Giriş
Bugüne kadar hep kışın gidilir diye bilirdim. Palandöken’de kayak yapılır, dağ havası alınır... Erzurum’un her mevsiminin ayrı güzel olduğunu önce Temmuz başı sonra da Ağustos’ta gidince anladım.
Yazın en sıcak günlerinde nefes bile alınamazken Erzurum’un serin rüzgarına vuruldum. Birkaç gün değil en az bir hafta gezip Anadolu’nun bu kadim kentinin güzelliklerine yine de zaman yetiştirmenin zor olduğunun farkına vardım. Tortum Şelalesi’ni bugüne kadar nasıl görmediğime yandım. Aziziye Tabyası’ndan şehrin güzelliğine, tarihine daldım. Çifte Minareli Medrese ve kentin içindeki tarihi yapıların Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan düzenlemelerine hayran kaldım. Sırtımı yüzlerce yıllık taşlara dayadım.
Taşhan’daki dükkanlarda oltu taşı işçiliklerinden saatlerce ayrılamadım. Yine de hala göremediğim yerleri, zamana yetiştiremediğimiz güzellikleri kaldı. 6 bin yıllık tarihe sahip, Cumhuriyet’in de mihenk taşlarından olan kentte; inanç, doğa, kış ve yaz turizmi başta olmak üzere birçok özellik birarada bulunuyor. Bunca güzelliği barındıran Erzurum’da farklı sektörlerden insanlar ve yöneticilerle uzun uzun sohbet fırsatımız oldu.
Konu hep aynıydı: Ekonomisi tarım, sanayi ve kış turizminden oluşan Erzurum, spor, sağlık turizmi ve gastronomiyle daha da öne çıkmak istiyor. Örneğin sadece ülkemiz değil dünyanın önemli sporcuları, takımları Palandöken’de kamp yapıyor. Erzurum, Spor turizminde önemli merkezlerden biri konumunda. Havaalanından Palandöken’e gelmek, şehrin en uzak noktasına ulaşmak sadece 15 dakika alıyor. Ancak gel gör ki bunca avantajla Erzurum, uçak seferlerinin azlığına takılıyor, ulaşılması zorlaşıyor. Palandöken Dağları ve Ejder 3200 Tepesi ile Anadolu’nun zirvesi olan Erzurum, kenti yönetenlerin projeleri ve hedefleriyle o küçük engelleri de aşıp dünyanın zirvesine çıkmayı hedefliyor.
Erzurum Valisi Okay Memiş’i Demirören Medya Bölgeler Reklam Grup Başkan Yardımcısı Mesut Bayraktar, Posta Gazetesi Bölgeler Reklam Direktörü Hatice Sezgün ve Fanatik Gazetesi Bölge Reklam Müdürü Türker Hanoğlu ile ziyaret ettik. Vali Memiş eğitim ve kadın istihdamına yönelik yapılan çalışmaları anlattı.
ERZURUM'UN TARİHİ YÜZÜ “YAKUTİYE”
Bizans, İlhanlı ve çeşitli çok sayıda medeniyete ait önemli eserlerin bulunduğu kenette özellikle Saltuklular dönemine ait paha biçilmez tarihi eserler var. Yakutiye Belediye Başkanı Dr. Mahmut Uçar, 130 yıl hüküm süren Saltuklu kültürü ve medeniyetine sahip çıktıklarını anlatıyor: “Birçok kadim medeniyetin her köşede hissedildiği şehrimizde Saltuklular’ın bıraktığı izlerin halen dimdik ayakta olduğunu görüyoruz.
Saat Kulesi, Tepsi Minare, Ulucami, Kaleiçi Mescidi gibi tarihi değerlerimiz Saltuklular’ın bize emanetidir.” Uçar, Erzurum’un tarihi yüzü Yakutiye’deki tarihi eserleri koruyup, gelecek kuşaklara aktarmaya çalıştıklarını söyleyerek, şöyle devam ediyor: “Saltuklular Anadolu’nun Türkleşme ve Müslümanlaşmasında önemli hizmetler yapmıştır. Bu yüzden 2020’yi, ‘Saltuklu Yılı’ ilan etmeyi düşünmüştük. Koronavirüs salgını nedeniyle projemizi 2022’ye ertelemek zorunda kaldık. Hazırlık ve çalışmalarımız sürüyor.
