Giriş
“Engellerimi kucaklamak kolay bir yolculuk değildi ama rol yapmayı bıraktım.” Evet, bu hafta köşemizin misafiri Kanada’dan... Calgary’de yaşayan Abi Oyewole’nin engellilik ile ilgili yaşadığı, yüreğimize dokunan deneyimleri var. Kanada CBC’de yayınlanan ve Oyewole’nin kendi ağzından kaleme alınan deneyimi ile sizleri baş başa bırakıyorum.
‘Kendimden şüphe duydum’
“2018’de ameliyattan kısa bir süre sonra dengemi korumak için bir baston kullandım. Doktor randevusuna giderken insanların bana baktığını fark ettim. Hatta bazıları beni durdurdu ve neden baston kullandığımı sordu. Bu şekilde öne çıkmayı sevdiğimi söyleyemem. Kendimi kırılmış hissetmeme neden oldu. Sanki yaşadığım fiziksel ve zihinsel savaşları hak edecek bir şey yapmışım gibi. Bu yüzden baston kullanmayı bıraktım. Bunun yerine, acı içinde ve yavaş yavaş yürüdüm. Yabancıların yargılarını içselleştirmiştim. Daha da kötüsü, doktorum kendimden şüphe duymamı sağladı, çünkü bastona ihtiyaç duymak için çok genç olduğumu söyledi.
‘Listeye başka hastalıklar eklenebilir’
Doktorlar ile yıllarca mücadele ettikten sonra 2018 yılının sonlarına doğru resmen fibromiyalji teşhisi konuldu ve tüm vücutta ağrılarım vardı. Ayrıca kronik yorgunluk sendromu, irritabl bağırsak sendromu, hipertansiyon, uyku apnesi, kronik migren, kronik rinit, orak hastalığım da var. Daha neler mi? Skolyoz, ayaklarımda ve dizlerimde artrit, kostokondrit (Kaburga kemiğini göğüs kemiğine bağlayan kıkırdağın iltihaplanması), depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu ve DEHB. Ve bunlar sadece benim teşhis edilen hastalıklarım. Bilinmeyen bazı sağlık sorunlarımı bu listeye eklenme şansı var.
Toplum tarafından kınandığı için engelli olduğunu kabul etmek istemeyen Abi Oyewole.
‘Sorunlarımın çoğu görünür değil’
Bu sağlık sorunlarının çoğu görünür değil, bu yüzden insanlar bana bakıp neler yaşadığımı bilemezler. Mücadele ettiğimi anlatan işaretler yok. Ancak insanların gönderdiği bir mesaja yanıt vermek için fazladan zamana ihtiyacım olduğunda mazeret üretmediğimi veya numara yapmadığımı anlamalarını istiyorum.
‘Görüntüye uymuyormuşum’
Fibromiyalji teşhisinden sonra devlet tarafından finanse edilen engelli yardımlarına başvurmaya karar verdim. Bastonumla alay eden aynı aile doktoru kararımı desteklemekte tereddüt etti. Bana bacağı veya kolu kırılmış bir engellinin uygun görüntüsüne sahip olmadığımı söyledi. Onun için bir engelin her zaman görünür olduğunu anladım.
‘Baskı altında hissediyordum’
Konuşmamızdan sonra depresyonuma yardımcı olmayan derin bir umutsuzluk hissettim. Engellerim görünür olmadığı için kendimi gaza basmış ve iyiymiş gibi davranmak için baskı altında hissediyordum. Doktorumun sözlerini içselleştirdim ve belki de haklı olduğunu düşünmeye başladım. Belki de sandığım kadar engelli değilimdir. Terapistim bana yürüteç verdi ama onu kullanırken çok zorlandım. Yargılanmak ve insanların ilgi görmek istediğimi varsaymasını istemedim. Geçmişte, doktorlar her şeyi kilolu olmama bağladılar. Bu yüzden yıllarca şişmanlıktan utandıktan sonra kendimi bilinçli hissettim. Şişman olduğum için insanların yürüteçi kullandığımı düşünmesini istemedim.
