Giriş
Hepimizin 10 yaşındayken tutunduğu büyük bir gelecek hayali vardı. Öyle bir hayal düşünün ki, küçük bir kız çocuğunun annesini kaybetmesiyle başlayan ve minik bir gergedan oyuncağıyla arkadaşlığı sayesinde zor bir dönemi atlatmasıyla devam eden... Bu hayal; çevre ve doğa bilinci farkındalığı sağlama misyonuyla son günlerin en çok ses getiren sanat etkinliği olarak son buluyor. Bazılarımız bu duruma, 'bir hayali gerçeğe dönüştürmek' diyebilir. Ancak Özge Günaydın için artık bu bir çocukluk hayalinden fazlası. Adeta yaşam amacı haline gelmiş durumda…
Küresel ısınmanın getirdiği iklim değişikliği, doğal kaynakların fütursuzca tüketimi, doğaya karşı olan tutumumuzla beraber biyolojik çeşitliliğin azalması; ne yazık ki salgınları da beraberinde getiriyor. Bu duruma en iyi örnek, mart ayı itibarıyla tüm dünyayı etkisi altına alan corona virüs... Bu virüs, dünya nüfusunun büyük bölümünü tehdit altına almış durumda. Hala tedavinin bulunamaması bizleri 'yeni normal' adını verdiğimiz, alışık olduğumuz düzenin tersine uyum sağlamaya zorladı.
Corona virüsle beraber aynı zamanda doğanın tekrar uyanışına tanıklık ediyoruz. Hava kirliliğinin azalmasıyla İstanbul’un bazı bölgelerinden çıplak gözle görebildiğimiz Bursa’daki Uludağ görülmeye başladı. Yunuslar Kadıköy'e geri döndü. Havası en kirli şehirlerden olan Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'deki kalın koyu kir tabakası adeta kayboldu. Onlarca yıl sonra ilk defa Himalayalar şehirden net şekilde göründü. ABD'deki nitrojendioksit kirliliği yüzde 30'a düştü. İtalya'nın başkenti Roma'da hava kirliliği bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla tam yüzde 49 oranında azaldı.
Farkında değiliz
'Evimiz' dediğimiz gezegenimiz bugüne kadar 5 büyük kitlesel yok oluş evresinden geçti. Bu evrelerin her biri dünyadaki canlı türlerinin büyük bölümünün (yaklaşık yüzde 80-96'sının) soyunun tükenmesine neden oldu. Bilim insanları defalarca uyardı. En son uyarıda, dünyanın 6'ncı büyük kitlesel yok oluş evresinde olduğu açıkça belirtildi.
Bu kitlesel yok oluşun temel nedeni, insanoğlunun faaliyetleri.. 6'ncı büyük kitlesel yok oluş adlı evre, insan soyunun da tükenmesine sebep olabilir. Endüstri devriminden bu yana insan faaliyetlerinin iklimi çok hızlı değiştirdiğine, canlıların yaşam alanlarının da buna paralel olarak yok olduğuna vurgu yapan bilim insanları, 6'ncı büyük kitlesel yok oluşun çoktan başladığını söylüyor. Dünya Yaban Hayatı Koruma Vakfı'nın yayınladığı 'Yaşayan Gezegen' raporu, yaşam alanları küçülen hayvanların karşı karşıya olduğu tehlikeyi gözler önüne seriyor. Rapora göre son 40 yılda vahşi hayvan nüfusu yüzde 60 oranında azaldı.
Gergedanlar, boynuzlarına olan talep sebebiyle soyu tükenen hayvanlar listesinin ön sıralarında yer alıyor. Tarım ve mobilyacılık gibi sektörler için yok ettiğimiz ormanlar ile gergedanların habitatlarını yok ederek onları ölüme terk ediyoruz. Ve yine kendimiz edip kendimiz buluyoruz. Çünkü; bitki ve hayvan türlerini katletmek, bizlere iklim değişikliği gibi büyük bir bedelle geri dönüyor. Ancak bunun bile farkında değiliz!
