Giriş
Ankara’nın dördüncü büyük ilçesi Mamak, Elmadağ ve İdris Dağı’nın yamaçlarındaki derelerin suyunu toplayan Hatip Çayı Vadisi’nde konumlanıyor. Aynı zamanda coğrafyasının özelliği bakımından da doğal bir miras. Mamak bölgesi, Romalılar döneminde su kaynaklarıyla ünlüydü. Ünlü Roma hamamlarının suyu, Kayaş’taki Romalılar Galerisi’nden (M.Ö. 25) gelir. Bu su kaynağı Cumhuriyet’e kadar Ankara’nın su kaynağı olmaya devam eder. Romalılar döneminde Ankara’nın doğu kapısı Mamak’tır. Bu yollara ait mesafe taşları Ortaköy civarında bulunmuş. Anadolu’nun Türkler tarafından ele geçirilmesiyle birlikte, Türk obaları birer birer Mamak’ın şimdiki mahallelerine yerleşmiş. Bu bölgedeki isimlerin tamamına yakını Türk obalarından gelir. Moğol saldırıları ile sarsılan Anadolu düzeni Ankara’yı da etkiler ve 40 yıl süren Moğol egemenliğinden sonra Ankara’da ve dolayısıyla Mamak’ta da Ahi egemenliği görülür. Ahi egemenliği sırasında Mamak Bölgesi ‘Ahi Mamak’ olarak anılır. Ankara’nın Osmanlılar tarafından fethinden sonra Mamak Bölgesi, bölgenin ‘meyve hanesi’ olarak anılmaya başlar. Hatip Çayı istikametince onlarca su değirmeni vardır. Bu su değirmenleri 1950’lı yıllara kadar Ankaralılara hizmet etmiş. Mamak 1983’te yapılan bir düzenlemeyle Ankara’nın merkez ilçelerinden biri olur.
ANKARA’NIN EN YEŞİLİ
Mamak bölgesi, Ankara’nın ilk şehir planlamasında görünmez. İlçede şehirleşme 1930’lu yıllardan itibaren başlar. 1970’lerden başlayarak 1990’lı yıllara kadar başlayan yoğun göç dalgası neticesinde, Mamak’ın yüzde 90’ı gecekondulardan oluşur. 1984’te ilk belediye seçimleri yapılır. Bu tarihten itibaren başlayan şehirleşme ve imar hareketleri, 1999’dan itibaren daha da hızlanır. Ankara’nın en yeşil ilçesi Mamak, geleceğin cazibe merkezi hâline gelen bir ilçe. Mamak, Kıbrıs Kanyonu, Mavi Göl, Hüseyin Gazi Türbesi, Bayındır Barajı, Elmadağ Kayak Merkezi gibi turist çekim merkezlerine sahip. Ayrıca, ekolojik köyden lavanta bahçesine kadar kent içi tarım uygulamalarıyla sürdürülebilir yaşama katma değer sağlayacak projeler geliştiren Mamak Belediyesi de ilçeyi değiştirecek çalışmalar yapmaya devam ediyor. 25 bin metrekarelik alanda hayata geçirilen Ekoköy Projesi kapsamında meyve ve sebze bahçelerinin yanı sıra doğal ürünler üreten atölyeler ve satış yerleri, lavanta bahçeleri, aromatik ve tıbbi bitkiler, tohum ambarı ve sera, geleneksel köy yaşamını turizme açarken, şehir insanının doğayla kopmuş bağlarını da onarıyor. Mamak Belediye Başkanı Murat Köse ile Ankara’nın adeta ekolojik köyü haline gelen Mamak’ı konuştuk.
