Giriş
Bugün 14 Kasım Dünya Diyabet Günü... Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, şekeri düzenleyen insülin hormonu yeterli düzeyde salgılanmadığında oluşan ve yaşam boyu devam eden kronik bir hastalıktır. Son araştırmalara göre; dünyada yaklaşık 463 milyon diyabet hastası var. 25 yılda yaklaşık 700 milyon kişinin bu hastalıktan etkileneceği öngörülüyor.
FARKINDA BİLE DEĞİLLER
Avrupa’da diyabetin görülme sıklığının en yüksek olduğu ülke Türkiye. Diyabetli hasta sayısı açısından Rusya ve Almanya’dan sonra 3’üncü sırada yer alıyoruz. Türkiye’de bugün 20 yaş üzeri her 8 kişiden biri diyabet hastası. Uluslararası Diyabet Federasyonu’na göre (IDF); diyabetli her 2 kişiden 1’i hastalığının farkında bile değil.
BESLENME ÖNERİLERİ
Sağlık Bakanlığı toplumda diyabet farkındalığını artırarak, gelecek nesilleri diyabetten korumayı amaçlayan ‘Türkiye Diyabet Programı’nı yıllardır uyguluyor. Bu kapsamda Türkiye Halk Sağlığı kurumu işbirliği ile hasta ve yakınlarına yönelik eğitimler düzenliyor. Ayrıca bakanlığın ‘www.beslenmehareket-saglik.gov.tr’ internet sayfasında sağlıklı yaşam ve beslenme ile ilgili öneriler yer alıyor.
DENEYİMLER PAYLAŞILIYOR
Diğer bir bilgi kaynağı ise Tip-1 Diyabetli ve yakınlarının birlikte olduğu Türkiye’nin ilk ve en büyük e-hasta platformu olan ‘www.diyabetimben.com’. Bu platform kanalıyla hastalar ve yakınları diyabet ve tedavi süreçleriyle ilgili deneyimlerini paylaşıyorlar.
ÇOCUKLARDA HIZLA ARTIYOR
Ülkemizde 18 yaş altında yaklaşık 20 bin Tip 1 diyabetli çocuk bulunuyor ve bunların en az 15 binini okul çağındaki çocuklar oluşturuyor. Kronik bir hastalık olan çocuk diyabetinin kontrol edilememesi durumunda, erken yaşta böbrek yetmezliği, görme kaybı, sinir hücrelerinde zedelenme, erken kalp ve damar hastalıkları gelişebiliyor. Ülkemizde çocukluk çağında obezite sıklığı son 10 yılda iki kat arttı.
Bunun en önemli nedenleri arasında abur cubur besinler, şekerli içecekler, fast food, hazır yiyecek tüketiminde artma ve hareketsiz yaşam bulunuyor. Çocukluk çağı diyabetine ilişkin farkındalık yaratmak amacıyla Diyabetli Çocuklar Vakfı’nın açtığı ‘www.arkadasimdiyabet.com’ internet sitesinde çocuklara diyabeti anlatan önemli bilgiler yer alıyor.
OBEZİTEYİ DEĞİŞTİREN ŞEHİR İSTANBUL
Diyabeti Değiştiren Şehirler, dünyada büyük bir hızla artan kentsel diyabet ile mücadele etmek için farklı alanlardaki disiplin ve sektörleri NovoNordisk öncülüğünde bir araya getiren bir program. Program, nüfuslarının toplamı 150 milyonu aşan 22 şehirde yürütülüyor.
Geçtiğimiz günlerde İstanbul da bu uluslararası programa katıldığını açıkladı. İBB ve Danimarka Konsolosluğu işbirliği ile yürütülecek proje kapsamında diyabete karşı koruyucu, önleyici sağlık hizmetlerinin sağlanması, halkın aktif bir yaşam için daha fazla spor yapabileceği tesislerin kurulması gibi hedefler bulunuyor.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
- 1 dilim ekmek = 6 küp şeker
- Her gün bir bardak gazlı içecek tükettiğimizde yılda 3650 küp şeker tüketmiş oluyoruz.
- Türkiye’de kişi başı ekmek tüketimi yılda 121 kg.
- Türkiye’de 2 kalp hastasından biri diyabetli ya da diyabet adayı.
EN BÜYÜK RİSK FAKTÖRÜ
Kilo fazlalığı ve obezite, hareketsiz yaşam, serbest şeker tüketiminde artış, diyabet gelişimi için en bilinen risk faktörleridir. Sağlıklı vücut ağırlığının korunması, her gün 30 dakika düzenli egzersiz yapılması, Akdeniz tipi ve sebze ağırlıklı beslenilmesi, tütün ve tütün mamullerinin kullanımından kaçınılması, alkolden uzak durulması halinde diyabet riskinin yüzde 50’nin üzerinde azaltılması mümkün. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; bugün dünyada 650 milyon obeziteli birey bulunuyor. 5 yaşın altındaki 41 milyon çocuk ise fazla kilolu veya obeziteli.
3 KİŞİDEN 1’İ OBEZ
18 yaş üstü yetişkin nüfusta Türkiye yüzde 32 görülme sıklığı ile Avrupa şampiyonu, her 3 kişiden birisi obeziteli... Türkiye Obezite Araştırma Derneği’nin Novo Nordisk’in desteği ile başlattığı ‘Hareket et, Alışkanlıklarını Değiştir, Dengeli Beslen, İyi Yaşa’ mesajları üzerine kurulu HADİ projesi, obezite hakkında farkındalık yaratmayı ve bu sağlık sorunundan yakınan bireyleri tedaviye başlamak konusunda motive etmeyi amaçlıyor.
ŞEKER HAKKINDA HER ŞEY
Sanofi, çocuk ve aileler arasında diyabet hakkında farkındalığı artırmak, gereksiz şeker kullanımını azaltmak ve doğru bilginin yayılımını sağlamak için yemek yazarı Refika Birgül ve alanında uzman 4 doktorla birlikte ‘Şeker Hakkında Her Şey’ video serisini hazırladı.
NASIL ANLAŞILIR?
En sık görülen bulgular, çok ve sık idrar yapma, çok su içme ve her zaman görülmese de iştah artmasıdır. Bazı çocuklarda halsizlik, hafif ateş, karın ağrısı gibi özelliği olmayan bulgular görülüyor. Çocukların okul performansında azalma, çabuk yorulma gibi yakınmaları olabilir ve eskisine göre daha sık devamsızlık yapmaya başlayabilirler. Bu gibi durumlar gözlendiğinde doktora danışılması erken teşhis açısından önem taşıyor.
Sanofi, diyabetli çocukların okulda yaşadığı sorunları çözebilmek amacıyla Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığı ile işbirliği yaparak Kasım 2010’da ‘Okulda Diyabet Programı’nı başlattı. Bu programla öğretmen ve öğrencilere çocuklarda diyabet bulgularını öğreterek erken tanı konmasına yardımcı olmak hedefleniyor.