Ayrıca 36 köyün tamamına üzerinde ‘hoş geldiniz’ ibaresi ve köyün isminin bulunduğu estetik kapılar yaptırdık. Türkiye’de tüm mahallelerinde bu şekilde kapıları ve görüntüleme sistemi olan tek ilçe Yakutiye’dir. Belediyemizin internet sitesinden ve telefonlara yüklenen uygulamayla köylerimizin giriş ve çıkışları canlı olarak izlenebiliyor. Görüntüler, 6 ay korunuyor.”
EHRAM'A CAN VERDİ "AİLE İÇİ ŞİDDET AZALDI"
Ata yadigarı olarak bilinen kumaş Ehram’ı var bir de Erzurum’un. Emekli el sanatları öğretmeni ve Aktif İş Kadınları Dostluk ve Dayanışma Derneği (ERAKDAY) Başkanı Hülya Saltuklu, yöresel dokuma ehramı geliştirmek, yaşatmak ve daha ileriye götürmek amacıyla yürüttükleri faaliyetleri şöyle anlatıyor: “Koyunlardan bahar dönemi kırkılan yünler, derelerde yıkanır, taranır.
Teşilerde bükülen ipler çirişte sertleştirilip daha sonra tezgahlarda dokunur. Geçmişte kadınlarımız ehram kumaşını örtünme amaçlı kullanıyordu. Hemen her evde anne yadigârı olarak sandıklarda saklanıyor ve köylerde nadiren de olsa kullanılıyordu. Yok olmasına razı olamadım. Saf yünden boya katmadan üretilen ehramı günün şartları ve isteklerine uygun şekilde yeni tasarımlarla değerlendirmeye başladım. Kadınlarımızın atölyelerimizde ürettiği ürünleri defilerde sergiliyor, farklı platformlarda tanıtıyoruz.
Ayakkabıdan cüzdana, kravattan cekete, pelerinden boyun atkısına, masa örtüsüne ve hediyelik eşyasına kadar değişik tasarımlarda kullanıyoruz. Ehram markasını tescillettik, coğrafi işaretimizi de aldık. Kurslarda 300 kadınımızı eğittik. Yeteneklerini keşfetmelerini, kazanç elde etmelerini, sosyalleşmelerini sağladık. Bu sayede aile içinde yaşanan istenmeyen şiddet ve geçimsizliklerin de azaldığını gördük.”
ZİRVE ŞEHİR
Erzurum’un 7 yılda geçirdiği dönüşümü yerel yönetimde tecrübeye sahip Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen’i ziyaretimizde daha yakından tanıma fırsatımız oldu. Başkan Sekmen’in iş insanlarının kente yatırım yapması için çok özel bir çabası da var. Başkan Sekmen’in turizmle ilgili tespiti de son derece önemli: “Bundan 6 yıl önce yerli ve yabancı turist sayısı 26 bin olan Erzurum’da 1 milyon turist hedefi koymuştuk... Hamd olsun bu rakamı aştık.”
Erzurum Büyükşehir Belediyesi’ne devri sonrası yıldızı giderek parlayan Palandöken Kayak Merkezi, Erzurum ve ülkemizin turizmde neredeyse gözbebeği. Ama yine de yatak kapasitesinin artması, yeni oteller yapılması gerekiyor. Palandöken Dağı’nın hemen eteklerinde kurulu olan Yüksek İrtifa Kamp Merkezi Türkiye ve Avrupa’nın önemli futbol kulüplerini ağırlıyor. 2 bin metre rakımda kamp yaparak güç depolayan sporcular için Erzurum bulunmaz bir fırsat.
DOĞU ANADOLU CANLI HAYVAN BORSASI AVRUPA’NIN EN BÜYÜĞÜ
Turizmde ivme yakalayan Erzurum’da tarım ve hayvancılık alanında da önemli gelişmeler kaydedilmiş. Avrupa’nın en büyük tesisi olan Doğu Anadolu Canlı Hayvan Borsası bu yıl rekor kırmış. Hayvancılığın kalbinin attığı bu dev yatırım Kurban Bayramı ile birlikte 145 bin ziyaretçiyi ağırlamış.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi üst üste yatırım bütçesi kullanımında da Türkiye birincisi olmuş. Başkan Mehmet Sekmen’in şehrin en önemli kalkınma unsuru olan turizmle birlikte Erzurum’a özel tespiti ise şöyle: “Turizmin sadece kış aylarıyla sınırlı tutulmadığı ve bizim de yatırımlarımızı bu doğrultuda şekillendirdiğimiz Erzurum’da; termalden inanç turizmine, sağlıktan, eğitim, tarih, fuar, kongre ve kültür turizmine, doğa sporlarından, kış sporları ve kuş turizmine varıncaya kadar geniş bir turizm çeşitliliği bulunmaktadır. Bu doğrultuda bizim de öncelikli ve başlıca hedefimiz ise, bu potansiyeli, hem şehir, hem bölge ve hem de ülke ekonomisi için değerlendirilebilir hale getirmektedir.”
