Giriş
Son yıllarda adını sıklıkla duyduğumuz bir ebeveynlik biçimi bulunuyor; bilinçli ebeveynlik (mindful parenting). İçinde olduğumuz anı olduğu gibi deneyimlemeyi amaçlayan “farkındalık” kavramından gelen bilinçli ebeveynlik kavramı, anne ve babaların dikkatini çocuğuyla olan ilişkisine vermesi olarak tanımlanıyor.
Diğer ebeveynlik stillerinde; anne ve babaların çocuklarıyla ilgili bir eylemle/durumla karşılaştıklarında bununla nasıl baş edeceğine yönelik stratejilere odaklanmak söz konusuyken bilinçli ebeveynlik; herhangi bir olay/durum karşısında çocuğa direkt bir tepki vermek yerine daha sakin kalmayı ve durumu kabullenerek hareket etmeyi kapsıyor. Ancak elbette bilinçli ebeveynlik çocuğunuza sadece gülümsemek ve olumlu etkileşimler kurmak anlamına gelmiyor. Ebeveyn olarak daha dikkatli ve duyarlı olmayı; çocuğunuza bir durum karşısında öfkeyle bağırmak yerine, tepki vermeden önce düşünmeyi teşvik ediyor.
Bu ebeveynlik yaklaşımında, anne ve babaların, içinde bulunulan “an”a yönelik dikkatini toplaması ve şimdi yaşanan bir olayı, geçmişte yaşananların ya da geleceğe dair beklentilerinin ekseninde değerlendirmemesi; duygusal ve anlık sert tepkilerini en aza indirerek ve kendi davranışlarını kontrol ederek çocuğu için en uygun olan davranışı sergilemesi gerekiyor.
Bilinçli ebeveynliğin üç ana faktörü
Bilinçli ebeveynlik üzerine Vermont Üniversitesi’nde yapılan çalışmanın baş araştırmacısı Justin Parent’e göre, bilinçli ebeveynliğin üç temel bileşeni bulunuyor:
- Çocuğunuzla çatıştığınızda kendi duygularınızı fark etmek.
- Çocuğunuzun öfkeyle olduğu bir duruma tepki vermeden önce durmayı ve duraklamayı öğrenmek.
- Aynı fikirde olmasanız bile çocuğunuzun bakış açısını dikkatlice görmek.
Bu beceriler sadece ebeveynler ile çocuk ilişkisini korumaya ve geliştirmeye yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda zor durumlarda nasıl tepki verileceğine dair olumlu rol modelleme sağlıyor. Bilinçli ebeveynliğin ayrıca, çocukların stresini azaltmak, bir çocuğun öğrenmesi ve keşfetmesi için güvenli ve emniyetli bir ortam yaratmak gibi pek çok faydası bulunuyor.
Anne ve babalar bilinç düzeylerini geliştirmek için nelere dikkat etmeli?
Anne ve babaların bilinç düzeylerini geliştirmeleri için bazı becerilerini geliştirmesi gerekiyor:
Dikkatle dinleyin
Anne ve babaların çocuklarıyla olan ilişkilerini etkileyen faktörlerin başında “doğru iletişim kurabilmeleri” geliyor. Doğru bir iletişimin yolu ise ancak çocuğunuzu dikkatlice dinlemekten, çocuğunun yaşadığı her değişimi görmekten ve gözlemlemekten geçiyor.
Yargılamadan kabul edin
Herhangi bir durum/olay karşısında, anne ve babaların hem kendi duygularını hem de çocuklarının duygularını bir yargılama içinde olmadan kabul etmesini kapsıyor. Ancak bu anne ve baba olarak sorumluluk almaktan çekinmeyi değil, çocuğun o anki duygusunu ve kişiliğini de hesaba katarak olaya yaklaşmasını içeriyor.
Duygularınızın farkında olun
Çocuğunuzla iletişim kurarken kendi duygularınızın ne kadar farkındasınız? Durumları (sonucu iyi ya da kötü olsun) etkileyen duygular her zaman vardır. Eğer ebeveyn olarak sizde hangi duyguların daha yoğun olduğunu (bir olay esnasında) anlarsanız, çocuğunuza da bu süreçte bilinçli olarak karşılık verebilirsiniz. Duygusal farkındalığı modellemek, çocuğunuza da aynısını yapmayı öğretmenin anahtarıdır.
Kendinizi kontrol edin
Çocuğunuzla ilgili herhangi bir durum/olay karşısında bilinçli bir ebeveyn olarak aşırı bir tepki vermek ve hızlıca harekete geçmek yerine, duygularınızı kontrol ederek hareket edebilirsiniz.
Şefkatle yaklaşın
Ebeveyn olarak bir durum karşısında çocuğunuzla aynı görüşte olmayabilirsiniz. Bilinçli ebeveynlik, anne ve babaları bu tür bir durumla karşılaştıklarında çocuklarıyla empati kurmalarına, onlara anlayışla yaklaşmalarına teşvik ediyor.
Kaynak: Healthline, The Brain Workshop.
Instagram hesabı: @annebebelist
Yazı: Mehlika Akgün - Canan Eseler