‘Suçlanmaktansa yokmuş gibi yaparım’
Bu yüzden, aşırı ağrı ve yorgunluğa neden olmasına rağmen, hareket etmemi sağlayan yürüteç ve benzeri yardımcılara ihtiyacım yokmuş gibi davrandım. Bu durum ne kadar uzağa gidebileceğimi veya ne kadar dışarıda olabileceğimi de sınırladı. Bunun yerine teknik olarak yürüme mesafesinde olsa bile toplu taşımayı kullanacak ya da arabayla gidecektim. O anda para, destek ve ilgi için engellerime sahipmiş gibi davranmakla suçlanmaktansa, engeli yokmuş gibi davranmanın daha iyi olduğunu düşündüm.
‘Engelimi gizlemek zorunda değilim’
#Disability hastagini Twitter’da gördükten sonra bir şeyler değişti. Diğer engellilerin mücadelelerini ve deneyimlerini dinledim. Engelliliği yeniden öğrendim. Toplumun engelli bireylere karşı ayrımcılığını ve bunun hayatımı nasıl etkilediğini fark ettim. Engellerimi kalıcı olarak gizlemek zorunda olmadığımı anladım. Engellerimden bahsettiğim için beni kötü hissettirenlerin yanıldıklarını fark ettim. Bu yüzden artık engelli değilmiş gibi davranmamaya karar verdim. Başkalarının rahatını benimkilere tercih ettiğimi fark ettim.
‘Korku hayatımı kontrol edemez’
Sağlığımı korumaktansa başkalarının duygu ve ön yargılarını ön planda tutuyordum. Ve daha iyisini, kendim olmayı hak ettiğimi anladım. Korkunun hayatımı kontrol etmesine izin vermemem gerektiğini de anladım. Engellerim hakkında daha açık olmak çok özgürleştirici hissettiriyor. Hâlâ bazen gergin oluyorum ama aynı zamanda saklayacak hiçbir şeyim yok.”
ÇENGELLİ PANO
‘İYİ Kİ VARSINIZ’
2018 yılından beri Türkiye Engelliler Spor Yardım ve Eğitim Vakfı’ndan (TESYEV) burs almaktayım. EKPSS ile atanarak memur oldum. Bu sebeple bursumun iptal edebileceğinizi bildirmek istiyorum. Siz değerli TESYEV Ailesi’ne öğrenim hayatım boyunca bana destek olduğunuz için çok minnettarım. Başta Başkanımız Yavuz Kocaömer’e ve TESYEV’in bütün o güler yüzlü çalışanlarına her şey için çok teşekkür ediyorum. İyi ki varsınız.
C.Ö. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilişim Sistemleri
‘MEKTUP VE KİTAP BEKLİYORUZ’
45 yaşındayım, 7 yıldır cezaevindeyim. Üniversiteye hazırlanıyorum. Okumayı ve yazmayı seviyorum. Terk ettiklerimiz, yalnızlığı öğrettiklerimiz değil, yalnızlığa mahkum ettiklerimizdir. Yalnızlığımıza son verecek herkesten mektup bekliyorum. Ergün Yıldız D Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Üst K- 2/1 / Denizli
Dört yıldır cezaevindeyim. TCK, CMK, CGİK gibi hukuk kitapları yollarsanız sevinirim. Furkan Ay T Tipi Kapalı Cezaevi C-14 Koğuşu Beşiri / Batman
25 yaşındayım, 5 yıldır cezaevindeyim, 3 yıl daha cezam var. Benim gibi özgürlüğü kısıtlanmış ve bu dört duvarda benimle mektuplaşacak arkadaş arıyorum. Hakan Uyar T Tipi Kapalı C.İ.K. Koğuş C-7 Çilimli / Düzce
41 yaşındayım, 5 yıldır kader mahkumuyum. Her şeye rağmen hayattan keyif almayı bilen, dürüst ve kültürlü arkadaşlarla mektuplaşmak istiyorum. Üniversite hazırlık kitapları gönderirseniz sevinirim. Bayram Özdemir T Tipi K.C.İ.K. A-1 Koğuş Sungurlu / Çorum
40 yaşındayım, 3 yıldır cezaevindeyim. Kitap okumayı seviyorum. Değerli okurlardan ricam bana kitap yollamaları. Türkçe ve Almanca olabilir. Mehmet Kara L Tipi Kapalı Cezaevi C-16 Koğuşu Alanya Mahmutlar/ Antalya