ÜRETEN KADINLAR
Palandöken Belediye Başkanı Muhammet Sunar da yaşam standardını yükseltecek projeleri bir bir hayata geçirdiklerini anlatıyor: “İlçemizin dezavantajlı bölgesi Maksut Efendi’de ‘Üreten Kadınlar’ projesi kapsamında süt ürünleri üretimine yönelik bir tesis kurulacak.
Proje kapsamında bölgede hayvancılıkla uğraşan kadınlara yönelik bir kooperatif kurulması, çalışanlara işbaşı eğitimi verilmesi, üretilen çiğ sütün işlenerek katma değerli ürünlere dönüştürülmesmi ve etkin bir şekilde pazarlanarak bölgede yaşayan kadınlara düzenli gelir elde etme imkânının sağlanması yer alıyor. Ayrıca kültür merkezlerimizde geçen yıl 5 bin kursiyerin eğitim almasını sağladık. Maske üretiminden el sanatlarının ihyasına kadar ciddi faaliyetlere imza atıyoruz.”
KIŞ TURİZMİNE YENİ YATIRIM
Öte yandan, kış turizmini daha da güçlendirmek amacıyla uluslararası standartlara uygun kar kızağı tesisi projesinde de yatırım aşamasına gelinmiş. Kent ormanında hayata geçirilecek projeyle Palandöken’in artık, kızak pistleriyle de dünya gündemine taşınması bekleniyor. Başkan Muhammet Sunar, “Profesyonel sporcularımızın faydalanabileceği, vatandaşlarımızın ve şehrimize gelen turistlerin kızak keyfini doyasıya yaşayabileceği uluslararası standartlara uygun kar kızağı pisti, dünya çapında olacak. Ayrıca 80 dönümlük bir alana sahip Palandöken Belediyesi Kent Ormanı’nı, sosyal tesislerle donatarak, ilçe turizm altyapısının güçlendirilmesi, kış turizmine yeni bir değer kazandırılması ve yeşil çevreli bir Palandöken imajının oluşturulmasını amaçlıyoruz. Kar kızağı pisti de bu alanın içinde olacak” diyor.
KIŞ SPORLARININ VE TURİZMİN MERKEZİ
Palandöken Kayak Merkezi’nde yer alan Palan Otel Müdürü, Uluslararası Yetenek Avcıları Futbol Akademisi (UYAFA) İl Koordinatörü ve Turizm Otel Yöneticileri Derneği (TUROYD) İl Başkanı Ali Güney, şu bilgileri veriyor: “2011 FISU Kış Olimpiyatları ile 2017 EYOF Olimpiyatlarına ev sahipliği yaptık. Bu sayede Erzurum’a atlama kuleleri, curling sahası, buz hokeyi ve pateni sahası, olimpik yüzme salonu gibi ciddi yatırımlar yapıldı. Ayrıca kış için özel yarış ve kayak pistleri açıldı.
Palandöken 48 kilometre ve Konaklı 46 kilometreyle Türkiye’deki en uzun pistlere sahip. Geçen kış pandemi şartlarına rağmen Rusya ve Ukrayna’dan fazlaca turist getirdik. Amacımız bu yıl da büyük turist kafileleri getirmek. Erzurum’u 25 futbol sahası ile Yüksek İrtifa Kamp Merkezi haline getirdik. Yaz döneminde pek çok kulübü ağırlıyoruz. Sahalarımız altyapı ve düzenli bakım sayesinde tercih ediliyor. 2022 Mayıs veya Eylül ayında 24 takımdan oluşan Uluslararası U12 futbol turnuvasını şehrimize getirmeyi planlıyoruz.”
Erzurum’da bulunduğumuz sürede yüzmeden atletizme çok önemli sporcuların ve kulüplerin kamp yaptığını gördük. Onlardan biri de İzmir’in bu sezon Süper Lig’e yükselen takımı Altay’dı. Takımın Teknik Direktörü ve Türk futbolunun efsane hocası Mustafa Denizli ile de sohbet etme fırsatı bulduk.