KADIN ÇİFTÇİ SAYISI ARTIYOR
Tarımda öncü belediye olarak faaliyetlerine devam ettiklerini anlatan Köse, şöyle devam etti: “İlçemizin tarım ve hayvancılık anlamındaki imkânlarını en iyi şekilde değerlendirmeye çalışıyoruz. Mamak’ımızın tarım potansiyelini daha da artırmak için çalışıyoruz. Çünkü toprağın ve tarımın önemi her geçen gün daha da artıyor. Ekolojik Köy’de tarımsal kalkınma anlayışı ile ürünler yetiştiriyoruz. Vatandaşlar, güvenilir ve organik olan bu ürünleri EkoManav’da bulabiliyor. Kırsal desteklerimizle de dikkat çekiyoruz. Son olarak 485 çiftçiye yüzde 90 hibeli 347 bin 550 domates ve biber fidesi, 111 kadın girişimciye ise yüzde 90 hibeli 775 çerçeve arı ve 111 arı kovanı dağıttık. Mamak’ta kadın girişimcilerin sayısını artırmak, kadınların aile ekonomisine katkı sağlamasını hedefliyoruz. Mamaklı kadın çiftçileri tarımsal üretime teşvik etmek için çalışmalarımız var. Kadın çiftçilerimize yüzde 90 hibeli yerli tavuk veriyoruz.
ARPA ÜRETİMİNDE YÜKSEK VERİM
Kırsal hizmet destek programlarımızın yanı sıra düzenlediğimiz eğitimlerle çiftçilerin her zaman yanındayız. Ekolojik uygulamaların yaygınlaşması, güvenli gıdaya erişim, iklim değişikliği ile mücadele ve doğal kaynakların sürdürülebilirliği amacıyla ilçede bulunan kırsal mahallelere yönelik ‘Permakültür ve Doğa ile Tasarıma Giriş’ kursu düzenledik. Bu desteklerle hem bölgemizde hem ülkemizde Mamak’ın üretimdeki payını artırmayı hedefliyoruz. Biz ne yapsak istişare ile yapıyoruz. Vatandaşımızın, çiftçimizin, esnafımızın her zaman yanında olmaya devam edeceğiz. Ortaköy’de hasada devam eden çiftçilerimizle konuştum. Arpa hasadında çok yüksek oranda verim olduğuna bizzat şahit oldum. Çiftçilerimiz ‘65 yıldır böyle bir verim görmedik’ diyorlar.”
DOĞA İLE İÇ İÇE EĞİTİM PROFİLİ
Belediyenin anaokullarında öğrencilerin, sebze yetiştirip, hayvan beslediklerini anlatan Köse, “Doğa ile iç içe eğitim profili ile Mamaklıların ilgisini kazandık. Anaokullarımızın bahçelerinde oluşturulan bostan ve kümeslerde, sebze yetiştirip hayvan besleyen miniklerimiz, bitki ve sebzelerin büyüme aşamalarına tanık oluyor, yumurtanın nereden geldiğini öğreniyor. Bostan ve kümeslerde verilen eğitimlerle küçük yaştan itibaren doğayla iç içe oluyorlar. Okul bahçesinde kurulan bostana ektikleri domates, kabak, fasulye, biber ve salatalığı sulayarak bakımlarını yapıyor ve büyüyen ürünlerini topluyorlar. Kümeste yumurta toplayan çocuklara hayvan sevgisi aşılanıyor, çocuklar okula istekle geliyor” diye konuştu.
