TMMB Gıda Mühendisleri Odası'ndan konserve uyarısı: Bu ürünleri almayın!

İklimsel yetişme koşullarındaki farklar nedeniyle mevsiminde tüketemediğimiz gıdaları veya sera ile yeterli lezzete ulaşamayacağımız sebze ve meyveleri farklı mevsimlerde de güvenle tüketebilmek için konserve, kurutma ve tuzlama gibi yöntemler uyguluyoruz. Ancak bu yöntemlerin ideal şartlarda uygulanmaması veya hazırlanan besinin uygun şekilde saklanmaması güvenli dediğimiz besinlerin dahi risk oluşturmasına yol açıyor. TMMB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi hem konserve yaparken hem de satın alırken bazı konulara çok dikkat etmemiz gerektiğini belirtiyor.

Her çeşit gıdayı her zaman tüketmemiz normal şartlarda mümkün olmadığı gibi, uzun süre saklamamız da oldukça güç. Bunun en önemli nedeni sebze ve meyvelerin iklimsel yetişme koşullarındaki farklılık. Günümüzde teknolojik şartların gelişmesi ile birlikte mevsimi olmasa bile gıdaları tüketebiliyoruz.
Örneğin; domatesi sadece yaz aylarında değil, aynı zamanda uygun iklim ortamının (sera) oluşturulmasıyla kışın da tüketilebiliyor; yılın her mevsimi sera kurarak neredeyse her gıdaya (sebze, meyve gibi) ulaşabiliyoruz. Ancak tabii ki lezzet, koku ve doku gibi özellikleri mevsiminde yetişenden farklı oluyor. Bu nedenle, alternatif olarak konserve teknolojisi, tuzlama, kurutma gibi farklı teknolojik işlemler uygulanıyor.
Konserve yapmak, geçmişten günümüze ilkel muhafaza koşullarının yetersizliğini terse çevirmek amacıyla neredeyse her evde bilinen bir uygulama. Eski zamanlarda buzdolabı, derin dondurucu vb.eşyaların bulunmaması, mağara tipi kısmen soğuk bölmelerin istenilen verimlilikte olmaması nedeniyle insanlar, gıdaları konserve haline getirerek saklamanın, sorunları ortadan kaldırdığını görmüş ve asırlar boyu bu uygulamaya devam etmiş. Bu sayede hiçbir ürün bozulmadan, ziyan olmadan uzun süre muhafaza edilebilmiş ve kullanılabilmiş. Ancak konserve üretim teknolojisi aslında basit bir yöntem olarak görülse de hassasiyet ve özen gerektiriyor.

EVDE KONSERVE NASIL YAPILMALI?
1. Kavanozun içerisine doldurulacak gıda uygun sıcaklığa kadar ısıtılmalı!
Her gıda (hammadde) doğal olarak yapısında belirli miktarlarda mikroorganizmalar barındırır. Bu canlılar gıdayı bozabilir, çürütebilir, tadını, görüntüsünü ve kokusunu bozabilirken, bizleri hasta yaparak ölüme kadar götürebilir. Eğer gıdaları uzun süre saklamak, bozulmasını engellemek istiyorsak, gıdalarda bulunan bu canlıları öldürmemiz gerekiyor. Bu işlemi de gerçekleştirmemizin en basit yolu ısıtmak.
Örneğin, gıdanın merkez noktası (basit olarak kayısının çekirdeğinin bulunduğu bölüm gibi düşünebiliriz) 85 °C sıcaklığa geldiğinde o sıcaklıkta 3 dakika tutmamız yeterli sayıda zararlı canlının yok olması, gıdanın mikrobiyal anlamda temizlenmesine olanak sağlar.
Ancak, her mikroskobik canlı ısı uygulaması ile ölmeyebilir. Isıl işlemlere dayanıklı mikroorganizmaların ev ortamında bilinmesi mümkün değildir. Evde yaptığımız ısıtma (pişirme) uygulamalarında, eğer gıdada doğal olarak bulunan veya sonradan bulaşan söz konusu ısıya dayanıklı mikroorganizmalardan kalması gıda zehirlenmeleri ve hatta ölüm vakalarıyla karşılaşmamıza neden olabilir.
TMMB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu'nun açıklamalarına göre ülkemizde, neredeyse her kesimin emin olarak söylediği “Etrafımda kimsenin konserveden öldüğünü duymadım!” gibi ifadelerin olması, hastanelerde hastalık isimlerinin veya hastalığa neden olan şeyin ne olduğu önemsenmeyip kayıt altına alınmadığı için.
İzmir Şube, "Kimsenin haberinin olmadığı, ancak yılda yüzlerce hatta binlerce insanın 'gıda zehirlenmesi' olarak bildiği ve çoğunlukla evde yapılan konserve gibi gıdalardan kaynaklandığı bir gerçektir." diyor.

2. KAVANOZ VE KAPAĞI ÇOK İYİ TEMİZLENMELİ!
Her anlamda temiz hale getirilen gıdanın doldurulacağı kavanoz ve kapağının temizliğinden emin olunmalıdır. Yani sadece gıda değil, aynı zamanda içine koyulacak kapların ve onu hazırlarken kullanılacak tüm ekipman (kaşık, bıçak, kepçe, hava, vs.) da mikrobiyal anlamda temiz olmalı.
Konserveleme işleminin aşamalarındaki sıcaklık hassasiyeti, takibi ve hijyen şartlarına uyulmaması ölüm riskine kadar gidebileceğinden evde konserve yapmanın risk teşkil ettiğini belirten TMMB GMO İzmir Şubesi, "fabrika koşullarında üretilen konservelerin tüm aşamalarının yetkin gıda mühendisleri tarafından özenle kontrol edildiği, hammaddeden son ürüne kadar hastalık yapan mikrooganizmaları yok etmek adına uygun sıcaklık ve sürede işlem yapıldığı, saha anlamında olması gereken hijyen koşullarının sağlandığı göz ardı edilmemelidir. " diyor.

KONSERVE ALIRKEN NEYE DİKKAT ETMELİYİZ?
Satın aldığımız konservenin yüzde 100 güvenli olduğunu anlamak için de bazı konulara dikkat etmemiz gerekiyor. TMMB GMO İzmir Şubesi "Konserveye olan ilgi her geçen gün daha da artmaktadır. Evde yapmak yerine satın almayı tercih eden tüketicilerin de dikkat etmesi gereken hususlar vardır." diyor.
Buna göre,
- Hazır yemek, sos, sebze vb. konservelerinde paslanmış, sızıntı yapmış, şiş ve ezilme gibi fiziksel hasara uğramış ürünler satın alınmamalı.
- Son kullanma tarihi okunmalı ve tarihi geçmiş konserveler tüketilmemeli.
- Konserveler açıldıktan sonra ürünün etiketinde belirtilen saklama koşullarında ve sürede muhafaza edilip tüketilmeli.