karbonhidratlar olarak sayılıyor. Çok kolay sindiriliyor, hızla kana karışıyor ve kan şekerini hızla yükseltiyor. Bu, ani yükselme, aniden düşmesine yol açıyor. Bu özelliği nedeniyle basit karbonhidratlar kişilerde çabuk acıkma ve doygunluk hissinin azalmasına neden oluyor. Basit karbonhidratlar genel olarak da tatlı bir tada sahip. Basit karbonhidratlar sağlıksız karbonhidrat kaynaklarından ancak kültürel ve sosyal olarak hayatımızda büyük yer kaplıyorlar. Şahsen bir diyetisyen olarak yasaklamamakla beraber tüketimini önermediğimi de belirtmek istiyorum.
BEYAZ VE ESMER ŞEKER NEDİR?
Beyaz şeker ve esmer şekerin ne olduğunu sorduğumuz Dyt. Şahin, bizler için önce şekerin genel özelliklerini açıklıyor.
Şeker, tüm tatlı karbonhidratları içeren bir terimdir ancak terim çoğunlukla sakaroz veya sofra şekerini tanımlamak için kullanılır. Şeker, çoğu yiyecek ve içecekte kullanılan tatlı, çözünür karbonhidratların genel adıdır. Şeker çoğu bitkide bulunur ancak işlenmiş şeker elde edecek yoğunlıkta şeker bulunan ikj temel bitki, şeker kamışı ve şeker pancarıdır. Dünyadaki şekerin %70'i şeker kamışından üretilir.
Dyt. Şahin, beyaz şekerin de esmer şekerin de şeker kamışı veya şeker pancarından elde edildiğini belirtiyor. Beyaz ve esmer şeker aynı ekinlerden elde ediliyor ancak esmer şekerde melas içeriği ve bazı eklenmiş vitamin ve mineraller bulunuyor İşte burada duymaktan pek de hoşlanmayacağımız bir gerçeği Dyt Şahin, bizler için daha net bir şekilde özetliyor.
Beyaz şeker de esmer şeker de basit karbonhidrat olan sağlıksız diye niteleyebileceğimiz karbonhidrat çeşididir. Ancak esmer şeker beyaza göre daha az işlenmiştir. Temel fark budur.
Beyaz şeker ile esmer şekerin kalori değerlerine baktığımızda ise aralarındaki fark yok denecek kadar az.
- 100 gr beyaz şeker 400 kalori
- 100 gr esmer şeker ise 380 kalori içerir.
ESMER ŞEKERİN FARKI NEDİR?
Dyt Şahin, kalori açısından pek farkları olmasa da beyaz şekerin sadece şekerden oluştuğunu, esmer şekerin ise beyaz şekerden farklı olarak potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, sodyum ve demir’n yanında B12 vitamini, niasin, pantoteink asit ve kolin bulunduğunu belirtiyor.
Esmer şeker ve beyaz şeker arasındaki renk farkı da bu maddelerden geliyor.
Her türlü basit şeker tüketiminin sağlık için zararlı olduğunu belirten Diyetisyen Muhammed Şahin, “Sonuç olarak ikisi aynı şeydir ihmal edilebilecek kadar az bir fark vardır. Sağlıklı seçim olarak esmer şekeri seçme gayretindensek bunları hiç tüketmemek ya da tüketeceksek çok az miktarlarda ve nadiren tüketmeliyiz.” diyor.