MAHALLE KONAKLARI
Köse, hizmet belediyeciliğinde de örnek belediyeler arasında gösterildiklerini söyleyerek, “Kırsal mahallelerimize 6 mahalle konağı açtık. Mahalle konaklarımız bizim kültürümüzde önemli yere sahip. Nişan, düğün, bayramlaşma, asker uğurlamaları, taziyeler gibi birçok buluşma köy konaklarında gerçekleşir. Eskilerin yeni nesillere kültürümüzü aktardığı önemli mekanlardır. Bu yüzden köy/mahalle konaklarımızı canlı tutmak önem arz ediyor. Konaklarımızı özüne, aslına uygun şekilde geleneksel mimariyle yapmaya büyük özen gösteriyoruz. Güzel Mamak’ımızın daha güzel olması için çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
LAVANTA HASADI EMİNE ERDOĞAN’DA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, Mamak Belediyesi Ekolojik Köyü ve lavanta bahçelerini ziyaret ederek kadınlarla beraber hasat yaptı. Ata tohumundan üretim yapılan bahçede meyve ve sebze toplayan Emine Erdoğan, Mamak’ın coğrafi işaretli ekşi mayalı ekmeklerinin yapıldığı bölümü ile ata tohum ambarını inceledi. Erdoğan, coğrafi işaretli ravak yoğurdu, peynir, salça, bal, reçel gibi yöresel ürünlerin satıldığı köy marketini gezerek, ürünlerin tadına baktı. Köydeki ekolojik tarım uygulamaları hakkında bilgi alan Erdoğan, daha sonra lavanta kullanılarak üretilen yağ, sabun ve kolonyaların satışının yapıldığı yeri de ziyaret etikten sonra ‘Arıcılık Atölyesi’nde sezonun ilk süzme balının dolumunu yaptı. Erdoğan, “Kırsal turizmi canlandırmak için hayata geçirilen Ekolojik Köy, ilçe sakinlerine hem ekonomik destek hem de istihdam olanağı sağlan bir proje. Dalından koparılan elmanın kokusu da tadı da bir başka. Özenle yetiştirilen lavantaların nasıl şifalı ürünlere dönüştüğünü tarlasında, ustalarından öğrendim. Mamak Kadın Kooperatifi tarafından üretilen ve satışa sunulan el yapımı ürünler emekçi kadınlarımıza kazanç oluyor. Yerli üretimin desteklenmesinde kadın kooperatiflerimizin katkısı yadsınamaz. Şüphesiz kadın eli dokunduğu her alana güç katıyor. Azimli kadınlarımıza bereketli, bol kazançlar diliyorum” diyor.
SAKLI CENNET: KIBRIS KANYONU
Biyolojik çeşitliliğiyle, flora ve faunasıyla öne çıkan, birçok canlı türüne ev sahipliği yapan Kıbrıs Kanyonu’nun doğa severlerin uğrak noktası haline geldiğini söyleyen Köse, şunları kaydetti: “Göreve geldiğim ilk günden bu yana Kıbrıs Kanyonu ile yakından ilgileniyorum. Kıbrıs Kanyonu, ilçemiz adına önemli kazanım. Bizler de bu kazanımı düzenlendiğimiz çeşitli organizasyonlarla hem Başkentimize hem de ülkemize tanıtıyoruz. Kıbrıs Kanyonu’nun yakınında yeni bir taş ocağı açılmasına izin yok. Kanyonun korunması ve zarar görmemesi için elimizden geleni yapıyoruz. Kıbrıs Kanyonu’na, doğanın güzelliğini yaşamak isteyen tüm doğaseverleri davet ediyorum.”
İSTİHDAM SAĞLIYORUZ
Mamak Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi (MAKKOP) Başkanı Neşe Çayır, kooperatif bünyesinde Kutludüğün odun fırını ekmeği, Mamak ravak yoğurdu gibi coğrafi işaretli ürünler ürettiklerini, Ekolojik Köy içerisindeki Eko Bahçe’de Ata tohumundan birçok sebze ve meyve yetiştirdiklerini anlatıyor. Ürettikleri meyve ve sebzeleri hem doğrudan hem de işleyip 3’üncü, 4’’üncü ürün olarak sattıklarını dile getiren Çayır, “Kışın kurutuyoruz, salça ya da turşusunu yapıyoruz. Birçok ürünü değerlendirerek hem kadınlara istihdam sağlıyoruz, onların ücretlerini ödüyoruz hem de ham madde sağlıyoruz. Vatandaşlar her gün köyü ziyaret edebilir, ancak köyde üretilen ürünlerin satıldığı market kısmı hafta sonları açık” dedi.