Hep birlikte bir şeyleri değiştirebiliriz
Peki nasıl olur da 10 yaşındaki bu kız çocuğu büyüyüp bugün başarılı bir iş kadını, sevgi dolu iki kız çocuğu annesi, üreten bir sanatçı ve aktivist olarak, tüm bu süreci 2 yıl önce öngörerek bizleri uyarabilir?
Uluslararası Plastik Sanatçılar Derneği üyesi sanatçı ve aynı zamanda yazar olan Özge Günaydın’ın bundan iki yıl öncesinden başlayan sanat üretim sürecinde yer alan gergedan heykelleri bizleri dünyanın 6'ncı büyük kitlesel yok oluşuyla ilgili uyarmak için şehre dönüyor. Neredeyse Özge Günaydın ile özdeşleşen ikonik gergedan heykelleri, resimleri, dijital manipülasyon ve video sanatı ile multidisipliner bir yapı içeren, kürasyonu Denizhan Özer tarafından gerçekleştirilen sergi; corona virüs süreci yaşanmasaydı Maslak’ta 20 Mart'ta sanatseverlerle buluşacak ve sanatçının yıllardır söylemek istediği mesajı iletecekti. Hem de bugüne kadar Türkiye’de eşi benzeri yapılmamış bir şekilde. Beş duyumuza hitap ederek…
Serginin bulunduğu alanda iki metre eninde, dört metre uzunluğunda, gerçek gergedan ölçülerinde, vegan bir kumaş malzemeyle kaplı dev gergedan heykeli “Rhinovella” bizleri karşılayacak, içeride bulunan eserleri incelerken yüzümüze yalnızca “Rhinos Back In Town” sergisi için özel üretilen orman ve çim kokusunu soluyacak, gergedanların temel besinlerinden olan meyve ve fıstıklardan tadacak, sergiye özel kurgusu ve çekimi 1,5 yıl süren ödüllü yönetmen Ersan Bayraktar tarafından tamamlanan ve Fransız besteci Charles Monton tarafından müziği bestelenen belgeseli izleme fırsatı bulacaktık.
Ancak tahmin ettiğiniz gibi sanatçımız 'doğuştan savaşçı bir kadın'. Yarattığımız bu doğal felaketin sonucu olan corona virüsün sanat izleyicisinin sanat mekanıyla buluşmasına engel olmasına hiç aldırmadan sergide emeği olan ve adeta kelebeğin kanatları gibi uyum içerisinde 2 yıldır çalıştığı mükemmel ve birbirinden değerli sanat aşığı ekibi, serginin ana sponsoru NEF ve sergi mekanı Maslak Masterpiece ile birlikte küratör Denizhan Özer’in kendimize soru sormamıza sebep olan kışkırtıcı ve sorgulayıcı anlatımı sergiyi dijital platforma taşıdı. Yalnızca bununla kalmayan Özge Günaydın‘ın ses getiren sergisi kapsamında üretilen belgesel, tüm TV kanallarında yayına alındı. Aynı zamanda sanatçı iki aydır önemli kültür-sanat ve haber platformları tarafından canlı yayınlara davet ediliyor ve kendimize hep aynı soruyu sormamıza neden oluyor…
Biz kimiz? Yaşadığımız evimiz olan gezegenimize bu tahribatı neden yaptık? Almamız gereken ders ne?
Geleceğimiz için hala yapabileceğimiz bir şeyler olduğunu düşünenlerdenseniz “Rhinos Back In Town” sergisi önümüzdeki haftadan itibaren Masterpiece Maslak sosyal medya hesaplarında ve online mecralarda dijital olarak sanat izleyicisinin beğenisine sunulacak. Siz yine de henüz kendini sorgulamamış olan çevrenizdekileri de sergiyi ziyaret etmeye davet edin. Neden mi?
Çünkü bu bedeli hepimiz ödüyoruz ve ancak hep birlikte bir şeyleri değiştirebiliriz…
